بازارجدید ماهی، وصله ناجور انزلی

مریم ساحلی| انزلی - خبرنگار:


زندگی مردم انزلی با دریا و ماهی پیوند خورده است. سال‌هاست که تصاویری از انواع ماهی‌هایی که کنار هم ردیف شده‌اند و تلاش ماهی‌فروشان برای جلب توجه مشتری‌ها در جایی که «شنبه بازار روگا» نامیده می‌شود، در اذهان بومی‌ها و گردشگران انزلی نقش بسته است.

 ساماندهی این بازار و رسیدگی به وضعیت آن به ویژه از نظر بهداشتی موضوعی است که بارها و بارها از سوی کنشگران اجتماعی و فرهنگی، عنوان و در جلسات مدیران شهری مطرح شد و نتیجه آن تصمیم بر ساخت بازار جدید ماهی در مکانی دیگر بوده است. اواخر سال 90 زیر پل انزلی کلنگ ساخت بازار ماهی بر زمین خورد و اعلام شد که بازاری با زیربنای ۱۰ هزار و ۳۸۰ مترمربع شامل ۳۵ غرفه عمده‌فروشی، ۲۰۰ غرفه خرده‌فروشی و یک سردخانه 2 هزار تنی از سوی شرکت تعاونی رفاه‌گستر بندر انزلی و با پشتیبانی اداره کل شیلات گیلان بنا می‌شود. البته این موضوع به نتیجه نرسید و سرانجام سال گذشته زمینی به مساحت 3788 مترمربع واقع در خیابان نواب صفوی روبه‌روی ایستگاه آتش‌نشانی انزلی برای ساخت بازار ماهی، میوه وتره‌بار در نظر گرفته شد. هم اکنون بخش قابل توجهی از بازار ماهی ساخته شده و انتقاداتی نیز از سوی کارشناسان و فعالان اجتماعی بیان شده است.

لزوم توجه به موازین و حساسیت‌ها

 یک کارشناس عمران با اشاره به اهمیت بازار ماهی در انزلی می‌گوید: درباره بازارماهی‌‌فروشان انزلی 2 مسأله قابل طرح است. اول اینکه آیا بازار فعلی که در حاشیه‌ خیابان میرزاکوچک و محور قدیمی زیر پل انزلی برپا می‌شود، قابلیت احیا و طراحی دوباره ندارد؟ دوم اینکه اگر قرار باشد ساختمان و فضای جدیدی برای بازار ماهی ساخته شود، چه موازینی باید رعایت شود و حساسیت‌ها چیست؟ در برخورد با مساله‌ اول، نظرم این است که بازار فعلی قابلیت بهسازی و رسیدن به یک بازار جذاب و موفق را دارد. انتخاب چنین گزینه‌ای اگر با درایت مدیران و استفاده از طراحان و مشاوران خلاق همراه باشد، از نظر اجتماعی و برندینگ و از منظر حفظ میراث غیرملموس و ملموس، نتیجه‌ موفقی در پی خواهد داشت.

«آروین ایل‌بیگی» می‌گوید: همچنین معتقدم با توجه به سطح بودجه‌های شهر و اعتقاد نداشتن مدیران شهرهای توسعه ‌نیافته به سختگیری در انتخاب شرکت‌های مشاور، راه حل‌‌هایی از جنس راه حل دوم، همواره با ریسک بالایی در موفقیت روبه‌رو خواهد بود. در مورد بندر انزلی، همیشه نگاه ساخت‌وسازانه و توسعه کالبدی در ذهن و روش مدیران  اولویت داشته و طبیعتا با این دیدگاه، مسئولان قبلی نهاد مدیریت شهری، راه حل دوم را برگزیدند. آنها با تأثیر از پروژه بازار الگویی ماهی رشت، قطعه‌ زمین با ارزشی را در خارج از ناحیه بازار سنتی شهر برای این منظور انتخاب کردند. اولین انتقادی که می‌‌توان به این پروژه وارد کرد،  شکل و فضای آن است.

وی ادامه می‌دهد: بنای ساخته شده صرفا بزرگ است و هیچ بهره‌ای از هنر خلاقانه معماری نمی‌برد! درحالی که وقتی می‌خواهید برای مهم‌ترین حلقه‌ خدماتی پراهمیت‌ترین فعالیت اقتصادی شهر که با پیشینه‌ای به قدمت آن شهر، در بطن ساختار اجتماعی تنیده شده، بنایی ویژه طراحی کنید که جایگزین فضای موجود فعال و پویا در جای دیگری هم باشد، با این نوع معماری به غایت معمولی به نتیجه نمی‌رسید. اگر هم فرض کنیم متولیان این پروژه به دنبال خیرخواهی برای اقتصاد شهر بوده‌اند، با طرح نادرست صورت مساله و انتخاب شیوه‌ نادرست‌‌تر در حل آن، فقط به اتلافی دیگر از سرمایه‌ها رسیده‌اند.

جانمایی نامناسب

سخنگوی شورای شهر انزلی درباره این انتقادات به همشهری می‌گوید: برای بازار ماهی‌ای که در خیابان نواب    که توسط بخش خصوصی ساخته شده، جانمایی مناسبی انجام نشده است. تصمیم‌گیری برای این موضوع در گذشته صورت گرفته و پروانه صادر شده و ساختمان هم ساخته شده است. «ابراهیم برف‌چالان» با بیان این که نظارت درستی هم نبوده است، می‌گوید: زمانی که ما وارد کار شدیم، عملا از حیطه اختیار ما خارج بود. اما باید گفت این بازار از نظر زیست محیطی مشکلی ندارد و مورد تایید قرار گرفته است. این عضو شورا همچنین می‌گوید: در زمان انتقال و بازگشایی رینگ خیابان میرزا کوچک با این مشکل مواجه می‌شویم که عده‌ای از طبق‌داران ماهی‌فروش غرفه ندارند. امیدوارم مسئولان تدبیری بیندیشند تا این افراد که غرفه ندارند و توان خرید غرفه را هم ندارند، در آن بازار مشغول شوند.


پاک کردن صورت مساله

 استاد رشته شهرسازی و معماری دانشگاه در گفت‌و‌گو با همشهری اظهار می‌کند: حل مسائل شهری با ساخت و ساز و اصطلاحا مدیریت پروژه‌محور، تفکر غالب مدیران شهری است. انزلی هم از این قاعده مستثنی نیست و در گفته‌ها و نوشته‌های بسیاری از مسئولان شهری ساخت فلان پروژه و افتتاح فلان خیابان از افتخارات دوران مدیریت شهری است.  «اسلام نورمحمدی» می‌افزاید: بازار ماهی انزلی از دیرباز علاوه بر نقش اقتصادی نقش فرهنگی و اجتماعی داشته و در واقع محل تلاقی اصلی تعاملات شهری در انزلی بوده است. با گذشت زمان و افزایش جمعیت همین نگاه پروژه‌محور است که وجود چنین مرکز جذب جمعیتی را برنتابیده و فارغ از نقش فرهنگی، اجتماعی آن به عنوان مزاحمی برای ترافیک شهری معرفی می‌شود. طبیعی است که در چنین وضعیتی بهترین حالت ممکن پاک کردن صورت مساله با حاشیه قرار دادن آن است. خیابان نواب که برای آن نقش عبوری در نظر گرفته شده بود، با ایجاد بازار ماهی یا کاربری‌های از این دست نه تنها توانایی پاسخگویی به عبور و مرور را نخواهد داشت، بلکه خود گرهی جدید به ترافیک شهری خواهد افزود. وی بیان می‌کند: از منظر معماری شهری هم احداث چنین بازارچه‌هایی نه تنها کمکی به ارائه سیمایی دلپسند با معرفی الگوی معماری بومی ندارد و چیزی به جاذبه شهری نمی‌افزاید، بلکه خود تقلیدی است از ساختمان‌سازی‌های بی‌هویت شهری که در همه جای این مملکت می‌توان دید.