سلول‌های زندگی‌بخش

فرحناز چراغی|‌  کرمانشاه- خبرنگار:


شاید هر کدام از ما کمابیش از حفظ سلول‌های بنیادین با نگهداری خون بند ناف نوزاد آشنا باشیم. در کشورهای توسعه‌یافته بانک خون بند‌ ناف وجود دارد. آنها خون بند ناف نوزاد را به جای دور ریختن ذخیره کرده و در آینده برای خود او یا دیگر بیماران استفاده می‌کنند. این در حالی است که در کشور ما مردم با اصطلاح بانک خون آن‌طور که باید آشنا نیستند. هرچند این روزها در آموزش‌های حین بارداری، مادران باردار با این اصطلاح آشنا می‌شوند، اما هزینه نگهداری بند ناف شاید برای بسیاری از خانواده‌ها در یک نوبت بسیار سنگین است و خیلی کم هستند افرادی که چنین هزینه‌ای را متقبل می‌شوند و برای آینده خود و کودکشان از لحاظ سلامتی هزینه می‌کنند. 


هزینه بالای نگهداری از خون بند ناف 

یک بانوی باردار شاغل در گفت‌وگو با همشهری با بیان این‌که همسرم کارمند است، می‌گوید: توان پرداخت یک‌باره هزینه نگهداری از خون بند ناف را نداریم. وی می‌افزاید: اگر شرایط پرداخت‌ها تعدیل می‌شد، بدون شک بسیاری از خانواده‌ها رغبت می‌کردند که خون بند ناف را نگهداری کنند و برای سلامتی خود و خانواده و فرزندشان هزینه می‌کردند.

این بانوی کرمانشاهی با اشاره به فواید نگهداری خون بند ناف هنگام زایمان ادامه می‌دهد: امید است با توجه اهمیت نگهداری خون بند ناف برای سلامتی کودک در آینده و حتی خانواده‌هایشان مسئولان وزارت بهداشت برای آسان کردن شرایط نگهداری این خون به فکر باشند.یکی دیگر از بانوان باردار با بیان این‌که اولین بار است که با فواید نگهداری خون بند ناف آشنا می‌شود، می‌گوید: هزینه نگهداری پرداخت یکجا در توان خانواده و همسرم نیست. وی با اشاره به این‌که نمی‌تواند از این فرصت استفاده کند، می‌افزاید: شاید برای بارداری‌های بعدی اگر سرمایه‌ای در بساط داشتیم استفاده کنم، اما در حال حاضر نمی‌توانم.


معجزه درمان

سرپرست بانک خون سلول‌های بنیادی رویان در کرمانشاه می‌گوید: خون موجود در بند ناف و جفت منبع غنی سلول‌های بنیادی و خون‌ساز بوده و در درمان بیش از 80 نوع بیماری نظیر اختلالات خونی بدخیم، کم‌خونی‌های مادرزادی، اختلالات لنفوسیتی و سیستم ایمنی و تالاسمی و... کاربرد دارد. این خون ارزشمند به‌طور معمول مانند یک زباله بیولوژیک روانه سطل زباله می‌شود، اما در دنیای امروز باشتاب روزافزون علم و تکنولوژی، بانک‌های خون بند ناف اقدام به ذخیره‌سازی این ذخیره بیولوژیکی منحصربه فرد می‌کنند. 

«مریم صاحب‌یاری» می‌افزاید: اگر والدین بدانند که خون بند ناف فرزندشان می‌تواند به یک بیمار مبتلا به سرطان خون و یا یک بیمار با بیماری‌های دیگر خونی امید زندگی دوباره بدهد، شاید اهمیت بیشتری برای حفظ سلول‌های بنیادی خون بند ناف قائل شوند. 


سرمایه‌ای گرانبها برای آینده

سرپرست بانک خون سلول‌های بنیادی رویان در کرمانشاه اضافه می‌کند: خون بند ناف نوزاد برای استفاده احتمالی در آینده سرمایه‌ای گرانبهاست و امروزه پدران و مادران بسیاری در جهان این مهم را برای فرزندان خود مورد توجه قرار می‌دهند. بر اساس اظهارنظر محققان، حجم وسیعی از تحقیقات دنیای امروز در دستیابی هرچه بیشتر به قابلیت‌های سلول‌های بنیادی خون بند ناف در درمان بیماری‌ها برای زندگی سالم‌تر و داشتن عمر طولانی‌تر متمرکز شده است. 

وی ادامه می‌دهد: نمایندگی بانک سلول‌های بنیادی خون بند ناف رویان استان کرمانشاه، سومین نمایندگی پس از استان‌های اصفهان و یزد است که از سال 1386 فعالیت خود را آغاز کرده و تاکنون مشغول ارائه خدمات 24ساعته به کرمانشاهیان است.صاحب‌یاری اضافه می‌کند: سلول‌های بنیادی، ابتدایی‌ترین سلول‌های سازنده بدن هستند که قابلیت تبدیل به بافت‌هایی نظیر خون، عضله قلب، پوست و بافت عصبی و غیره را دارند و علاوه بر مغز استخوان بزرگسالان و پالپ دندان
 شیری، در خون بند ناف هم به‌وفوریافت می‌شود. 


ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی

سرپرست بانک خون سلول‌های بنیادی رویان در کرمانشاه درباره فرایند خونگیری از جفت و بند ناف برای ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی می‌افزاید: خونگیری از جفت و بند ناف برای نوزاد و مادر هیچ‌گونه درد و خطری ندارد، زیرا نمونه‌گیری پس از قطع بند ناف و جداسازی آن از نوزادانجام می‌شود. 

وی می‌گوید: جفت و قسمتی از بند ناف که به صورت زباله بیولوژیک دور انداخته می‌شود، حاوی سلول‌های بنیادی ارزشمندی است که در درمان بیماری‌های بسیاری شامل کم‌خونی‌ها، سرطان خون، لنفوم‌های هوچکین و غیرهوچکین، تالاسمی ماژور، کم‌خونی سلول داسی شکل و... کاربرد دارند. این مسئول اضافه می‌کند: سلول‌های بنیادی ذخیره شده نوزاد ۱۰۰درصد مانند یک کیت خودترمیمی برای خود نوزاد قابل استفاده است و در صورت همسانی نقشه ژنتیکی با درصدهای متفاوت برای پدر و مادر، خواهر، برادر و حتی پدربزرگ و مادربزرگ نیز قابل استفاده است. 

 صاحب‌یاری بیان می‌کند: والدین بدانند که فرصت ذخیره‌سازی خون بندناف محدود و تنها یک بار برای هر فرد در طول دوران زندگی پیش می‌آید. تنها در زمان تولد فرصت ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی خون بند ناف وجود دارد. ممکن است خانواده‌ها بگویند که مگر چقدر احتمال دارد فرزند من در آینده به یکی از این بیماری‌ها مبتلا شود؟ ما برای این والدین این مثال را می‌زنیم که شما اتومبیل خود را بیمه می‌کنید و همیشه آرزو دارید اتفاقی نیفتد که مجبور شوید از بیمه استفاده کنید؛ ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی هم نوعی بیمه سلامت است. 

وی درباره نحوه ثبت‌نام نیز بیان می‌کند: برای ذخیره‌سازی خون بند ناف فرزندتان ابتدا شرایط ذخیره‌سازی خون بندناف را در سایت Www.rsct.ir ببینید و اگر دارای شرایط اولیه بودید، نسبت به ثبت‌نام اینترنتی یا حضوری در دفتر نمایندگی استان کرمانشاه اقدام کنید. پس از تکمیل پرسش‌نامه پزشکی و اطمینان از سلامت مادر، ثبت‌نام و انعقاد قرارداد انجام شده و کیت نمونه‌گیری تحویل والدین می‌شود. کارشناس خونگیر هنگام زایمان طبیعی یا سزارین در بیمارستان حاضر شده و پس از اتمام زایمان از بند ناف و جفت خونگیری می‌کند و در کوتاه‌ترین زمان ممکن نمونه به بانک خون تهران انتقال می‌یابد.


بهترین زمان مراجعه و عضویت در بانک خون بند ناف رویان   

‌مریم صاحب‌یاری‌ ،سرپرست بانک خون سلول‌های بنیادی رویان در کرمانشاه می گوید: متخصصین ما در آزمایشگاه پردازش و سایر آزمایشگاه‌های کنترل کیفی، پس از بررسی‌های لازم، نمونه را در تانک‌های مخصوص در دمای 197درجه سانتیگراد زیر صفر ذخیره می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: هزینه اولیه برای عقد قرارداد در سال 1398مبلغ 3 میلیون و 289 هزار تومان است و در صورتی که والدین تمایل به انجام نقشه ژنتیکی داشته باشند، مبلغ 340 هزار تومان به این مبلغ اضافه خواهد شد. شرایط تقسیط و دریافت وام بانکی هم مهیاست. شارژ سالانه نیز مبلغ 140 هزار تومان است. صاحب‌یاری بهترین زمان مراجعه و عضویت در بانک خون بند ناف رویان را یک ماه قبل از تاریخ زایمان طبیعی یا سزارین می‌داند و می‌افزاید: نیازی به گرفتن آزمایش خون از مادر نیست. این مشکل با نمونه‌گیری از خون مادر قبل از زایمان توسط کارشناسان ما برطرف شده است. با این کار والدین از پرداخت هزینه آزمایش‌های نمونه خون مادر قبل از زایمان معاف می‌شوند.