گزارش
رکوردشکنی نصب شیرهای آتش‌نشانی در تهران
مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی: تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی در تهران به حد و اندازه‌های استاندارد جهانی رسیده است
محمود مولایی- خبر‌نگار
در سال‌های اخیر سازمان آتش‌نشانی اقدامات بسیاری برای ایمنی شهر تهران انجام داده؛ کارهایی که چندان دیده نشده؛ مثلا بعد از آتش‌سوزی در بیمارستان سینااطهر (سینامهر شمیران) سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران اقدامات مختلفی را برای ایمنی ساختمان‌های موجود و جدید انجام داده است. برای تسهیل در اطفای حریق تعداد شیرهای هیدرانت به‌صورت چشمگیری افزایش یافته و هفته آینده در مراسم رونمایی از دستاوردهای سازمان آتش‌نشانی حدود 2هزار شیر هیدرانت جدید در تهران نصب می‌شود. در دوره مدیریت قبلی، هر سال تعداد 300شیر هیدرانت در شهر نصب می‌شد، اما سال گذشته با تلاش مدیریت شهری و سازمان آتش‌نشانی تهران، 1100شیر هیدرانت نصب شده و سال 1400هم این تعداد با رشد چشمگیر به 2هزار عدد می‌رسد.
مهدی داوری ، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهر تهران درباره شیرهای هیدرانت به همشهری می‌گوید: «از گذشته یک اصطلاحی برای آتش‌نشانان وجود داشت که شیر آتش‌نشانی از نظر پشتیبانی می‌تواند نقش یک ایستگاه کمکی را در حریق‌های بزرگ داشته باشد. به هر صورت اصلی‌ترین ماده‌ای که آتش‌نشان برای اطفای حریق نیاز دارند، آب است و شیرهای آب می‌توانند تامین‌کننده بسیار قوی باشند؛ به همین دلیل، این مسئله برای آتش‌نشانان اهمیت بسیاری دارد و ما بر آن هستیم که دسترسی به شیرهای هیدرانت در سطح شهر آسان‌تر شود؛ یعنی آتش‌نشانان در کوتاه‌ترین فاصله ممکن و در هر جای شهر که آتش‌سوزی اتفاق می‌افتد به سرعت بتوانند به شیرهای هیدرانت دسترسی داشته باشند.» مهدی داوری ادامه می‌دهد: «برای همین، ابتدا سازمان اطلاعات طرح مکان‌یابی شیرهای آتش‌نشانی در سطح شهر تهران را از طریق مناطق مختلف و با توجه به بافت مناطق به‌دست آورد. براساس همین اطلاعات نیز تعداد شیرهای موردنیاز در هر منطقه را تامین کردیم؛ برای مثال در تهران به‌طور میانگین هر سال 300شیر هیدرانت آتش‌نشانی نصب می‌شد، اما در سال 99برای نخستین‌بار 1100شیر هیدرانت را نصب کردیم که خودش یک رکورد قابل توجه است؛ یعنی نصب 1100شیر هیدرانت آتش‌نشانی در طول یک سال که حداقل 3برابر میانگین سال‌های قبل از آن بود.» مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی در ادامه به همکاری این سازمان با شرکت آبفای تهران اشاره و عنوان می‌کند: «برای سال 1400هدفگذاری سازمان آتش‌نشانی نصب 2هزار شیر هیدرانت در تهران است که این اقدام با همکاری شرکت آبفای تهران صورت می‌گیرد. امسال نیز معاون خدمات شهری شهرداری تهران تأکید کرده که تعداد شیرهای هیدرانت به 2هزار عدد افزایش پیدا کند.» به‌گفته او، اکنون حدود 9هزار شیر ایستاده هیدرانت در تهران وجود دارد که با نصب 2هزار شیر دیگر تعداد آنها به 11هزار شیر می‌رسد و این اتفاق مهمی است که وضعیت سازمان آتش‌نشانی را در تهران خیلی بهتر می‌کند.» او ادامه می‌دهد: «ساخت شیرهای هیدرانت کاملا تولید داخل هستند و از نظر فنی نصب شیرهای هیدرانت بر‌عهده سازمان آبفای تهران است و سازمان آتش‌نشانی نیز وظیفه نگهداشت و بهره‌برداری شیرها را بر عهده دارد.»
افتتاح ایستگاه 44
ایستگاه 44سازمان آتش‌نشانی در روزهای آینده افتتاح می‌شود. مهدی داوری درباره اهمیت این ایستگاه می‌گوید: «ایستگاه 44یکی از اقدامات جدید سازمان آتش‌نشانی است. در طرح‌های شهری ایستگاه‌های اصلی آتش‌نشانی که مجبور به تخلیه شدند در یک سوله بحران مستقر شدند که نمی‌توانست همه نیازهای یک ایستگاه آتش‌نشانی را برطرف کند؛ برای همین مکان جدیدی در یک نقطه مناسب در جاده مخصوص کرج(شهید لشکری) در نظر گرفته شد و ایستگاه 44در آنجا فعالیت خود را شروع خواهد کرد.» مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی درباره بهره‌برداری از طرح‌های دیگر این سازمان عنوان می‌کند: «در مرکز آموزش‌های آتش‌نشانی یکی از طرح‌های توسعه‌ای به بهره‌برداری می‌رسد که مرکز اقامتی است؛ بنابراین آنجا نگاه سازمان ملی است تا شهرهای دیگر هم بتوانند از مرکز آموزش‌های آتش‌نشانی استفاده کنند؛ به همین دلیل، یک مرکز اقامتی خیلی مجهز احداث کردیم که خوشبختانه این مرکز هم افتتاح خواهد شد.»
خوداظهاری شهروندان در سامانه پلاک ایمن
به‌گفته مهدی داوری، در مراسم دستاوردهای سازمان آتش‌نشانی از برخی تجهیزات آتش‌نشانی رونمایی می‌شود: «سامانه پلاک ایمن متعلق به شهروندان است که می‌توانند در آن اطلاعات مربوط به املاک خود را ثبت کنند تا به لحاظ ایمنی مورد ارزیابی قرار گیرد. درحقیقت با استفاده از این سامانه می‌توان گام‌هایی در راستای فرهنگسازی و افزایش آگاهی شهروندان برداشت.» با توجه به بحران کرونا به‌نظر می‌رسد اجرای طرح پلاک ایمن مناسب باشد.
کامران عبدولی، معاون پیشگیری و ایمنی سازمان آتش‌نشانی شهر تهران در این رابطه به همشهری می‌گوید: «با توجه به شرایط کرونا مردم تمایلی به حضور کارشناسان آتش‌نشانی در خانه‌هایشان ندارند. بنابراین از طریق سامانه پلاک ایمن می‌توانند پرسش‌های خود در مورد ایمنی محل کار و زندگی‌شان را مطرح و پاسخ‌ها را به‌صورت مجازی از کارشناسان دریافت کنند. همچنین درصورت نیاز، کارشناسان دستورالعمل و توصیه‌ها را از طریق همین سامانه به شهروندان ارائه می‌دهند.»
ایجاد ایمنی در ساختمان‌ها
ساختمان‌های شهری تهران برای اجرا کردن دستورالعمل‌های ایمنی و آتش‌نشانی به 2دسته تقسیم می‌شوند؛ ساختمان‌هایی که نوساز هستند و ساختمان‌های موجود(قدیمی). یکی از دغدغه‌های اصلی سازمان آتش‌نشانی ایمن‌سازی ساختمان‌های پایتخت است که معاون پیشگیری و ایمنی سازمان آتش‌نشانی در این‌باره می‌گوید: «طبق بخشنامه‌ای که سال 1374از طریق شهرداری تهران به سازمان آتش‌نشانی تفویض اختیار شده است، ساختمان‌های بالای 5طبقه مسکونی، ساختمان‌های غیرمسکونی بیشتر از یک طبقه و تصرف با هر تعداد طبقه و کاربری باید استعلام خود را از آتش‌نشانی می‌گرفتند. درواقع فرایندی باید طی می‌شد تا تأییدیه ایمنی دریافت کنند. خوشبختانه از اردیبهشت سال 99و با توجه به مصوبه سال 95شورای شهر تهران مبنی بر «توسعه و بهبود ایمنی و آتش‌نشانی» همه ساختمان‌ها مشمول ضوابط ایمنی و آتش‌نشانی قرار گرفتند. هم‌اکنون ساختمان‌هایی که دستورالعمل ایمنی و آتش‌نشانی را گرفته و اجرا کردند، اگر در بحث تعمیر و نگهداری مشکلی نداشته باشند، می‌توان گفت که ساختمان‌ها ایمن هستند.» عبدولی معتقد است در گذشته همه این فعالیت‌ها به‌صورت دستی انجام می‌شد، اما یکی از دستاوردهای مهم سازمان آتش‌نشانی مکانیزه کردن این فرایند است. معاون پیشگیری و ایمنی سازمان می‌گوید: «این فرایند از زمان دریافت استعلام از سازمان آتش‌نشانی تا انجام کارهای داخلی مانند بررسی نقشه‌ها، بازدیدها و اقدامات کارشناسی همگی به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود.» او درباره آموزش‌های تخصصی سازمان آتش‌نشانی برای مهندسان توضیح می‌دهد: «برای سازمان نظام مهندسی که بالغ بر 6هزار نفر بودند، آموزش‌های تخصصی در موضوع ایمنی معماری، ایمنی مکانیک و سیستم‌های تهویه اطفای حریق، ایمنی برق و همچنین ایمنی عمران یا بحث مقاوم‌سازی سازه در برابر حریق ارائه شده است. این آموزش‌ها با همکاری مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی انجام می‌شود و همچنان ادامه دارد.» عبدولی ادامه می‌دهد: «برای ایمنی بیشتر، کالاها و اجناس تقلبی از بازار جمع‌آوری شدند و شرکت‌هایی که در حوزه تجهیزات ایمنی فعالیت می‌کردند، شناسایی و نظام‌مند شدند و اکنون بیش از 3هزار نوع اقلام و تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی روی سایت سازمان آتش‌نشانی وجود دارد و با حضور دستگاه‌های نظارتی بیش از 200شرکت ایمنی و آتش‌نشانی تعیین صلاحیت شده‌اند.»
مشکلات ساختمان‌های قدیمی
ساختمان‌های موجود بزرگ‌ترین معضل سازمان آتش‌نشانی هنگام حریق محسوب می‌شود. معاون پیشگیری و ایمنی سازمان آتش‌نشانی در این‌باره توضیح می‌دهد: «در مورد ساختمان‌های موجود یا قدیمی باید عنوان کرد که شرایط کاملا متفاوتی دارند؛ یعنی نمی‌توان آیین‌نامه‌های روز را در موردشان اجرا کرد؛ به همین دلیل مجبور هستیم ابتدا از این ساختمان‌ها بازدید کنیم و بعد متناسب با مراحل ساخت و شرایط ساختمان به آنها تمهیدات و دستورالعمل‌های آتش‌نشانی بدهیم. البته برای اینکه یک نقشه راه داشته باشیم، کتاب آیین‌نامه و ضوابط ساختمان‌های موجود با هماهنگی مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی تنظیم شده که برای نخستین‌بار امسال انتشار یافته که براساس آن، مشخص می‌شود که اگر شرایط ساختمان‌های موجود چنین باشد، چه دستورالعمل‌هایی را باید درنظر گرفت.» عبدولی عنوان می‌کند:« ساختمان‌های پلاسکو، سینا اطهر، خیابان ابوریحان و... نمونه ساختمان‌های موجود یا قدیمی هستند که با توجه به زمان ساخت، آیین‌نامه‌ها ضعیف بودند یا وجود نداشتند و به همین دلیل، به موضوعات ایمنی و آتش‌نشانی خیلی توجهی نشده است؛ بنابراین ایمن‌سازی چنین ساختمان‌هایی کار دشواری است و امکان اعمال همه ضوابط روی این ساختمان‌ها وجود ندارد.» او تأکید می‌کند: « از سال 96در طرح نظام بازرسی، دستورالعمل بهره‌برداری یا دستورالعمل اجرایی برای ساختمان‌های قدیمی پیش‌بینی شده است که در سال 97، 33هزار ساختمان موجود شناسایی و اخطارهای لازم داده شده است.»
بازنگری در آیین‌نامه‌ها
آیین‌نامه‌های سازمان آتش‌نشانی در گذشته ضعف‌هایی داشت که معمولا مشکلاتی را در زمان حادثه و حریق به‌وجود می‌آورد. در این دوره مدیریت شهری اما بازنگری در آیین‌نامه‌ها یا تهیه آیین‌نامه‌های جدید روند فعالیت سازمان آتش‌نشانی را متحول کرده است. کامران عبدولی می‌گوید: «خیلی از آیین‌نامه‌هایی که در گذشته تدوین شده‌اند، چندان پشتوانه علمی نداشتند که با همکاری سازمان ملی استاندارد و مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی برخی از آنها حذف و تعدادی هم به‌روزرسانی شده و آیین‌نامه ساختمان‌های موجود امسال برای نخستین‌بار منتشر شده است.» او درباره تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی تأکید می‌کند: «به اجناس خارجی خیلی بها ندادیم و به موازات آن سال 98همایش حمایت از تولید داخلی را برگزار کردیم که استقبال خیلی خوبی از سوی تولیدکننده‌های داخلی شد. همچنین برای تست تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی آزمایشگاه‌ها به‌روز شده‌اند و اکنون به جرأت می‌توان گفت که 95درصد تجهیزات ایمنی و آتش‌نشانی در کشور تولید می‌شوند. هر چند شاید هنوز به تولید انبوه نرسیده و در حد نیاز بازار نیست، اما خوشبختانه آزمایش و تست‌های تجهیزات و تکنولوژی آن در کشور انجام می‌شود. بنابراین، قیمت تجهیزات نسبت به گذشته یک‌سوم کاهش پیدا کرده است. یکی از موضوعاتی که سبب می‌شود مردم کمتر از تجهیزات ایمنی استقبال کنند، بحث هزینه است.»
واکسیناسیون آتش‌نشانان آغازشد
واکسیناسیون آتش‌نشانان شهر تهران از دیروز آغاز شده است. به گزارش همشهری، براساس زمانبندی انجام شده قرار است روزانه ۴۰۰ نفر از آتش‌نشانان واکسینه شوند و اولویت واکسیناسیون با نیروهای بخش عملیات است. به‌گفته سخنگوی سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران، در چند‌ماه گذشته بیش از ۱۸۰۰ نفر از نیروهای آتش‌نشان به ویروس کرونا مبتلا شدند و این نیروها به‌علت ماهیت کارشان، باید در اولویت واکسیناسیون قرار می‌گرفتند. جلال ملکی ادامه داد: «از ماه‌های گذشته مکاتباتی با نهاد‌های مختلف برای انجام واکسیناسیون صورت گرفت که در نهایت با پیگیری‌های مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی تهران و با همکاری نهاد‌های بهداشتی و درمانی واکسیناسیون آتش‌نشانان آغاز شد.» او با اشاره به آمار نیروهای آتش‌نشان گفت که 5300 آتش‌نشان در تهران فعالیت می‌کنند. سخنگوی سازمان آتش‌نشانی با اشاره به نوع واکسن تزریقی عنوان کرد: «واکسن سینوفارم به آتش‌نشانان تزریق می‌شود، اما اگر واکسن ایرانی موجود باشد و آتش‌نشانان تمایل داشته باشند، می‌توانند واکسن ایرانی تزریق کنند.» به‌گفته این مقام مسئول، پیش‌بینی می‌شود در مدت 10تا 12روز آینده فرایند واکسیناسیون آتش‌نشانان انجام شود و به پایان برسد و دوز دوم هم ۲۸ تا ۳۰ روز آینده تزریق می‌شود.
برگزاری نخستین دوره مهندسی حریق
نخستین دوره مهندسی حریق در کشور را دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی سال گذشته برگزار کرد. عبدولی با یادآوری این موضوع تأکید می‌کند: «کار آتش‌نشانی یک کار بین‌رشته‌ای محسوب می‌شود و حتما باید افرادی باشند که رفتار حریق، تجهیزات و سناریوهای حریق را می‌شناسند و تجربه و علم آن را دارند. کار آتش‌نشانی تلفیقی از رشته‌های مکانیک، برق، معماری و عمران و همچنین رشته رفتار حریق و مهندسی حریق را شامل می‌شود.» او اضافه می‌کند: «خوشبختانه نخستین فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی حریق مشخص شدند، ولی کوتاهی هم در این زمینه صورت گرفته است؛ چراکه سال 93 براساس مصوبه هیأت وزیران قرار شد این رشته به‌صورت رسمی در کنکور گنجانده شود، ولی به‌دلیل کم‌کاری‌های صورت گرفته تا‌کنون این کار صورت نگرفته است. البته به‌صورت غیررسمی و پایلوت یک دوره کنکور مهندسی حریق سال 97 انجام شد.» به‌گفته معاون پیشگیری و ایمنی، درخصوص برون‌سپاری فعالیت‌های سازمان آتش‌نشانی اقدامات مناسبی انجام شده است. او می‌گوید: «شرکت‌های بازرسی فنی در حال تاسیس است که حتی بازدیدهای سازمان با نظارت عالی سازمانی و شرکت‌ها صورت می‌گیرد. این کار با همکاری معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تهران انجام می‌شود.»
پارکینگ مکانیزه
بعد از آنکه استفاده از پارکینگ بدون رمپ در ساختمان‌ها ممنوع شد، پارکینگ‌های مکانیزه جایگزین شدند. این پرسش مطرح است که این فرایند چگونه صورت گرفت. کامران عبدولی می‌گوید: «در کشور تا قبل از سال 95با توجه به مبحث 15مقررات ملی ساختمان پارکینگ بدون رمپ را ممنوع کرده بود؛ مگر اینکه پارکینگ مکانیزه باشد و اصلا چیزی به نام آیین‌نامه در این خصوص وجود نداشت؛ بنابراین از سال 95 آیین‌نامه را روی سایت سازمان آتش‌نشانی بارگذاری کردیم و با همکاری سازمان ملی استاندارد کارهای آن را انجام می‌دهیم.» به‌گفته او، پارکینگ مکانیزه فضای کمتری اشغال می‌کند: «همین که همه ساختمان‌ها مشمول ضوابط ایمنی و آتش‌نشانی می‌شوند کار بزرگ و مهمی است که خوشبختانه با همکاری معاونت معماری و شهرسازی تهران از اردیبهشت 99محقق شده است.» معاون پیشگیری و ایمنی با اشاره به ایمن‌سازی در مترو، پارک‌ها و... عنوان می‌کند: «سال 1400دستورالعمل ایمنی و آتش‌نشانی برای مترو تهیه شده و در حال ابلاغ شدن است. سازمان آتش‌نشانی با هماهنگی معاونت خدمات شهری شهرداری مناطق پارک‌ها، پل‌ها، بزرگراه‌ها و... پرخطر را شناسایی و اخطارهای لازم را صادر کرده است.»
