اقتصاد فرهنگ محور در شهرهای بزرگ

فرحناز دلبشکی ـ روزنامه‌نگار

«گرگ ریچاردز» و «رابرت پالمر» از دانشگاه تیلبورگ هلند، در مقاله‌ای با عنوان«شهرهای پر رویداد: مدیریت فرهنگی و بازسازی شهری»، به بررسی تأثیر فعالیت‌ها و رویدادهای فرهنگی بر اقتصاد و توسعه شهری پرداخته‌اند و به برخی از شهرهای موفق در زمینه برگزاری رویدادهای فرهنگی نیز اشاره کرده‌اند. در این مطلب به‌طور اختصار به برخی فرازهای این مقاله اشاره کرده‌ایم.  در سال‌های اخیر فرهنگ در کلانشهرها معنای ابزاری بیشتری پیدا کرده است. فرهنگ امروزه در کلانشهرها، به‌طور مستقیم بر ایده‌ها و اقدامات و طرح‌های توسعه شهری تأثیر‌گذار است و آنچه امروز آن را «اقتصاد نمادین» می‌نامند، نمایندگی می‌کند. در «اقتصاد نمادین» ثروت از طریق فعالیت‌های فرهنگی ازجمله هنر، موسیقی، صنایع‌دستی، هنرهای نمایشی و طراحی خلاقانه در زمینه‌های مختلف، به‌دست می‌آید. مفهوم جدید توسعه روز افزون فعالیت فرهنگی به استراتژی شهری در مواجهه با رقابت‌های جهانی و تنش‌های محلی تبدیل شده است. جشنواره‌های فرهنگی بر نگاه و رویکرد مردم نسبت به شهرها تأثیر‌گذار است. جشنواره‌ها و برنامه‌های فرهنگی در سطح شهرهای بزرگ، به این شهرها هویت جدیدی می‌بخشد. این فعالیت فرهنگی در سطح شهرها خرده فرهنگ‌ها را نیز به هم نزدیک و نوعی فرهنگ همگرایی ایجاد می‌کند.  در دوران معاصر بخش عمده‌ای از عرصه خیلی از شهرهای بزرگ جهان به صحنه‌های اجرای رویدادهای فرهنگی بدل شده‌اند. هر شهر بزرگ جهانی که جشنواره‌های فرهنگی بیشتر و به‌طور روز افزون در آن برگزار شوند، می‌تواند لقب شهر جشنواره‌ها را به‌خود اختصاص دهد. با توسعه «اقتصاد نمادین» و «اقتصاد تجربی»، فرهنگ بدل به یکی از مهم‌ترین کالاهای مصرفی در شهرهای بزرگ شده است.
برگزاری رویدادهای فرهنگی در شهرها در سال‌های اخیر بر فعالیت‌های توسعه شهری و بازسازی و احیای مناطق تاریخی و قدیمی شهرهای بزرگ نیز تأثیر بسیاری داشته است. برگزاری رویدادهای فرهنگی نه‌تنها بدل به یکی از عناصر اصلی اقتصاد شهری شده که بر تغییر چهره شهرها و زندگی شهری نیز تأثیر‌گذار بوده است.
افزایش فعالیت‌های فرهنگی در عرصه برخی از شهرهای بزرگ سبب شده تا این شهرها سطح فرهنگی خود را به شهرهای «پر رویداد» ارتقا دهند. ملبورن یکی از کلانشهرهای استرالیاست که به‌دلیل برگزاری رویدادها و جشنواره‌های فرهنگی زیاد «لقب شهر جهانی پر رویداد» را به‌خود اختصاص داده است. «سئول» پایتخت کره‌جنوبی نیز مدعی است که حائز شرایط لقب گرفتن«یکی از پر رویداد‌ترین شهرهای» دنیاست. دولت شهری هنگ کنگ نیز در تلاش است تا با برگزاری رویدادهای متعدد هنری، این شهر را به یکی از شهرهای مهم فرهنگی در عرصه جهانی مطرح کند. تعداد دیگری از شهرها اما کمتر در زمینه برگزاری رویدادهای فرهنگی جهانی مشارکت دارند و بیشتر بر برگزاری جشنواره‌ها و برنامه‌های هنری ملی مختص به کشور خود شهره شده‌اند.  در سال‌های اخیر نیز شعار«شهر جشنواره‌ای» یا «شهر جشنواره‌ها» به لقبی برای شهرهایی که در آنها بیشترین رویدادهای فرهنگی انجام می‌گیرد بدل شده است.