متروی تهران از اسفند سال1377 تا اسفند1399 تبدیل به یکی از مهمترین ابزارهای حملونقل عمومی در پایتخت شده است.
خطوط متروی تهران بخشی از یک طرح بسیار بزرگ هستند که از سالهای 1350 برای پایتخت موضوع طراحی و اجرای آن جدی شد. در سال1354 قانون تاسیس شرکت راهآهن شهری تهران و حومه (مترو) تصویب شد اما ساخت آن بهعنوان یک پروژه بزرگ شهری برای 2دهه به تأخیر افتاد. نخستین فعالیتهای اجرایی ساخت مترو در سال1356 آغاز شد. بین سالهای 1356 تا 1359بیش از 5کیلومتر تونل و بخشی از 3ایستگاه قرارگرفته در حد فاصل بزرگراه شهیدحقانی و خیابان شهیدبهشتی ساخته شد؛ با این حال، ایجاد خطوط ریلی در زیر زمین طرح مبهمی به شمار میآمد. از طرف دیگر ترافیک تهران هم هنوز چندان مشکلساز نشده بود. در سالهای جنگ، اولویتهای اقتصادی و عمرانی کشور جایی برای ساخت مترو باقی نمیگذاشت. در سال60 بهدلیل مشکلات ناشی از جنگ تحمیلی، هیأت وزیران توقف کامل فعالیتهای مترو را به تصویب رساند تا آنکه در سال64 با پیگیریهای مجلس و دولت، این مصوبه لغو شد. ساخت مترو که تا پایان جنگ به تأخیر افتاده بود، سرانجام در اوایل سالهای 70 با تأکید مرحوم آیتالله اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیسجمهور وقت وارد فازهای جدی عملیاتی شد. شرکتهای فرانسوی که قبلا هم در زمینه متروی تهران فعالیت کرده بودند، دوباره دعوت به کار شدند. ساخت مترو در تهران سرعت گرفت و در 17اسفند سال1377، قطار سریعالسیر تهران-کرج به بهرهبرداری رسید و سال پس از آن، بخش غربی خط2 از ایستگاه صادقیه (تهران) تا میدان امامخمینی افتتاح شد. برنامه اولیه مترو ساخت 3خط شامل خط یک (میرداماد- حرم مطهر) خط2 (دردشت- صادقیه) و مسیر برونشهری خط5 (تهران- گلشهر کرج) جمعا به طول 90کیلومتر با 52ایستگاه بود. حالا باگذشت 2دهه توان متروی تهران به 7خط و 132ایستگاه فعال رسیده است. براساس نقشه کلی در این خطوط هفتگانه باید در مجموع 300کیلومتر مسیر ریلی و 175ایستگاه ساخته شود که تاکنون حدود 85درصد یعنی 255کیلومتر مسیر تونلی به بهرهبرداری رسیده است. پیش از شیوع بیماری کرونا روزانه نزدیک به 2میلیون و 500سفر در متروی تهران انجام میشد که با انتشار این بیماری کاهش پیدا کرد. واگنهای مترو که 10سال پیش برای نخستینبار مورد استفاده قرار گرفتهاند، اکنون نیازمند تعمیرات کلی هستند.
برای رسیدن به حداکثر توان این شبکه باید نزدیک 2هزار واگن دیگر به آن افزوده شود که با توجه به مشکلات اقتصادی کشور و شهرداری، در کوتاهمدت ناممکن بهنظر میرسد. تحریمها مشکلات زیادی برای صنایع ایجاد کرده، اما با همکاری شهرداری و معاونت علمی ریاستجمهوری و شرکت واگنسازی پارس، طرح ساخت قطار ملی در سال99 آغاز شد. در این بین، پیروز حناچی، شهردار تهران در مراسم افتتاح ایستگاههای قیام و دولاب در خط7 اعلام کرد که تا پیش از پایان سال، نخستین قطار 7واگنی وارد خطوط مترو خواهد شد.
2دهه فعالیت مترو، 7خط،132 ایستگاه
در همینه زمینه :