خصوصی‌سازی‌ واردات واکسن، کابوس جدید پاکستان

جواد نصرتی- روزنامه‌نگار

پاکستان در میانه موج سوم همه‌گیری کرونا، به اندازه کافی نگرانی و دردسرهای مدیریتی دارد؛ بیمارستان‌ها در حال پر شدن هستند، واکسن کم است و آمار مبتلایان روزبه‌روز بالا می‌رود. در چنین شرایطی، دولت امیدوار بود دادن مجوز به بخش خصوصی برای واردات واکسن، باری از دوش آن بردارد اما واردات خصوصی واکسن، شکاف‌ها را بیشتر کرده و انتقادهای زیادی به همراه داشته است. به گزارش سی‌ان‌ان، شرایط بد بهداشتی در پاکستان دولت را مجبور کرد که‌ ماه گذشته به بخش خصوص مجوز واردات واکسن کرونا بدهد. نخستین تزریق‌ها، در انتهای هفته اول آوریل (حدود یک هفته پیش) انجام شد و چنان شلوغی و سردرگمی به بار آورد که تامین‌کنندگان مجبور شدند در برنامه‌ریزی‌های خود برای فروش واکسن تجدیدنظر کنند.
یک واردکننده عمده ای‌جی‌پی‌ فارماست که 50هزار دوز واکسن روسی اسپوتنیک را دریافت کرده‌ است. دیگر شرکت‌ها و بیمارستان‌ها هم در پروسه خرید و دریافت واکسن هستند.
دولت پاکستان تا حالا 2.56میلیون دوز واکسن از چین دریافت کرده و با آن، یک میلیون نفر از گروه‌های اولویت‌دار، ازجمله کادر درمان و افراد بالای 50سال را واکسینه کرده‌. این میزان کم واکسن، درصد بسیار عظیمی از جامعه 238میلیون نفری پاکستان را معلق نگه داشته ‌است. شرکت‌های خصوصی واردکننده، به همه خدمات ارائه می‌دهند اما این بار، اولویت را پول و سطح رفاه مشخص می‌کند. فروش خصوصی واکسن، باعث شده تا نگرانی‌هایی درباره قیمت‌گذاری آن و همینطور در دسترس بودن آن مطرح شود و بار دیگر نابرابری عمیق اجتماعی در پاکستان به چشم بیاید. بیشتر واکسن‌ها در شهرهای بزرگ کراچی و اسلام‌آباد فروخته شده‌اند و شهرها و مناطق دوردست، در این مسئله هم محروم مانده‌اند. قیمت بالای واکسن هم بخش عمده‌ای از جامعه را از آن محروم کرده است.
قیمت واکسن اسپوتنیک در پاکستان در حال حاضر 12هزار روپیه (80دلار) برای هر 2 دوز آن است. این قیمت، 4برابر قیمت جهانی این واکسن است. قیمت آن در پاکستان همچنین معادل 30درصد از درآمد میانگین یک خانوار پاکستانی (273.2دلار) است.
این واکسن با همین قیمت اما برای افرادی که بتوانند به آن دسترسی داشته باشند نعمت است؛ پاکستان از برنامه واکسیناسیون به‌شدت عقب است و منتظر 17میلیون واکسنی است که سازوکار جهانی کوواکس قرار است به این کشور بدهد. اسلام‌آباد همچنین قرار است به‌زودی 3 میلیون دوز از چین و 150هزار دوز از روسیه دریافت کند. اما هم کوواکس به‌شدت از برنامه تحویل واکسن عقب است و هم واکسن‌های چینی و روس به‌شدت دیرتر از زمان تعیین شده به مقصد می‌رسند. اینها باعث شده که دولت به بخش خصوصی اجازه دهد واکسن وارد کند.
شرکت‌ها و بیمارستان‌ها، با دریافت مجوز از دولت واکسن وارد می‌کنند و باید قوانین مشخصی را رعایت کنند. مهم‌ترین مسئله این است که واکسن‌ها نباید به‌صورت خرده‌فروشی و در بازار عمومی ارائه شود. علاوه بر آن فقط شرکت‌های خصوصی ، کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها، آن هم زیرنظر کارشناسان سازمان بهداشت پاکستان حق دارند واکسن وارد و به مردم تزریق کنند. محل تزریق هم باید توسط دولت تأیید شود.
 اما این شیوه فروش واکسن، باعث بروز انتقادهای تندی شده است. برای نمونه، دکتر تیپو سلطان، رئیس سابق انجمن پزشکان پاکستان درباره آن گفته است: «فروش واکسن غیراخلاقی است و اثرات بدی برای جامعه دارد. تنها مردم کمی که پول زیادی دارند می‌توانند آن را بخرند. بیشتر مردم، توانایی خرید آن را ندارند. قیمت این واکسن باید هزار یا 1200روپیه (6.6یا 7.6دلار)‌باشد. این وظیفه دولت است که برای همه شهروندان واکسن تهیه کند. وقتی که کار به بخش خصوصی سپرده می‌شود، ‌معلوم است که قیمت بالا می‌رود.»
تنها چند کشور در دنیا هستند که به بخش خصوصی اجازه داده‌اند در مسئله واردات و توزیع واکسن کرونا مشارکت کنند. هند ‌به برخی شرکت‌های خصوصی اجازه داده است واکسن را توزیع کنند و البته قیمت را خود دولت تعیین می‌کند. کلمبیا حدود 2 هفته به بخش خصوصی اجازه واردات واکسن را داد اما اعلام کرد که واکسن باید به‌صورت رایگان به مردم تحویل داده شود. اندونزی هم به بخش خصوصی اجازه داده واکسن‌هایی را که دولت وارد کرده بخرد و به کارمندان خود بدهد. کنیا هم برای مدتی به بخش خصوصی مجوز داد تا واکسن بفروشد اما خیلی زود برای جلوگیری از رواج واکسن تقلبی، جلوی این کار را گرفت.

کرونا، کابوس فقرا در برزیل
پاکستان تنها جایی نیست که کرونا، به عاملی جدید برای افزایش شکاف میان اغنیا و فقرا تبدیل شده است. در برزیل، براساس یک تحقیق جدید، مشخص شده که همه‌گیری کرونا باعث شده تا 19میلیون نفر دچار گرسنگی شوند. به گزارش الجزیره، شبکه تحقیقاتی امنیت تغذیه در برزیل همچنین در گزارش خود به این مسئله اشاره کرده که 117میلیون نفر هم در این کشور - معادل بیش از نیمی از جمعیت برزیل- با سطح‌های متفاوتی از ناامنی غذایی زندگی می‌کنند.
افزایش بیکاری به‌خاطر پیامدهای اقتصادی همه‌گیری کرونا، قطع و کاهش برنامه‌های خدمات اجتماعی و افزایش شدید قیمت غذاهای پایه دلایل افزایش گرسنگی در برزیل هستند. 

جشن بازگشایی‌ در انگلیس 
درحالی‌که موج‌های دوم ، سوم و چهارم کرونا کشورهای مختلف دنیا را درگیر خود کرده است، ‌دولت انگلیس محدودیت‌ها برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا را کم کرده و بعد از 3 ماه، برخی فروشگاه‌ها،  باشگاه‌ها، سالن‌های آرایش و کسب‌وکارهای غیرضروری دیگر، دوباره فعالیت خود را از سر گرفته‌اند. به گزارش رویترز، مردم هم از این بازگشایی‌ها استقبال کرده‌اند و فروشگاه‌ها و آرایشگاه‌ها، شاهد حضور گسترده مردم بوده است. به گزارش بی‌بی‌سی، بسیاری از مردم این بازگشایی را فرصتی برای جشن گرفتن می‌دانند و بعد از ماه‌ها زندگی در نگرانی و ترس، امیدوار به بازگشت به زندگی عادی هستند. استقبال از این بازگشایی‌ها چنان است که آرایشگاه‌ها برای چند هفته رزرو هستند و برخی از آنها، کارشان را از ساعت 6صبح شروع خواهند کرد. بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس این بازگشایی‌ها را گامی بزرگ به‌سوی آزادی خوانده اما در عین حال از مردم خواسته مسئولانه رفتار کنند چون ویروس کرونا همچنان یک تهدید است. از ابتدای ژانویه، صدها هزار فروشگاه و کسب‌وکار تعطیل بوده‌اند. واکسیناسیون گسترده و قرنطینه سفت و سخت، باعث شده آمار مرگ‌ومیر ناشی از ابتلا به ویروس کرونا، 95درصد و موارد ابتلا، 90درصد نسبت به ژانویه کاهش یابد. این بازگشایی‌ها با وجود استقبال عمومی، منتقدانی هم داشته است.