پروازهایی که افسانه می‌شوند

آیسان زرفام ـ خبرنگار گردشگری



صنعت گردشگری پس از آغاز پاندمی کرونا در همه جهان به سمت تعطیلی و کم‌رونقی رفت اما این به‌معنای تعطیل‌شدن سفر نیست؛ چرا که بسیاری از سفرها به دلایل دیگری ازجمله تجاری و کاری، تحصیلی و... انجام می‌شوند و همچنین بسیاری از مهاجران و کسانی که تابعیت چندگانه دارند به دلایل حقوقی، خانوادگی و... مجبور به سفر هستند. این افراد در دوره پاندمی کرونا با بسته‌شدن مرزها و محدود‌شدن خطوط ارتباطی هوایی، زمینی و دریایی میان کشورها متحمل دشواری‌های مضاعفی شدند. در ادامه نگاهی به مصایب این افراد در ایران که از پروازهای خارجی استفاده کردند، می‌اندازیم.

قیمت‌های افسانه‌ای
همین فردا اگر بخواهید به استانبول سفر کنید باید حدود 8تا 20میلیون تومان برای یک بلیت یک‌طرفه هزینه کنید.  اگر بخواهید به چین بروید هزینه شما برای یک بلیت یک‌طرفه حدود 45میلیون تومان خواهد شد و تازه باید 19ساعت هم در فرودگاه‌های قطر و سریلانکا توقف داشته باشید.
این وضعیت تا هفته گذشته بدتر هم بود؛ چرا که فقط یک ایرلاین خارجی، تنها راه خروج از کشور بود. برای ورود به کشور هم جز معدود پروازهایی که خطوط هوایی ایرانی برای برگرداندن ایرانی‌ها از کشورهای مختلف در دوره پاندمی کرونا داشتند، تنها راه ورود پروازها، همین ایرلاین خارجی بود. تا هفته گذشته یک سفر ساده به استانبول باید از طریق 3پرواز انجام می‌شد، از ایران به قطر، از قطر به بلگراد و از بلگراد به استانبول؛ سفری دوساعته 14ساعت به طول می‌انجامید. از زمان طولانی سفرها که بگذریم، هزینه‌ها برای سفر با یک خط هوایی خارجی سرسام‌آور شده است، به‌طور متوسط قیمت پروازها نسبت به‌مدت مشابه در سال گذشته 3برابر شده‌ و به این مقدار باید چندبرابر شدن قیمت ارز را هم نسبت به سال گذشته اضافه کنیم. این شرایط به جایی رسیده که در هفته‌های گذشته پرواز از تهران به استانبول در مواردی حتی 60الی 70میلیون تومان هم قیمت‌گذاری شد.

دردسرهای کنسلی
با آغاز اعلام شیوع کرونا در ایران و دیگر کشورها، دستورالعمل‌های متفاوتی برای پروازهای ورودی و خروجی به کشورهای مختلف صادر شد. تا مدت‌ها بسیاری از کشورها به ندرت پرواز ورودی را می‌پذیرفتند و به همین‌خاطر بسیاری از پروازها و تورهایی که پیش از این فروخته شد‌ه‌بود، کنسل شدند. مسافران ایرانی بسیاری که پیش از توقف پروازها به کشورهای دیگر سفر کرده بودند، یا دانشجویانی که در کشورهای دیگر مشغول تحصیل بودند، با بسته‌شدن مرزهای هوایی در کشورهای مقصد و یا در فرودگاه‌ها سرگردان شدند و سازمان هواپیمایی کشور مجبور شد پروازهای اختصاصی‌ای برای بازگرداندن آنها به کشور انجام دهد. غیر از به‌هم خوردن زمانبندی و ایجاد مشکلات برای مسافرانی که سفر ضروری داشتند، مسئله بازگرداندن پول مسافران هم به بحرانی بزرگ تبدیل شد که هنوزحل نشده‌است.
 بسیاری از ایرلاین‌ها به بهانه ارائه پرواز جایگزین تا یک سال، از بازگرداندن پول خریداران خودداری کردند، برخی هم با فاصله‌های زمانی طولانی به‌صورت تدریجی اقدام به بازگرداندن بهای بلیت‌ها کردند. در این موارد پروازهایی مانند ترکیش ایرلاینز از بدنام‌ترین‌ها بودند و پس از آن نام‌های دیگری همانند پروازهای امارات و حتی لوفتانزا هم به چشم می‌خورد.
همچنین با تعطیلی و دورکار شدن دفاتر هواپیمایی به‌خاطر شیوع بیماری کرونا در کشورهای مختلف پیگیری بازگشت پول هم بسیار دشوار شد.
اما بیشترین مشکلات در مورد بازپرداخت بلیت‌هایی بود که ایرانی‌ها از راه دور برای مبدا و مقصدی غیر از ایران خریداری کرده بودند، مثلا در مورد مسافرانی که از ایران قصد سفر به یک کشور اروپایی را داشتند و بعد از مدتی می‌خواستند به کشور اروپایی دیگری سفر کنند، پیگیری بازپرداخت این بلیت‌ها هم به فرایند دشوار و پیچیده‌ای تبدیل شد تا آنجا که بسیاری عطای پول بلیت از دست رفته‌شان را به لقایش بخشیدند. کنسل‌شدن پروازها همچنان ادامه دارد، برای نمونه در مورد ترکیه بارها و بارها در‌ماه گذشته، با اعلام اجازه برقراری ارتباط خطوط پروازی دو کشور بلیت فروخته شد اما چند روز پیش از پروازها، وزارت راه ترکیه اقدام به لغو مجوز پروازها کرد. حتی هم‌اکنون که این اجازه داده شده و بلیت‌ها در حال فروش است، بسیاری نسبت به‌احتمال لغو مجدد هشدار می‌دهند.

پروتکل‌های بهداشتی
یکی دیگر از مصایب مسافران پروازها در دوره همه‌گیری کرونا، پروتکل‌های بهداشتی خطوط هوایی است که معمولا اغلب آنها از سوی حکومت‌های کشورهای مبدا و مقصد و همینطور نهاد‌های بین‌المللی وضع شده است.
این مسئله نسبت به مشکل کنسلی و استرداد پول بلیت گرفتاری‌های کمتری دارد؛ چرا که ایرلاین‌های خارجی پیش از فروش بلیت، مسافران را کاملا از آن آگاه می‌کنند. مسافران باید برای ورود به پروازهای خارجی نتیجه منفی آزمایش آر تی- پی سی آر کووید-19که حداکثر برای 96ساعت پیش است را به همراه تعهدنامه به ایرلاین ارائه کنند، اگر در این میان نقص مدارک یا مشکلی پیش بیاید خسارت‌های به‌وجود آمده مانند هزینه بازگرداندن مسافر یا هزینه قرنطینه برعهده مسافر خواهدبود. مثلا اگر مسافر برای رسیدن به مقصد بخواهد از چند پرواز استفاده کند و زمان انتظار او برای ترانزیت بیش از مهلت تست او شود، مسافر با مشکل روبه‌رو خواهد شد. از طرف دیگر ایرلاین‌های خارجی نتیجه همه آزمایشگاه‌های ایران را قبول ندارند و نام برخی از آزمایشگاه‌ها را در تعدادی از شهرهای ایران به‌عنوان مراکز مورد قبول اعلام کرده‌اند و فقط درصورتی که نتایج آزمایش و گواهی‌های پزشکی از این مراکز صادر شده‌باشد، مدارک مسافر را قبول می‌کنند. این مسئله به‌ویژه برای کسانی که آزمایشگاه مورد تأییدی در شهرشان وجود ندارد، بسیار مشکل‌ساز شده‌است. این مشکلات همه سبب شده ورود و خروج به کشور که اکنون در بیشتر موارد تنها از طریق ایرلاین‌های خارجی امکان‌پذیر است، با مشکلات بسیاری روبه‌رو شود. از آنجا که تقریبا سفرهای توریستی تعطیل شده و بخش قابل توجهی از سفرهای خارجی مربوط به سفرهای تجاری و کاری است، پیامد این دشواری‌ها و افزایش‌ قیمت‌ها نه‌تنها گریبان کسب و کارهای وابسته به صنعت گردشگری را خواهد گرفت بلکه سبب خواهد شد که بسیاری دیگر از صنایع و روابط بازرگانی هم تحت‌تأثیر این مصایب قرار بگیرد.