یادداشت/ روزی برای جهان نابردبار

سیدکریم محمدی- فعال فرهنگی و اجتماعی

هوشیاری فعالانه؛ این، مهم‌ترین لازمه مداراست. لازمه بردباری در معنای پذیرش واقعیتی که ما با همه اختلاف‌های مبتنی بر رفتار و ارزش‌های متفاوت‌مان باید به آن مجهز باشیم. قرن‌ها از توصیه به بردباری اجتماعی گذشته است، اما نه‌تنها از ارزش‌های این توصیه کاسته نشده، بلکه در جهان نابردبارِ امروز، توصیه به بردباری واجب‌تر از پیش است. امروز که جهان، گرفتار بلای عالمگیر است، بردباری، بیش از پیش، اصل بنیادین زندگی اجتماعی است؛ اصلی که ریشه در احترام به کرامت انسانی دارد.
مدارا و بردباری، تلاش عملی ملت‌هاست برای همبستگی حتی اگر در محاق فراموشی قدرت‌های جهانی مانده باشد. دنیای وارونه، زمانی حجاب برداشت و خودش را عریان‌تر پیش روی ما قرار داد که در آغاز سده بیست‌ویکم، شاهد 2 جنگ بیهوده در عراق و افغانستان بودیم، آن هم با آتش‌افروزی کشوری که داعیه‌دار تلاش برای استقرار دمکراسی بر جهان است. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و رشد افراطیون در فرانسه نیز از دیگر مظاهر نابردباری جهانِ امروزِ ماست. وقتی قدرت‌های جهانی، مدارا را بین ملت‌ها بی‌رنگ می‌کنند، امروز به چشم می‌بینند که مردمان‌شان نیز به وقت بروز و ظهور بلایا، کم‌طاقت‌ترند. آموزه‌های ملی و دینی ما، همگی مبتنی بر توصیه به بردباری است. چه ضرب‌المثل‌ها و شعرها که در این‌باره نداریم: «گر صبر کنی ز غوره حلوا‌سازی»، «یک صبر کن و هزار افسوس نخور». حافظ هم می‌گوید: «هاتف آن روز به من مژده این دولت داد/ که بدان جور و جفا، صبر و ثباتم دادند». از سوی دیگر مولانا می‌گوید: «به از صبوری اندر زمانه چیزی نیست»، یا سعدی که می‌فرماید:
چو می‌توان به صبوری کشید جور عدو
 چرا صبور نباشم که جور یار کشم
جهانِ نابردبار و بی‌حکمتِ امروز، بیشترین آسیب را از فراموش‌کردنِ مدارا و صبر می‌بیند؛ هر که را صبر نیست، حکمت نیست.