گزارش
ثمره مردمی بودن پاسخگو بودن است
مردم محوری یکی از مهم‌ترین اهداف دولت سیزدهم تا امروز به خوبی محقق شده است
در حالی رویکرد دولت سیزدهم بر محوریت مردمی بودن و مردم گرایی قرار دارد که رهبر معظم انقلاب نیز در بیانات اخیر خود بر این مسئولیت و رویکرد مهم تأکید کرده‌اند. ایشان فرموده‌اند: «مردم در همه حوادث و رویدادها «قهرمان اصلی سرگذشت انقلاب» بوده‌اند و این واقعیت، مایه درس و عبرت است و به همه مسئولان نشان می‌دهد که با این ملت باید چگونه رفتار کرد.» همچنین فرموده‌اند: «به میان مردم رفتن را ادامه دهید و اسیر برخی جوسازی‌ها نشوید و البته در مواجهه با مردم صبر و تحمل به خرج دهید.» همچنین محورهایی از جمله: شُکر نعمت خدمت به مردم، اطلاع‌رسانی اقدامات خوب به مردم، تداوم حضور بی‌واسطه و به میان مردم رفتن، جلب مشارکت مردم در کارها، عمل به وعده‌ها و پرهیز از خُلف وعده و در میدان بودنِ دولت در بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب قابل برداشت است. محورهایی که همه تأکید بر حفظ روحیه مردمی و مردم گرایی دولت است تا به بهترین نحو مشکلات مردم و ملت مدیریت و رفع شوند. همچنین رهبر معظم انقلاب جایگاه مردم و ملت را گوشزد کرده‌اند و به حضور تعیین‌کننده ملت در حماسه دفاع‌مقدس و دیگر جبهه‌های مقابله با دشمنان و حضور بی‌دریغ و تحسین‌برانگیز مردم در راهپیمایی‌ها و مراسم مختلف نیز اشاره کرده‌اند. البته ایشان بر این نکته نیز تأکید کرده‌اند که «دولتِ مردمی فقط به‌معنای به میان مردم رفتن نیست، باید با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از دیدگاه‌ها و نظرات مختلف، زمینه جلب مشارکت مردم در عرصه‌های مختلف ازجمله اقتصادی و سیاسی فراهم شود.»
مشروعیت مترادف مقبولیت
در بررسی بیانات رهبر معظم انقلاب و اهمیت مردمی بودن دولت و همچنین مشارکت مردمی عبدالمجید شیخی، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی به همشهری می‌گوید: در اسلام، اصل مشروعیت و مقبولیت وجود دارد؛ مشروعیت مبتدا و مبنای نظام است و به‌دنبال مشروعیت است که اصل مقبولیت مردمی هم مطرح شده است. در واقع رمز ماندگاری نظام پشتیبانی مردمی است. بدیهی است که انقلاب اسلامی ایران تجربه بزرگ تاریخی در این راستا است. ضمن اینکه بایستی درنظر بگیریم که معنای جمهوری اسلامی، مردم سالاری دینی است. به‌عبارتی حاکمیت به نیابت مردم و اراده بر مبنای ضوابط اسلامی است که محور ضوابط نیز ولی فقیه است. به‌عبارتی مردم نقش تعیین کننده‌ای در حکمرانی اسلامی دارا هستند.
وی افزود: از منظر اقتصاد اسلامی نیز همه امور در دست مردم است و دولت نقش راهبری را دارد. به علاوه اینکه وظایف حاکمیت تا جایی است که از عهده مردم بر نمی‌آید. به‌عبارتی آنجایی که مردم می‌توانند مسئله‌ای را برعهده گیرند دولت نباید تصدی گری کند.به معنای دیگر، هر وظیفه‌ای که مردم می‌توانند انجام دهند دولت نباید خود را در آنجا جایگزین مردم کند. جلب مشارکت مردمی نیز در این راستا به‌معنای تولید و توسعه منافع به نفع اکثریت فعالان جامعه است. یعنی تمام عناصر جامعه، در بستر توزیع درآمد، ثروت و رفاه همگانی قرار بگیرند.بدیهی است که مشارکت باید به‌نحوی باشد که مردم احساس کنند که نقش نیروی کار، سرمایه‌گذار و نیز مصرف‌کننده دارند. این رویه باعث می‌شود که مردم احساس کنند که در امور مشارکت می‌کنند. زیرا در هر جنبه، خودشان صاحب نقش، وظیفه و تکلیف هستند. اگر این رویه نهادینه شود زمینه مشارکت مردمی برقرار می‌شود.
این کارشناس مسائل سیاسی در پاسخ به این سؤال که چه تفاوتی بین دولت مردمی که به اصل مشارکت و حکمرانی مردمی معتقد است و دولتی که ذاتا پوپولیست است، وجود دارد؟ گفت: در اسلام مسئولان دولتی از ریا و تظاهر منع شده‌اند. ضمن اینکه حاکم اسلامی نسبت به مردم مسئول است. چرا که در روایات اسلامی آمده است که هر کس در مسند بالاتری قرار دارد رفتارش در دید مردم قرار دارد.بنابراین اگر خواص خطا کنند مردم نیز به خطا می‌روند.
سفرهای استانی پوپولیستی نیست
هر چند سیدابراهیم رئیسی، فردی عادل و صادق است و هیچ‌کدام از رویه‌ها همچون سفرهای استانی، بحث‌های مردم گرایی و مردم محوری و وعده‌های داده شده پوپولیستی نیستند. به‌عنوان نمونه رئیس‌جمهوری که ماشین را متوقف می‌کند تا به نامه پیرزنی پاسخ دهد و تقاضایش را بررسی کند فردی صادق و خدمتگزار است نه پوپولیست.منتها کسانی که ظاهر نگر هستند همه فضایل دین را در ظاهر خلاصه می‌کنند. مثلا کمک رسانی به مردم را در مفهوم ایثار نمی‌بینند و اصلا درک نمی‌کنند. چرا که فهم ایثار برای اهل فهم و فضیلت است نه ظاهرنگر؛با این همه باید مسئولان دولتی مواظب باشند که همواره اخلاص داشته باشند و از افراط و تفریط جلوگیری کنند. ازاین‌رو لازم است گرفتار آفات و آسیب‌ها نشوند. همچنین باید خود را مسئول بیت‌المال، امانتدار و خادم امانت الهی بدانند تا از افراط و تفریط به دور باشند. چرا که هر فضیلتی، حالت تفریط و افراط دارد. بنابراین برای اینکه از آفت‌های مردمی بودن و مردم گرایی به دور باشند و درگیر مسائل نمایشی نشوند لازم است که میانه روی پیشه کنند. باید درنظر داشت که تنها مردمی بودن نمی‌تواند مولفه اصلی و اصیلی برای تحقق حکمرانی مردم‌پایه و مردمی باشد. زمانی حکمرانی مطلوب مردمی تحقق پیدا می‌کند که پاسخگویی و فروتنی مسئولان در قبال مردم استمرار داشته باشد؛ همان مسئله‌ای که رهبر معظم انقلاب از آن بارها تحت عنوان مردمی ماندن یاد کرده‌اند. لازمه مردمی ماندن در کنار مردم بودن است؛ به این معنا که نباید در مسیر اهداف و رهیافت‌های مردم‌گرایی خللی ایجاد شود. اصلی‌ترین عنصر حکمرانی مطلوب اسلامی نیز، فروتنی و پاسخگویی در برابر مردم تعبیر می‌شود. پاسخگویی نه‌تنها رمز مطلوبیت یک دولت است که بستر‌ساز دوام و تعالی منابع انسانی نیز به‌شمار می‌رود.
