بازتاب ویدئوی گشت ارشاد

انتشار یک ویدئو از برخورد پلیس با دختری در یکی از پارک‌های تهران، بار دیگر گشت ارشاد را به حاشیه برده و اعتراضات مختلفی را در ارتباط با برخورد مأموران گشت ارشاد و پلیس با زنان و دختران به همراه داشت و به بحث اول کشور در فضای مجازی و حقیقی تبدیل شد. در این کلیپ مشاجره لفظی چند مأمور زن پلیس امنیت اخلاقی موسوم به گشت ارشاد با یک دختر جوان (که تعدادی از دوستانش هم در کنار او هستند) دیده و شنیده می‌شود که در نهایت به ضرب و شتم دختر جوان توسط مأموران زن پلیس و افتادن دختر روی زمین منجر می‌شود. در این لحظه دوستان دختر که از مأموران می‌خواهند دوستشان را رها کنند، فریاد می‌زنند که او مشکل قلبی دارد. البته به‌گفته پلیس و برخی کاربران فضای مجازی این بخش‌هایی از فیلم است و فیلم بخش‌های دیگر هم دارد. انتشار گسترده این ویدئو در شبکه‌های اجتماعی واکنش‌های فراوانی به‌دنبال داشت و سبب موضع‌گیری برخی مسئولان ازجمله وزیر کشور، معاون زنان ریاست‌جمهوری، مشاور رئیس‌جمهور در امور حقوق شهروندی، سخنگوی ناجا و... شد.
در متن خبری که از وزارت کشور برای رسانه‌ها ارسال شد، با اشاره به انتشار ویدئوی یادشده، آمده بود: «به‌دنبال انتشار فیلمی از برخورد نامتعارف نیروی انتظامی گشت ارشاد با یکی از بانوان که متظاهر به عدم‌رعایت قانون بود، وزیر کشور دستور بررسی جامع و ارائه گزارش آن تا روز شنبه را صادر کرد.» وزارت کشور همچنین در ادامه خبر در توصیف واقعه، اعلام کرد: «لازم به توضیح است فیلمی در رسانه‌ها منتشر شد که در آن دختر خانمی در مقابل تذکر مأمور نیروی انتظامی به رعایت قانون، اقدام به فحاشی کرد، اما با برخورد غیرسازمانی مأمور نیروی انتظامی (گشت ارشاد) مواجه شد.» دیگر واکنش رسمی به فیلم منتشره از سوی دفتر سردار منتظر‌المهدی سخنگوی پلیس ابراز شد. دفتر سخنگوی ناجا ضمن ابراز تأسف و تأیید موضوع، از اتفاق صورت گرفته، توضیحاتی درخصوص کلیپ منتشر شده ارائه داد و اعلام کرد: «پلیس به هیچ وجه چنین رفتارهایی را تأیید نمی‌کند.» در توضیحات ارائه شده از سوی دفتر سخنگو تأکید شده بود که بررسی‌های اولیه حکایت از وقوع این اتفاق در یکی از پارک‌های تهران دارد که فیلم پخش شده بخشی از کل اتفاق است. براساس اعلام دفتر سخنگوی ناجا درحال حاضر بازرسی پلیس تهران درحال بررسی موضوع است که نتیجه آن متعاقباً اعلام می‌شود. دفتر سخنگوی ناجا البته در پایان توضیحات خود از همه دختران و بانوان جامعه نیز خواست که شئونات اجتماعی را رعایت کنند.

ابتکار: منتظر رسیدگی کامل هستیم

واکنش‌های مسئولان و چهره‌های رسمی البته به وزارت کشور و نیروی انتظامی منحصر نشد. شهیندخت مولاوردی، دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور حقوق شهروندی در واکنش به این مسئله، در توییتی نوشت: «انتشار کلیپ نحوه برخورد مأموران پلیس زن با مقوله بدپوششی و شیوه ارشاد آنها!، بیش از پیش ضرورت تغییر رویکرد نهادهای فرهنگی و انتظامی از «باید» به «باور»، از «تبلیغ» به «تعمیق»، از «ظاهر» به «معنا» و از «فعالیت محوری» به «اثربخشی» که از برنامه‌های فرهنگی دولت یازدهم بود، را به همه ما یادآوری کرد. از ورود و واکنش فوری وزیر کشور تشکر می‌کنم و عمیقا بر این باورم که در عصر ارتباطات باید طرحی‌نو در انداخت!»

معصومه ابتکار، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده هم در صفحه اینستاگرام خود در این‌باره نوشت: «درباره فیلم تأسف باری که در فضای مجازی از برخورد در موضوع حجاب منتشر شده، باید پرسید این رفتار چه توجیهی دارد؟ دایره عمل یک مأمور حتی درصورت اهانت به وی، تا کجاست؟ به‌شدت این برخورد را محکوم و پیگیری می‌کنم. این رفتارهای خشن و غیردینی در‌شأن هیچ انسانی نیست. در مکالمه تلفنی که با وزیر کشور داشتم، دکتر رحمانی فضلی در جریان موضوع قرار گرفته و دستور رسیدگی را داده بودند. ساعتی بعد نیز خبر دستور وزیر کشور در مورد روشن شدن موضوع تا صبح شنبه اطلاع‌رسانی شد.منتظر رسیدگی کامل هستم.»

در میان نمایندگان مجلس هم انتشار تصاویر برخورد غیرمتعارف گشت ارشاد با یک دختر، پربازخورد بود. محمدرضا عارف، رئیس فراکسیون امید مجلس، در یادداشت کوتاهی در کانال تلگرامی خود در این‌باره نوشت: «انتشار کلیپی از نحوه برخورد زننده مأموران نیروی انتظامی با یک خانم به بهانه بدپوششی نشان از این دارد که نهادهایی که خود را متولی ارشاد مردم می‌دانند هنوز به تغییر در رویکردهای فرهنگی باور ندارند و به حاکمیت چوب و چماق در ارشاد مردم اعتقاد دارند.اینگونه برخوردها بعضا توسط افرادی صورت می‌گیرد که آموزش‌های لازم را در این خصوص طی نکرده‌اند و چه بسا خود بیش از دیگران به ارشاد نیازمند باشند.» رئیس فراکسیون امید مجلس با تشکر از وزیر کشور برای واکنش به موقع، از نهادهای ذی‌ربط خواست با خاطیان برخورد قاطع کنند و نتیجه بررسی‌های خود را به اطلاع افکار عمومی برسانند. عارف همچنین اعلام کرد فراکسیون امید هم پیگیری‌های لازم را در این‌باره انجام خواهد داد.

پروانه مافی، نماینده تهران هم با اشاره به این موضوع در صفحه توییتر خود نوشت: «با انتشار فیلم کتک  زدن یک دختر توسط پلیس، وقت آن است که فرمانده نیروی انتظامی توضیح دهد تشکیل پلیس امنیت اخلاقی، چه ثمرات مثبتی در حفظ امنیت اخلاقی جامعه داشته است؟ روشن شدن ابعاد موضوع را تا مجازات خاطیان، همراه با همکارانم در فراکسیون زنان و خانواده مجلس دنبال خواهیم کرد.»

فاطمه ذوالقدر، نماینده دیگری بود که به این موضوع واکنش نشان داد و نوشت:«به حکم انسانیت و در جایگاه نمایندگی نیمی از جامعه و به‌عنوان نایب‌رئیس فراکسیون زنان، ضمن محکوم کردن چنین رفتار غیرانسانی و اسلامی، یقینا فراکسیون زنان به موضوع ورود خواهد کرد و ضمن ارج نهادن به تلاش‌های مجدانه نیروی خدوم انتظامی، وزیر کشور و زیر مجموعه او باید پاسخگوی رفتار خودسرانه برخی از نیروهای تحت امر خود باشند.» همچنین در بین اعضای شورای شهر تهران هم برخورد مأمور زن گشت ارشاد با یک دختر جوان واکنش‌هایی را به همراه داشت. ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران در این‌باره نوشت:« به‌عنوان رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران نگران فرو‌پاشی وضعیت امنیت روانی زنان و خانواده‌ها هستم. این استرس‌های مداوم و صدماتی که هر از گاهی به‌خاطر مدیریت سلبی مرتبط به پوشش، بر ذهن و روح و روان آنها می‌نشیند، می‌تواند اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت بسیاری را در زندگی زنانه، همسرانه و مادرانه دختران جوان باقی گذارد که آینده آنان و فرزندانشان را دچار بحران کند. در زمانی که طبق گزارش وزارت بهداشت مشکلاتی نظیر افسردگی جامعه ما را دچار غمگینی مزمن کرده است اصرار بر تکرار اشتباهات، خود اشتباهی دیگر است.» او در ادامه گفت: «وقت آن است تا دیر‌تر نشده با پایش شیوه برخورد با پدیده‌های فرهنگی اجتماعی که حاصل روند طبیعی تحولات امروز کشور است، اقدامی جدی به عمل‌ آید.»

واکنش کاربران اجتماعی و هنرمندان

اما واکنش‌های فراوان به فیلم برخورد با دختر جوان از سوی مأموران گشت ارشاد بدون شک از سوی کاربران فضای مجازی صورت گرفت که علاوه بر انتشار گسترده این فیلم، توییت‌ها و پیام‌های بسیاری هم در این‌باره منتشر کردند و هشتگ گشت ارشاد را به این موضوع اختصاص دادند. همچنین تعداد زیادی از هنرمندان ازجمله ترانه علیدوستی، مهناز افشار، صابر ابر، آتیلا پسیانی، ساعد سهیلی، پرستو صالحی و... بعد از انتشار این فیلم در صفحه‌های شخصی خود در شبکه‌های اجتماعی در این‌باره مطالبی را منتشر و به نوع برخورد صورت گرفته به‌شدت اعتراض کردند. البته در آن سوی ماجرا هم بخشی از کاربران فضای مجازی و رسانه‌ها به حمایت از مأموران گشت ارشاد پرداختند و با اشاره به مشاجره لفظی و توهین از سوی دختر جوان حتی این موضوع را مطرح کردند که فیلم ساختگی و تنها بخش کوچکی از آن منتشر شده است. خبرگزاری فارس روز گذشته با اعلام اینکه در جریان درگیری دختر جوان با مأمور نیروی انتظامی انگشت مأمور شکسته است، نوشت: «پیگیری‌های خبرنگار فارس مشخص کرد که این اتفاق در تاریخ 20فروردین‌ماه یعنی 9روز قبل از پخش ویدئوی مورد نظر در پارک طالقانی تهران رخ داده و همین امر یعنی پخش تصاویر آن 10روز پس از وقوع حادثه حکایت از آن دارد که اقدام این دختران جوان با یک برنامه‌ریزی از پیش تعیین‌شده رخ داده است.» حالا با گذشت دو روز از انتشار فیلم بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی و مردم در سطح جامعه در انتظار اعلام رسمی برخوردهای قانونی و قضایی صورت گرفته با مأموران گشت ارشاد و گزارش‌های رسمی وزارت کشور در این‌باره هستند، موضوعی که به اعتقاد بسیاری می‌تواند جلوی تکرار حوادث این چنینی را در سطح جامعه بگیرد.