روش‌های تجربی شناخت شهر
تجربه دوساله مدیریتی اینجانب در شهرداری منطقه22 درخصوص شناسایی مسائل شهری در چند محور ذیل قابل جمع‌بندی است:
الف – پیاده‌روی در شهر
الف – 1: فردی
برای شناخت جزء به جزء شهر و یا به‌عبارت دیگر «یک به یک» شهر روزانه مسافتی را بدون همراهی همکاران طی می‌کردم. در این حرکت پیاده و به واسطه مشاهده میدانی، با معضلات مربوط به پیاده‌روها، فضاهای سبز حاشیه خیابان‌ها و یا پارک‌ها، مخازن پسماند، نظافت خیابان‌ها، گرفتگی و ماندگی آب در جوی‌ها و موارد مشابه به‌صورت عینی آشنا می‌شدم؛ به کمک تصویربرداری از معضل مربوطه، مشکل را احصا کرده و پس از استقرار در دفتر کار، تصویر چاپ شده و با تعیین و اعلام دستور ذیل آنها، جهت اقدامات مقتضی به معاونت‌ها و مدیریت‌های ذیربط ارسال می‌کردم.
الف – 2: جمعی
در پیاده‌روی از محله‌ها به اتفاق معاونین حوزه‌های شهرسازی، حمل‌و‌نقل و ترافیک، فنی و عمرانی و خدمات شهری و نیز شهردار ناحیه مرتبط بازدید شده است. 2 تا 3 ساعت جزء‌به‌جزء مسائل محله به‌صورت پیاده، مورد مشاهده، واکاوی و بحث وگفت‌وگو در صحنه قرار گرفته و راه‌حل ارائه می‌شود. برخی از موارد هم به بررسی بیشتر احاله داده می‌شود. این پیاده روی‌های جمعی برای همه بافت‌های شهری اختصاص می‌یابد.
بررسی و مشاهده میدانی چند اثر معین را به همراه داشت:
اول: شناخت دقیق و عینی مسائل شهری
دوم: یادآوری و هشدار به معاونین و مدیران شهرداری که از یک سو می‌بایست در ارتباط با حوزه اجرایی خود دقت بیشتری مبذول داشته و از سوی دیگر، مسائل را قبل از شهردار شناسایی و رفع مشکل کنند.
سوم: ایجاد الگوی رفتاری برای همکاران که برای شناسایی دقیق مسائل، راهی جز مشاهده میدانی از پدیده‌ها میسر نیست.
علاوه بر شناسایی مسائل شهری، پیاده‌روی در شهر موجب می‌شود با مردم محله‌ها به‌صورت رودررو مواجه شده و در جریان عملکرد همکاران و یا برخی از معضلات شهری قرار گیرم. این تجربه علاوه بر آنکه دریافت نظرات شهروندان، به نزدیک‌سازی سطوح تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در فرایند برنامه‌ریزی شهری با تأکید بر مشارکت مردمی کمک کرده و همچنین در تقویت اعتماد شهروندان به مجموعه مدیریت شهری مؤثر بوده است. شناسایی برخی از اراضی، مستحدثات و فضاهای شهری که بدون رعایت قوانین و مقررات به افرادی - حقیقی یا حقوقی - واگذار شده بود نیز از دیگر نتایجی بود که اینگونه بازدیدها به‌دنبال داشت. به‌عنوان نمونه، در این بازدیدهای پیاده، ساختمان بزرگی را دیدم که در اختیار یک تشکل سازمانی قرار داده شده بود و یا یک سوله ورزشی که بدون طی مراحل تعیین شده در حوزه مالی به فردی واگذار شده بود و از اینگونه موارد در هر بازدید میدانی به کرات دیده می شد. در نهایت، پیگیری‌های بعدی منجر به برگشت اموال یادشده به مدیریت شهری شده و برخی از سرمایه‌های شهری که در اختیار دیگران بود به شهرداری عودت داده شد.
ب – برگزاری جلسات هفتگی با هیأت امنای محله‌ها
رودررو شدن با نمایندگان مردم در محله‌ها و شنیدن مشکلات شهری از زبان آنها، بخشی از واقعیات شهری را مشخص می‌کرد. در این جلسه پس از بازگوکردن مسائل از زبان آنها، معاونین شهردار در پاسخ به آنها سخن می گویند و در نهایت جهت جمع‌بندی مسائل، صورتجلسه تدوین می‌گردد. پس از 2 هفته به اتفاق معاونین ذیربط و اعضای هیأت امنا از محله مربوطه بازدید میدانی می‌شود، در این مدت بخشی از مشکلات رفع شده و مابقی برای آینده، تعیین اقدام می‌شود.
در این جلسات، از یک سو هیأت امنای محلات در جریان اقدامات و فعالیت‌های مدیریت شهری قرار گرفته و از سوی دیگر مدیریت شهری نیز با مسائل واقعی مردم ارتباط برقرار می‌کنند.
علاوه بر این، عناصر مدیریت شهری در مجموعه شهرداری نیز به رفع مشکلات شهری موظف می‌شوند.
ج – دیدار رودررو با مردم در مساجد
هر‌ماه یک‌بار با اطلاع‌رسانی قبلی به دیدار نمازگزاران یک مسجد می رویم. در این دیدار با حضور معاونین حوزه‌های مختلف اجرایی، سخنان مردم شنیده شده و سپس به آنها پاسخ داده می‌شود. در این جلسات که پس از اقامه نماز با مردم در شبانگاهان انجام می‌شود، ضمن شنیدن مشکلات و پاسخگویی به آنها با ارائه اقداماتی که انجام شده و یا در حال انجام است، همراهی و همدلی آنان با مدیریت شهری تقویت می‌گردد. همچنین مدیریت شهری با برخی از مسائل جدید شهر آشنا شده که این موارد نیز صورتجلسه شده و معاونین مکلف به رفع آنها می شوند.
د- دوشنبه‌های مردمی
دوشنبه هر هفته به ملاقات با مردمی که تقاضای دیدار با شهردار دارند، رفته، سخنان آنها را شنیده، مشکلات آنها مورد بررسی حضوری قرار گرفته و برای رفع آنها چاره‌اندیشی می‌شود.
در ابتدای دوره مدیریتی، تعداد شهروندان متقاضی دیدار بیش از 30نفر بوده و اکنون به حدود 10نفر در هر جلسه رسیده است. این امر به‌معنای پاسخگویی بهتر سازمان شهرداری به مشکلات مرجوعی مردم است و دیگر نیاز به دیدار رودررو با شهردار نیست.
این جلسات نه‌تنها بستر مناسبی برای آشنایی مردم با شهردار و مجموعه مدیریتی شهرداری بوده بلکه به شناخت بهتر مسائل مردم از سوی مدیریت شهری منجر می‌شود.
محورهای چهارگانه یادشده روش های عینی و تجربی مسائل شهری است که تدقیق آنها نیازمند به پژوهش و مطالعات علمی است؛ به بیان دیگر، لازم است تجارب به‌دست آمده به شیوه‌ای هدفمند در فرایندی مبتنی بر پایش، بازنگری و اصلاح بررسی شده و نسبت به ارتقای محورهای چهارگانه اقدامات مرتبط صورت پذیرد.
در همینه زمینه :
