شیوع بیماری خودخوری در مرغ‌ها

هرچند با وجود حذف ارز 4200تومانی برای اغلب کالاهای وارداتی، اعلام شده نهاده‌های دامی همچنان با ارز دولتی وارد و تامین خواهد شد اما بازار نهاده‌های دامی همچنان ملتهب است. کاهش تقاضا برای مصرف مرغ و تخم‌مرغ در پی شیوع کرونا از یک سو و توزیع نشدن به‌موقع نهاده‌های دامی بین تولیدکنندگان دام و طیور، این صنف را با مشکلاتی مواجه کرده است. به گفته برخی مسئولان دولتی و همچنین مرغداران، این روزها صنعت طیور با مشکلاتی نظیر کمبود ذرت، سویا و دان، کاهش قیمت مرغ و جوجه، کاهش مصرف مرغ، کاهش صادرات و تولید بیش از حد نیاز مواجه است و روزهای سختی را سپری می‌کند.


 مرغداران: از بازار آزاد خرید می‌کنیم
تولیدکنندگان دام و طیور می‌گویند در ماه‌های اخیر به‌دلیل تخصیص‌نیافتن به‌موقع ارز و رسوب نهاده‌ها در گمرک، فاصله‌ای در عرضه و تقاضا ایجاد شده که به گرانی این محصولات  منجر شده است. به گفته مرغداران مشکلات توزیع نهاده‌های دام و طیور و تأخیر در عرضه، تاجایی پیش رفته که تولیدکنندگان برای جلوگیری از تلفات، به خرید نهاده‌ها با نرخ آزاد ناچار شده‌اند. گفته می‌شود ذرت و کنجاله سویا به دوبرابر قیمت مصوب در بازار آزاد فروخته می‌شود. مرغداران می‌گویند ناچارند برای تغذیه طیورشان این نهاده‌ها را با هر قیمتی تهیه کنند. تولیدکنندگان صنعت دام و طیور براین باورند که تولیداتشان با سایر تولیدات متفاوت است زیرا به‌دلیل سرو کار داشتن با موجود زنده نمی‌توانند وقفه‌ای در تامین خوراک آنها ایجاد کنند و درصورت کوچک‌ترین تأخیری در تامین خوراک با ضرر هنگفت و از بین رفتن محصول و سرمایه روبه‌رو می‌شوند. به گفته برخی تولیدکنندگان، وقفه چندماهه در توزیع و نوسان قیمت‌ها در بازار، آنها را مجبور کرده هر کیلوگرم ذرت را با قیمتی فراتر از 2500تومان و کنجاله سویا را تا 5هزار تومان در بازار بخرند. درحالی‌که قیمت مصوب هر کیلوگرم ذرت 1500تومان و کنجاله سویا 2هزار و ۴۵۰ تومان است. حتی گفته می‌شود برخی تولیدکنندگان، بابت خرید نهاده‌ها، با دوبرابر قیمت، از بازار آزاد، حتی از فروشندگان فاکتوری دریافت نکرده‌اند. پرسش این است که فروشندگان نهاده‌ها در بازار آزاد چه کسانی هستند؟ 

واردات نداشتیم
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور در گفت‌وگو با همشهری علت اصلی مشکلات دسترسی به نهاده را خالی شدن بازار از نهاده‌ها به‌دلیل تخصیص نیافتن ارز مورد‌نیاز برای واردات و مشکلات به‌وجود آمده بر سر راه ترخیص این مواد از گمرک اعلام می‌کند. حسن عباسی‌معروفان در توضیح این مطلب می‌افزاید: بانک مرکزی به‌مدت 4‌ماه، یعنی از بهمن‌ماه پارسال تا امروز، هیچ ارزی برای واردات نهاده‌های دامی اختصاص نداده؛ هرچند تامین ارز را متعهد شده ولی هنوز تخصیصی صورت نگرفته است. او ادامه می‌دهد: در مدتی که واردات انجام نشده، شرکت پشتیبانی امور دام از محل ذخایر خود نهاده‌های دامی شامل ذرت، جو و کنجاله سویا را تامین کرده اما موجودی این شرکت هم محدود است و مسلما نمی‌توانیم تمام نیاز تولیدکنندگان مرغ و گوشت را تامین کنیم. به گفته مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام، نیاز دامداران و مرغداران کشور به نهاده‌های دامی 18میلیون تن است؛ یعنی ماهانه یک‌میلیون و 500هزار تن، که شرکت پشتیبانی امور دام به تنهایی توان تامین آن را ندارد و بین 70تا 80درصد این میزان را بخش‌خصوصی باید تامین کند. البته بخش‌خصوصی هم در 4‌ماه اخیر برای واردات خوراک دام ارزی دریافت نکرده است. عباسی می‌افزاید: در نتیجه تأخیر در پرداخت ارز، بازار از نهاده‌ها خالی شده و تامین نیاز به میزان مورد‌تقاضا و ایجاد ثبات در بازار نیز با وجود آغاز روند ترخیص و توزیع، زمان‌بر است.
به گفته مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام، از 15روز پیش با تعهد بانک مرکزی به پرداخت ارز، گمرک ترخیص نهاده‌ها را از بنادر آغاز کرده و تا امروز یک‌میلیون و 400هزار تن نهاده‌های دامی در بازار توزیع شده که 800هزار تن آن را شرکت پشتیبانی امور دام و 600هزار تن را بخش‌خصوصی توزیع کرده‌اند.
کل نیاز متقاضیان نهاده‌های دامی شامل گاوداران و مرغداران که در سامانه بازارگاه ثبت‌نام شده‌اند در 50روز اول سال حداقل 2میلیون و 500هزار تن است که تا امروز یک‌میلیون و 400هزار تن آن توزیع شده و حداقل یک میلیون تن نهاده دامی دیگر مورد‌نیاز است تا بازار به تعادل برسد. عباسی پیش‌بینی می‌کند تا 20روز آینده با ورود نهاده‌های ترخیصی از گمرک، نیاز بازار تامین و عرضه و تقاضا متعادل شود. او در عین حال ادامه ثبات بازار را نیز منوط به تزریق منظم ارز از بانک مرکزی می‌داند و می‌گوید: اگر داستان تامین نشدن ارز و توقف واردات دوباره تکرار شود تا یکی دو‌ماه آینده بازار از تعادل خارج و متلاطم می‌شود.

بازار آزاد نداریم
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام ضمن رد وجود بازار آزاد نهاده‌های دامی می‌گوید: بازار آزادی برای نهاده‌های دامی وجود ندارد. آنچه از نهاده‌ها وارد می‌شود با اسم و مشخصات و میزان دقیق و مقصد مورد‌نظر به مرغداری مربوطه حمل شده و هیچ دلالی نمی‌تواند نهاده‌ها را در بازار آزاد به فروش برساند. عباسی می‌افزاید: 95درصد متقاضیان، نهاده‌های مورد‌نیاز خود را از کانال دارای قیمت مصوب می‌خرند که در آن، قیمت ذرت در بنادر یک‌هزار و 500 و در مراکز استان‌ها یک‌هزار و 750تومان، قیمت کنجاله در بنادر 2هزار و 450تومان و در مراکز استان‌ها 2هزار و 700تومان و جو در بنادر یک‌هزارو 350تومان و در استان‌ها یک‌هزار و 600تومان تعیین شده است. به گفته عباسی کل فروش نهاده‌ها در 50روز گذشته با قیمت‌های فوق و در سامانه بازارگاه انجام شده که در آن خریدار، میزان کالای مورد‌مبادله و مبلغ پرداخت شده کاملا معلوم است و سوءاستفاده‌ای نمی‌تواند انجام شود. او معتقد است قیمت‌های بیش از این، مربوط به مواردی است که به‌طور مثال فردی دان مازاد خود را در بازار عرضه کرده و فردی که نیاز داشته با هر قیمتی آن را خریداری کرده است. عباسی تأکید می‌کند این قیمت توافقی بوده و مبنای قیمت‌گذاری نیست با این حال افرادی که به این شکل متضرر شده‌اند می‌توانند برای هر میزان پرداخت اضافه به سازمان تعزیرات حکومتی شکایت کنند. این پیشنهاد مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام البته نمی‌تواند برای خریدارانی که نهاده‌ها را گران خریده‌اند مفید باشد چون به گفته این افراد آنها در قبال خریدی که انجام داده‌اند، فاکتوری دریافت نکرده‌اند.


خودخوری مرغ‌ها
تامین نشدن نهاده‌ها و ضرر و زیان تولیدکنندگان مرغ در شرایطی رخ می‌دهد که در یک‌ماه اخیر تولیدکنندگان مرغ گوشتی و جوجه یک‌روزه با افت قیمت گوشت مرغ به‌دلیل تعطیلی رستوران‌ها و کاهش تقاضای مصرف نیز متضرر شدند تا جایی که برخی واحدها جوجه‌های یک‌روزه‌ای را که روی دستشان مانده بود، از بین بردند. امروز اما به‌نظر می‌رسد مشکل دیگری نیز به مشکلاتشان افزوده شده؛ بیماری کانی‌بالیسم یا خودخوری... .
این روزها تصاویری در فضای مجازی منتشر شده که نشان می‌دهد بسیاری از پرورش‌دهندگان مرغ نگران شیوع بیماری کانی‌بالیسم یا خودخوری طیور به‌دلیل کمبود دان در مرغداری‌هایشان هستند. حبیب اسدالله‌نژاد، رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی با تأیید این موضوع می‌گوید: نبود امکان تهیه جیره مناسب، کمبود و بالانس نبودن آن یا استاندارد نبودن ترکیبات از نظر انرژی، پروتئین و اسیدهای آمینه مصرفی طیور منجر به تلفات آنها یا عوارضی از قبیل بروز بیماری کانی‌بالیسم یا خودخوری در بین آنها می‌شود که عواقب بسیار بد و زیانباری را برای تولید‌کننده به همراه دارد. در این بیماری جوجه‌ها یکدیگر را نوک‌می‌زنند و گاهی به حدی زخمی می‌شوند که به‌دلیل پارگی شکم و بیرون ریختن روده‌هایشان تلف می‌شوند. به گفته نایب‌رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی، پرنده‌های زخمی قابلیت عرضه به بازار را ندارند و کشتارگاه‌ها نیز چنین مرغی را خریداری نمی‌کنند؛ بنابراین به ناچار آنها را قطعه‌بندی می‌کنند که این اقدام هم ضایعات و زیان زیادی برای مرغدار به همراه دارد.


سرکشی قیمت در ماشین
به‌گفته برخی تولیدکنندگان، وقفه چندماهه در توزیع نهاده‌های دامی و نوسان قیمت‌ها، آنها را مجبور کرده هر کیلوگرم ذرت را با قیمتی فراتر از 2500تومان و کنجاله سویا را تا 5هزار تومان بخرند، در حالی‌ که قیمت مصوب هر کیلوگرم ذرت 1500تومان و کنجاله سویا 2450تومان است
×××
به گفته مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام، کل فروش نهاده‌ها در 50روز گذشته با قیمت‌های مصوب و در سامانه بازارگاه انجام شده و مبادله با قیمت‌های بیش از این، مربوط به عرضه دان مازاد در بازار بوده است