احتمال بروز مسمومیت با گاز در بافت‌های فرسوده منطقه ۹ بیشتر است
کمین قاتل خاموش در خانه‌های کوچک
سحر جعفریان
روزهای سرما که از راه می‌رسد، حوادث مربوط به گازگرفتگی هم بیشتر می‌شود. حوادثی که زمینه بروز آن در محله‌های دارای بافت‌های فرسوده و ریزدانه با سیستم‌های گرمایشی کهنه فراهم است. علاوه براین وجود کارگاه‌ها و کارخانه‌های مشتعل‌زا در محدوده صنعتی منطقه ۹ نیز زنگ خطری برای این منطقه است که به ایمنی و بررسی‌های پیش‌گیرانه افزون‌تری نیاز دارد. در این گزارش، ضمن گفت‌و‌گو با مدیران شهری و مسئولان آتش‌نشانی به بررسی ابعاد مختلف بروز حوادث گازگرفتگی در واحدهای مسکونی، تجاری و اداری تکه نهم پایتخت پرداخته‌ایم.
منطقه ۹ با بیش از ۴۸درصد فرسودگی بافت‌های مسکونی و غیرمسکونی، تراکم بالایی دارد. به گفته کارشناسان حوزه شهرسازی، بالغ بر ۶۰درصد پلاک‌ها، ریزدانه و با مساحت‌های کمتر از ۷۰مترمربع بنا شده‌اند. این ریزدانگی و مساحت کوچک همان نکته قابل تاملی است که «حسین اسماعیلی»، رئیس ایستگاه «۳۳ آتش‌نشانی میدان فتح»، در منطقه بر آن تأکید دارد و می‌گوید: «با رسیدن روزهای سرد سال، حوادث مربوط به مسمومیت با گازهای ناقص سوخته، افزایش چشمگیری می‌یابد. همچنان که آمار سال گذشته خبر از فوت ۹۰۰ هموطن را می‌دهد. عامل اصلی این حوادث، گازهای حاصل از سوخت‌های فسیلی است که از دودکش‌های به هر دلیل مسدود، خارج نمی‌شوند و در خانه‌های بدون تهویه، باقی می‌مانند. این خارج نشدن گازها در خانه‌های کوچک و فرسوده، مشکل را دوچندان می‌کند و ضریب احتمال وقوع حوادث گازگرفتگی را ۲۵درصد بالا می‌برد.
حسین اسماعیلی/ رئیس ایستگاه 33 آتش‌نشانی میدان فتح
از آنجایی که منطقه ۹ پر از خانه‌های کوچک است و شهروندان آن فقط حدود ۷درصد از موارد توصیه‌های ایمنی را رعایت می‌کنند، سال گذشته، حوادث گاز گرفتگی با توجه به برودت شدید هوا در این منطقه افزایش یافت. درباره واحدهای نوسازی شده هم بررسی ما نشان می‌دهد که در اغلب موارد، سرمایه‌گذار، مسائل ایمنی را کامل رعایت نمی‌کنند.» اسماعیلی، می‌افزاید: «یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌توان برای رفع خطر گازگرفتگی و انتشار گاز «مونوکسیدکربن» در کنار بررسی روزانه دودکش و لوله‌های بخاری انجام داد، نصب سنسورهای کنترل اکسیژن یا همان دستگاه سنجش مونوکسیدکربن بر سیستم گرمایشی واحدها است. متأسفانه بسیاری از شهروندان در این زمینه هزینه‌ای نمی‌کنند و حتی بی‌توجه‌اند. این بی‌توجهی موجب شده تا خانه‌های ما استاندارد نباشد.»
شناسایی، اخطار و آموزش«گودرز همتی»، رئیس ستاد بحران شهرداری منطقه، نیز از شناسایی واحدهای فرسوده، کوچک و ناایمن در روزهای سرد سال از سوی کارشناسان ستاد می‌گوید: «از ابتدای مهرماه، طرح شناسایی واحدهای پرخطر را آغاز کرده‌ایم و تاکنون به بیش از ۱۲۳ واحد در ناحیه یک و ۹۸ واحد در ناحیه ۲ با هدف رعایت ایمنی سیستم گرمایشی استاندارد، تذکر و اخطار دا‌ده‌ایم. یک هفته پس از صدور اخطار، دوباره بازدید انجام می‌شود تا از رفع مشکل و خطر، اطمینان حاصل شود. البته این طرح درباره کارگاه‌های صنعتی حاشیه منطقه نیز با جدیت بیشتری دنبال و آموزش‌ها به کارگران ارائه می‌شود.» همتی ادامه می‌دهد: «آموزش‌های ایمنی با همراهی گروه‌های «دوام» سراهای محله و کارشناسان آتش‌نشانی تا پیش از همه‌گیری موج سوم به‌صورت روزانه و حضوری انجام می‌شد که در حال حاضر در شبکه‌های مختلف اجتماعی به‌صورت مجازی پیش می‌رود.»
ایمنی از راه قانونضرورت ایمنی سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی واحدهای نوسازی شده، از قوانین ملی ساختمان‌سازی و شرایط اعطای پایان کار است. «سروه سراجی»، از کارشناسان دفاتر نوسازی و توسعه محله‌ای منطقه، در این‌باره می‌گوید: «از اواخر دهه ۸۰، تکمیل ایمنی سیستم گرمایشی و سرمایشی واحدهای مسکونی، به بندهای اعطای پایان کار ساختمان اضافه شده است. تا قبل از آن، یرخی سازندگان برای کاهش هزینه‌های خود، یا نصب سیستم‌ها را تکمیل نمی‌کردند یا از سیستم‌هایی با ایمنی ضعیف استفاده می‌کردند و یا برای زیبایی نمای داخلی، شومینه‌های غیراستاندارد به کار می‌بردند. در واحدهای کوچک مساحت هم اغلب شرایط نصب سیستم‌های گرمایشی فراهم نمی‌شد. در حال حاضر، مبحث ۱۴ مقررات ملی ساختمان معطوف بر همین موضوع است که امیدواریم هم از سوی سازندگان مورد توجه قرار گیرد و هم مسئولان مستمر پیگیری کنند. چراکه جان انسان‌ها در گرو آن است.»
چند نکته ضروری۱. از سالم بودن بخاری اطمینان حاصل کنید. بخاری اگر به سیستم کمبود اکسیژن مجهز باشد، می‌توان با خیال آسوده از آن استفاده کرد.
۲. مسیر دودکش‌ها مسدود نباشد.
۳. لوله‌های بخاری در محل اتصالات محکم باشد.
۴. شیلنگ‌ها سالم و با بست‌های استاندارد نصب شوند.
۵. استفاده از کف صابون و آب، بهترین راه برای بررسی نشتی گاز است.
۶. دریچه کانال کولر بهتر است پوشانده شود و برای تهویه هوا از خروجی‌های دیگر بهره‌گرفت.
۷. در صورت نیاز به مشورت و راهنمایی با کارشناسان آتش‌نشانی محله و منطقه تماس بگیرید.
۶۰ درصد مدارس منطقه قدمتی بالای ۴۰سال دارند که در سال‌های اخیر، بیش از ۵۰درصد از آنها به سیستم‌های گرمایشی استاندارد مجهز شده‌اند.
۳۰ واحد مسکونی ریزدانه محله «شهید دستغیب»، استاندارد نیست و در صورت بی‌توجهی و رعایت نکردن اصول ایمنی خطرآفرین است
۲۰ درصد از کارکنان کارگاه‌ها و کارخانه‌های تولیدی در محله فتح از سوی آتش‌نشانی و ستاد بحران منطقه در زمینه پیشگیری از حوادث گازگرفتگی آموزش دیده‌اند.
با همکاری همشهری محله صورت می‌گیرد
با مهربانی، ایمن باش
تأمین وسایل گرمایشی و پوشاک مناسب از اقدامات خیرخواهانه نیکوکاران در روزهای سرد سال، است. اقدامی که امسال به پیشنهاد «همشهری‌محله» با گزینه‌های جدید و افزون‌تر اجرا می‌شود. «ناصر البرز»، از اعضای شورایاری محله فتح، در این‌باره توضیح می‌دهد: «امسال می‌خواهیم با مشارکت معنوی نشریه همشهری محله تعدادی سنسور سنجش اکسیژن تهیه و به افراد نیازمند ساکن در خانه‌های کوچک بدهیم. تعمیر و نوسازی بخشی‌هایی از خانه‌های فرسوده و کوچک با هدف ایجاد مسیرهای تهویه و خروجی هوا از دیگر برنامه‌های ما است. در این زمینه، افراد داوطلب می‌توانند به نزدیک‌ترین سرای محله مراجعه و اعلام آمادگی کنند.» «مسعود بخشایش»، از اعضای شورایاری محله «استاد معین» می‌گوید: «شرایط سخت اقتصادی برای بعضی از خانواده‌ها این دغدغه را فراهم نمی‌کند که ایمنی وسایل گرمایشی را مدام بررسی یا برای بهبودش هزینه کنند. بنابراین، خیّران در این زمینه می‌توانند مؤثر واقع شوند و در کنار همه پویش‌های مهرمحور، با پویش «با مهربانی، ایمن باش» همکاری کنند.»
