نماینده را ترسو نکنید

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه‌/ ‌عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس
اصل 86 قانون اساسی از اصول افتخارآمیز نظام دمکراتیک در جمهوری اسلامی ایران است که مصونیت پارلمانی به نمایندگان می‌دهد و نمایندگان در قبال آنچه در مجلس در مقام نمایندگی مطرح می‌کنند آزاد هستند. تنها این قسمت شامل مصونیت است و در سایر موارد نمایندگان هم‌سطح مردم هستند، یعنی اگر تخلفی صورت گیرد و دعوایی بین نمایندگان و مردم صورت گیرد، روال عادی خود را طی خواهد کرد. در این حالت نماینده باید در محکمه حضور پیدا کند.

سامانی که در مجلس تعریف شده است یک سامان آیین‌نامه‌ای است و هدفش این است تا اصل 86 به‌گونه‌ای اجرایی شود که مصونیت پارلمانی نمایندگان حفظ شود. در چنین شرایطی اگر نماینده‌ای تخلفی داشته باشد یا شکایتی از او صورت گیرد، به هیأت نظارت ارجاع می‌شود و اگر آنجا مشخص شود که نماینده در قالب وظیفه نمایندگی‌اش کاری را صورت داده، طبیعتا مصونیت دارد و محکمه نمی‌تواند او را مورد پیگیری قرار دهد، ولی در غیر این صورت پیگرد لازم صورت می‌گیرد.

اتفاق جدیدی که شکل گرفت و حساسیت‌برانگیز بود این بود که دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی کشور شکایتی را علیه من مطرح کرد. موضوع شکایت نیز توییتی بود که بارها در این فضا توضیح داده‌ام، توییت نظر کارشناسی بنده است. من از 22 سالگی تحلیل سیاسی ارائه می‌کنم و در تمام این مدت تقریبا هر روز یک تحلیل سیاسی در یکی از رسانه‌های کشور داشته‌ام. نظریه سیاسی نیز یا ابطال‌پذیر خواهد بود یا اثبات می‌شود. عین همین شکایت از آقای الیاس حضرتی نماینده مردم تهران نیز صورت گرفت. موضوع این شکایت بحث رابطه با آمریکا بود. شورای‌عالی امنیت ملی اعلام کرده بود که مذاکره ممنوع است و هرکس درباره مذاکره اعلام نظر کرد، شکایت می‌شود. این در حالی است که بحث ما مذاکره نبود و مدیریت تنش را مطرح کرده بودیم.

در زمان جنگ نفتکش‌های 3 تا 4ماه قبل اعلام کردم که بازیگران مختلف دولتی و غیردولتی عجله دارند تا در خلیج‌فارس جنگی راه بیندازند، به‌ویژه اینکه دوطرف جنگ ایران و آمریکا باشند. من آنجا پیشنهاد سازوکاری مشابه سازوکار زمان جنگ سرد برای مدیریت تنش داده بودم و تأکید کرده بودم الان زمان مذاکره نیست. من معتقدم در چنین شرایطی دیوار نمایندگان کوتاه است و به‌راحتی مورد تخریب قرار می‌گیرند. سابقه نداشته است که در جایی از کشور مدعی‌العموم از ‌شأن یک نماینده و جایگاه او در قانون اساسی دفاع کند.

نتیجه چنین رفتارهایی این است که یک نماینده از مهم‌ترین ابزارش یعنی نطق دور می‌شود. اثر اول چنین اتفاقی این است که نمایندگان دیگر وارد حوزه نظر نمی‌شوند و نقدی صورت نمی‌گیرد. اثر دوم نیز در حالت محتوایی اتفاق می‌افتد و نمایندگان دچار دوگانه‌گویی و دوپهلو سخن‌گویی خواهند شد و اظهارات‌شان به‌سمت و سوی ترس و مبهم‌گویی حرکت می‌کند که در‌ شأن نظام پارلمانی جمهوری اسلامی ایران نیست. ویژگی مجلس طرح عقاید مختلف در آن است.

آنچه در مورد شکایت‌های اخیر دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی علیه 2نماینده مجلس محل تذکر است این است که انتظار می‌رفت شخص آقای رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس شورا اجازه چنین اتفاقی به زیرمجموعه خودشان ندهند. باید از هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان تشکر کرد که این شکایات را وارد ندانستند.

به‌عنوان یک نماینده مجلس معتقدم آنچه نمایندگان مجلس باید رعایت کنند پرهیز از صحبت‌هایی است که قابل دفاع نیست. آنچه ما باید از آن پرهیز کنیم رفتارهای پوپولیستی است. نمایندگان با محدودیت‌های بودجه‌ای کشور آشنا هستند و نباید انتظاراتی که باعث شکل‌گیری زیاده‌خواهی می‌شود را مطالبه کنند. باید سامانی شکل گیرد تا درون این سامان مسئولیت‌پذیری طرفین بیشتر شود. تا زمانی که نظام حزبی با نظام سیاسی در کشور توامان نشود ما این مشکل را خواهیم داشت. در نظام حزبی این احزاب هستند که شرایط واقعی‌تری را فراهم می‌کنند تا ما خیلی زود تقابل و چالش عریان بین جریان‌های سیاسی و قوای تصمیم‌گیر کشور را شاهد نباشیم.