80سال شیوا بودن

ناصر نصیری- طراح گرافیک

شما وقتی به یک کفاش مراجعه می‌کنید، کفش شما را تعمیر می‌کند و دستمزد می‌گیرد، اما هرگز در قبال کاری که انجام می‌دهد فخر نمی‌فروشد، کار شما هم همین است؛ باید به درد مردم بخورد و برای مردم جامعه مفید باشد و شما حق ندارید به‌خاطر طراحی چند تا پوستر و جلد و... خود را در مرتبه‌ای ممتازتر از مردم حس کنید. رویکرد استاد شیوا چنین است و در آموزش نیز همواره بر این شیوه اصرار می‌ورزد.
مثال کفاش نیز نقل به مضمون از ایشان است. فرهنگ برای استاد قباد شیوا، مقدم بر هر چیزی است، آوانگاردترین طرح گرافیک و تصویرگر بزرگ معاصر که نگاه نو و شیوه جدید را با فرم‌های بصری شرقی و ایرانی به هم می‌آمیزد و در ساخت آثار، نگاهش همواره به پیشینه ایرانی و بومی است.
 در تعریفی که  قباد شیوا از گرافیک ارائه می‌دهد، روشنفکری بومی‌نشده هیچ جایگاهی ندارد و اغلب با نگاه بسیار تند و انتقادی از آنها صحبت می‌کند. آنها که دیده‌اند، می‌دانند او کلمه انتلکتوال را با نیشخندی همراه می‌کند. چرا که گرافیک را هنری مردمی می‌داند و در خدمت جامعه و فرهنگ عمومی. او هرگز در حصار یا محدوده کوچک یک تکنیک یا فرم نمی‌گنجد، آزادانه از تمامی امکانات بصری هنرهای تجسمی استفاده می‌کند تا آثارش در عین اینکه تمام‌عیار از سفارش و پیام حمایت کند، غنی از زیبایی و اصالت نیز باشد.
کسی که به تمام متر و معیارهای زیبایی‌شناسی غربی به‌صورت مستقیم، نه با واسطه، تسلط کامل دارد و زمانی که در مؤسسه پِرت نیویورک تحصیل می‌کرد اغلب طراحان گرافیک امروز که نامی برای خود دست و پا کرده‌اند هنوز به دنیا نیامده بودند. آثارش صدای آرام و امن و متین مردم ایران است، بر سر مخاطبانش فریاد نمی‌کشد، آنها را تحقیر نمی‌کند. هر کسی در مواجهه با آثارش حسی مشترک می‌یابد، ردپایی از خودش، حسی در حال فراموشی از درونش. او شعرگونه به هم‌صحبتی با چشم‌های مردم می‌نشیند، کلان‌گو و متهاجم نیست.
آثارش، بسیار صمیمی است و با هر اثر طعمی نو به ذائقه ما می‌افزاید. در جامعه همواره متمایل به قدرت‌های عامل دوسویه (حاکمیت-روشنفکری) ایران، مثل قباد شیوا کار کردن و اصیل ماندن و به جذب و کشش قدرت‌ها متمایل نشدن برای قدرت و شهرت گرفتن، سوار موج‌های فراگیر روز نشدن، کار دشواری است، اینکه وامدار هیچ رویکرد حمایت‌شونده‌ای نبوده باشی و شیوا باشی. او هرگز در مصادره حاکمیت درنیامد و در شعاع روشنفکران فرمالیست بی‌محتوا نیز قرار نگرفت، شیوا ماند، شریف و شیرین و به رنگ و رفتار ایرانی، یک شرقی متفکر که شیدایی‌اش عالمگیر شد، چرا که در آثارش رنگ‌ها چنان چون کلمه در شعر مولانا به سماع آمده و مانده‌اند. شیوا ماندن در این عصر که گرافیک در سطحی‌ترین شکل است و طراحان روشنفکرنما در جست‌وجوی نزدیک‌ترین راه برای نامدار شدن هستند، کار ساده‌ای نیست.