زلزله خاموش

آلاء توحیدی‌راد | اصفهان - خبرنگار:

حالا دیگر همه می‌دانند هیچ استانی مثل اصفهان با بحران کم‌آبی روبه‌رو نیست، اما در کنار این مشکل فرونشست زمین هم برای آن یک تهدید محسوب می‌شود و اصفهان یکی از 6 استانی است که با این تهدید دست‌وپنجه نرم می‌کند. چند روز پیش بود که در شبکه‌های اجتماعی تصویر نشست زمین در یکی از خیابان‌های اصفهان دست به دست شد؛ تصویری که بعد از انتشار، وحشت مردم را در پی داشت. در واقع اصفهانی‌ها با این اتفاق فهمیدند خطر فرونشست زمین آن‌قدر که فکرش را می‌کنند دور نیست و برخی نقاط دچار فرونشست‌های 10 تا 15 سانتی‌متری شده است.

این در حالی است که اتحادیه اروپا فرونشست سالانه بیش از 4 میلی‌متر زمین را بحرانی توصیف می‌کند. این میزان در حال حاضر در اصفهان به 38 برابر این حد یعنی 15 سانتی‌متر رسیده است.



این اتفاق برای اصفهانی‌ها اگر خطرناک‌تر از زلزله نباشد، کم‌خطرتراز آن نیست. سعید مرادی یکی از افرادی است که از ترک‌های روی دیوارها و نشست خانه‌اش در یکی از مرکزی‌ترین خیابان‌های شهر شاکی است. او می‌گوید: چرا باید خانه‌ای که تازه ساخته شده است، بعد از مدتی به این وضع دچار شود؟ سحر.م 22 ساله هم که یکی از شاهدان نشست زمین در خیابان مشتاق بوده و از این اتفاق نگران شده است، توضیح می‌دهد: بعد از این اتفاق هر لحظه می‌ترسم نکند زمین دهان باز کند و من را ببلعد.

آبیاری به چه قیمت؟

 با وجود این نگرانی‌ها اما کارشناسان می‌گویند مسئولان اصفهان در حال حاضر تنها به فکر حفظ فضاهای سبز و تامین آب‌های سطحی و آشامیدنی هستند در حالی که کاهش منابع زیرزمینی استراتژیک و نشست زمین موضوعی بسیار اساسی‌تر از زیبایی شهر و تامین آب‌های سطحی است و هر آبادی و شهری که به مرحله فرونشست برسد جز تخلیه و متروکه شدن راه دیگری پیش رویش نیست.



 اگر روند فرونشست با همین سرعت پیش برود قبل از اینکه 5 میلیون نفر به دلیل تامین آب آشامیدنی از این استان مهاجرت کنند، فرونشست زمین موجب مهاجرت اکثریت مردم از اصفهان می‌شود. یک استاد دانشگاه و فعال محیط‌ زیست که چند وقت پیش هم نامه‌ای اعتراض‌آمیز برای تخلیه چاه‌ها و هشدار فرونشست زمین به شهرداری اصفهان نوشته بود، در این باره به همشهری می‌گوید: شهرداری اصفهان آب‌ چاه‌ها را تخلیه و خشک می‌کند، به چمن‌ها می‌دهد و این آب تبخیر می‌شود. در واقع با توجه به اینکه این چاه‌ها به رودخانه متصل است و معلوم نیست دوباره رودخانه پر شود، با این‌کار استان دچار بحران بدتری می‌شود.

مهدی بصیری اظهار می‌کند: با توجه به شرایط سال آبی و این‌که معلوم نیست پاییز امسال هم آبی در دسترس باشد، با تخلیه چاه‌ها فرونشست زمین اتفاق می‌افتد، خانه‌های مردم و آثار تاریخی اصفهان که ثروت ایران و میراث جهانی است، تخریب می‌شود و همچنین درختان هم که برای آبیاری آن‌ها چاه‌ها را تخلیه می‌کنند کم‌کم از بین می‌رود و می‌خشکد. این کارشناس با بیان این‌که مسئولان در برابر نسل‌های آینده مسئولند، تصریح می‌کند: فرونشست زمین اخیرا در اصفهان سرعت گرفته و به همین منظور است که خانه‌ها ترک می‌خورد یا یک طرفش نشست می‌کند.



بصیری هشدار می‌دهد با این شیوه مصرف و برداشت تا پایان امسال چاه‌ها تخلیه می‌شود مگر این‌که از پساب استفاده شود و اصلا از چاه‌ها برداشت نشود در صورتی که شهرداری معتقد است همزمان از پساب و چاه استفاده کند تا برداشت از چاه جبران شود. وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر در شرایط فعلی حفر 80 چاه از سوی سازمان آب و فاضلاب هم راهکار مناسبی نیست، زیرا حفر این تعداد چاه در استان آن هم برای تامین 10 درصد از آب آشامیدنی کاری غیرعلمی و پر هزینه است در حالی که مسئولان می‌توانند برای تامین این 10 درصد به جای صرف هزینه‌های بسیار حفر چاه و تشدید فرونشست زمین، آب را در بالادست کنترل کنند.

اصفهان بدون فضای سبز جای زندگی نیست



مدیرعامل پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان با بیان این‌که بیش از 5 هزار هکتار فضای سبز موجود به تنفس مردم کمک می‌کند، می‌گوید: چمن، درخت و گل اکسیژن لازم را برای حفظ هویت شهر فراهم می‌کند و دستور سازمان هم تاکید بر حفظ درختان است.

فروغ مرتضایی‌نژاد با بیان این‌که در 5 سال گذشته 800 هزار هکتار درخت به دلیل کم‌آبی خشک شده است، می‌افزاید: اصفهان با تهدید ریزگردها، آلایندگی شهری، بیماری‌های صعب‌العلاج سال‌هاست دست‌و‌پنجه نرم می‌کند و بدون فضای سبز جای زندگی نیست. همچنین صنایع آلاینده هیچ استانی به اندازه اصفهان نیست که هوا را آلوده کند و سلامت مردم را به خطر بیندازد و این وظیفه شهرداری است که فضای پاک را برای شهروندان ایجاد کند. قبلا یک متر مکعب در ثانیه حقابه اصفهان برای آبیاری فضای سبز بود، اما در حال حاضر حتی پساب هم در اختیار شهرداری نیست و تنها دسترسی به منابع زیرزمینی داریم که آن را هم برای تامین آب آشامیدنی در اختیار آبفا قرار دادیم.