جای خالی تخت‌های بیمارستانی

 محمد بیاتی| روزنامه نگار:

از شاخص‌های مهم در حوزه سلامت کشور که معیار مهمی برای ارزیابی خدمات بهداشتی و درمانی به حساب می‌آید، تعداد تخت‌های بیمارستانی است. حضور پزشک و پرستار و امکانات خدماتی بهداشت و درمان برای بیماران بستری نیز با تعداد تخت‌های بیمارستانی سنجش و ارزیابی می‌شود. کشور ما متأسفانه در این زمینه با استانداردهای جهانی فاصله دارد اگرچه بخش مهمی از کمبود تخت‌های بیمارستانی به کمبود پول و اعتبار برمی‌گردد اما این موضوع فقط یک کمیت اقتصادی نیست. چون به دلیل کمبود تخت، جان شهروندان زیادی به خطر می‌افتد. برای بیماری که در وضعیت مرگ و زندگی قرار دارد، نبود تخت بیمارستانی حکم تیر خلاص را دارد. اکنون به ازای هر هزار نفر، 9/1 تخت بیمارستانی در کشور وجود دارد. این آمار در کشورهای پیشرفته بالای 6 تخت به ازای هزار نفر است. در میان کشورهای منطقه، فقط آذربایجان و ارمنستان با توجه به کف استانداردها ( 5/2 تا 3 تخت به ازای هزار نفر)  وضع مناسبی دارند.

بر اساس سند ملی درمان تا سال 1404 تعداد تخت های بیمارستانی کشور باید به حدود 213 هزار تخت برسد که در این صورت شاخص تخت های بیمارستانی در کشور به حدود 5/2 تخت به ازای هزار نفر می‌رسد. اکنون حدود 150 هزار تخت بیمارستانی در کشور وجود دارد که همه این تخت‌ها  فعال نیستند. در عین حال مشکل بزرگ دیگری که در زمینه تخت‌های بیمارستانی داریم، توزیع نامناسب و غیر کارشناسانه آنهاست. توزیع تخت‌های بیمارستانی در کشور به شکلی است که گاهی در یک شهر کوچک، بیمارستانی بزرگ ساخته می‌شود که تعداد تخت‌هایش خیلی بیشتر از تعداد بیماران آن شهر است، در حالی که در برخی شهرها، تخت بیمارستانی به اندازه کافی وجود ندارد. این توزیع نامناسب به گونه‌ای است که نزدیک به نیمی از تخت های بیمارستانی فقط در 6 استان تهران، اصفهان، خوزستان ، فارس، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی قرار دارد و در برخی استان‌ها مانند سیستان و بلوچستان ، کهگیلویه و بویراحمد و خراسان‌های شمالی و جنوبی سرانه تخت های بیمارستانی به ازای هر هزار نفر به زحمت به 2/1 می رسد. فقط در استان‌های سمنان، یزد، تهران و فارس سرانه تخت‌های بیمارستانی مطابق یا کمی بالاتر از کف استاندارهای اعلام شده از سوی مسئولان وزارت بهداشت، یعنی 5/2 تخت به ازای هزار نفر است. استان سمنان با آمار نزدیک به 4 تخت به ازای هزار نفر وضعی مناسب تر از استان‌های دیگر کشور دارد.

مشکل بزرگ دیگر این است که از مجموع تخت‌های بیمارستانی فعال کشور، حدود 50 هزار تخت فرسوده است. یعنی در حالی که برای رسیدن به کف استاندارد تخت های بیمارستانی ( 5/2 تخت به ازای هزار نفر ) با کمبود حدود 70 هزار تخت بیمارستانی مواجهیم در عین حال بسیاری از تخت‌های موجود نیز کهنه و غیر قابل نوسازی هستند و باید هر چه زودتر تعویض شوند. با توجه به اعلام کارشناسان و مسئولان، برای ساخت و تجهیز یک تخت استاندارد حداقل ٥٠٠ میلیون تومان باید هزینه شود. این رقم یعنی این که دولت به تنهایی از عهده سرمایه‌گذاری در این حوزه برنمی‌آید. در بهترین شرایط، دولت می‌تواند فقط 4 هزار تخت در سال به مجموعه حاضر اضافه کند و با توجه به کمبود 70 هزار تخت بیمارستانی، سال های زیادی طول می‌کشد تا به استاندارد لازم در این زمینه برسیم؛ آن هم اگر همه چیز مطابق برنامه پیش رود. بنابراین فراهم کردن شرایط برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در حوزه بیمارستان‌سازی و کمک گرفتن از نیکوکاران و واقفان سلامت، بسیار ضروری به نظر می‌رسد.