فاجعه‌ای به‌نام کشت محصولات آب دوست

الهام شاهدپور | بروجرد- خبرنگار:


محدودیت منابع آب سطحی و روش‌های غلط آبیاری در بخش کشاورزی درکنارالگوی کشت نامناسب با منابع آبی موجود و همچنین خشکسالی‌ سال‌های اخیر، مسئولان استان را برآن داشت تا طرحی مبنی برکشت محصولات کشاورزی منطبق با شرایط جوی و آب موجود در مناطق مختلف لرستان تدوین و اجرای آن را اجباری کنند.
 
این رویه در شهرستان بروجرد، طی سال‌های اخیر به دلیل مبادرت کشاورزان به اجاره زمین‌های خود به کشاورزان غیربومی و کشت محصولات آب‌دوست نظیرهندوانه و برنج و نیز حفر بی‌رویه چاه‌های غیرمجاز سبب کمبود شدید منابع آبی و درنتیجه تأکید بر لزوم اصلاح الگوی کشت‌ شده است. 

باوجوداینکه بروجرد دارای آب‌وهوای سرد کوهستانی با زمستان‌های پربرف و باران‌های بهاری فراوان است، اما این شهرستان نیز از خشکسالی‌ها و کمی‌بارش در سال‌های اخیر کشور درامان نمانده و به همین دلیل، بارش‌ها در فصول مختلف سال، منابع آبی این شهرستان را که اغلب از چاه‌های زیرزمینی است، تأمین نمی‌کند. از این رو لزوم رعایت الگوی کشت بیش از گذشته ضروری به نظر می‌رسد. 


اختصاص 10 درصد کشت به محصولات آب‌دوست

مدیر امور آب منطقه‌ای بروجرد در این باره به همشهری می‌گوید: براساس الگوی کشت تعریف‌شده برای کشاورزان، هر کشاورز تنها مجاز به اختصاص 10 درصد از کشت خود به محصولات آب‌دوست است و این الگو برای شرایط عادی تعریف شده است.  «امین بهنیا» با اشاره به کاهش منابع آبی طی سال‌های اخیر می‌افزاید: در سال‌های اخیر و به‌ویژه امسال که با کمبود بارش‌ها و خشکسالی روبه‌رو شده‌ایم؛ باید درصد کمتری از کشت کشاورزان به محصولات آب‌‌دوست اختصاص یابد و کشاورزان خود نیز به این مهم توجه کنند تا منابع آبی بیش ازاین کاهش نیابد. 


اصرار برکشت محصولات آب‌دوست

این مسئول با اشاره به بی‌توجهی برخی کشاورزان بروجردی به رعایت نکردن الگوی کشت عنوان می‌کند: با وجود توصیه‌ها و هشدارهای فراوان نسبت به کاهش منابع آب در شهرستان بروجرد، برخی کشاورزان اصرار دارند محصولات آب‌دوستی همچون برنج را کشت کنند که این محصولات، منابع آبی را به‌شدت کاهش می‌دهد.  مدیر امور آب منطقه‌ای بروجرد، برنج، هندوانه و انواع صیفی جات را ازجمله محصولات آب‌دوست می‌داند که کشت آنها منابع آبی شهرستان را تهدید می‌کند. 


انسداد 60 چاه غیرمجاز 

«بهنیا» می‌گوید: امسال با توجه به کم‌آبی‌های موجود، کشت محصولات آب‌دوستی مانند برنج در همه مناطق کشور به‌جز استان‌های شمالی ممنوع شده است و چنانچه کشاورزان اقدام به کشت این محصول خارج از ضوابط اعلام‌شده کنند، با آنان برخورد می‌شود.  وی با تأکید بر لزوم رعایت الگوی کشت از سوی کشاورزان این منطقه بیان می‌کند: تاکنون حدود 88 حلقه چاه غیرمجاز کشاورزی در مناطق مختلف شهرستان بروجرد شناسایی‌شده که 60 حلقه از این تعداد مسدود و تعیین تکلیف شده و پرونده 28 حلقه دیگر نیز در دستگاه قضایی در حال پیگیری است تا پس از تعیین تکلیف مسدود شوند. 


کاهش 68 درصدی بارش‌ها

از سوی دیگر مدیر جهاد کشاورزی بروجرد با اشاره به ضرورت رعایت الگوی کشت از سوی همه کشاورزان استان به همشهری می‌گوید: امسال با توجه به کاهش ۶۸ درصدی بارندگی‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل، کشاورزان باید بیش از گذشته نسبت به رعایت الگوی کشت اهتمام ورزند. 
«رضا امینی» می‌افزاید: براساس آمار ارائه‌شده از سوی هواشناسی لرستان، میزان بارندگی‌ها در سال زراعی جاری تاکنون 218 میلی‌متر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که حدود 520 میلی‌متر ثبت شده،300 میلی‌متر کاهش یافته است. 
وی ادامه می‌دهد: بنابراین با توجه به کاهش بارندگی‌ها، توجه به الگوهای کشت و مدیریت مصرف آب برای کشت‌های اصلی ضرورت می‌یابد.


به صفر رساندن کشت محصولات آب‌دوست

این مسئول استان برنامه‌ریزی برای کشت محصولات از سوی کشاورزان شهرستان بروجرد را منوط به تصمیم‌گیری نهایی در جلسه شورای منابع آب این شهرستان می‌داند و اضافه می‌کند: پیشنهاد ما به همه کشاورزان بروجردی رعایت الگوی کشت و در چند محصول کاهش کشت و یا به صفر رساندن آنها به دلیل منابع محدود آبی است. 

مدیر جهاد کشاورزی بروجرد بیان می‌کند: براساس طرح الگوی کشت باید از 100 درصد اراضی کشاورزی در اختیار هر کشاورز 55 درصد به کشت محصولات استراتژیک مانند گندم، جو و کلزا و 35 درصد به محصولاتی همچون علوفه و حبوبات و تنها 10 درصد به کشت محصولات آب‌دوست اختصاص یابد. 
امینی بیان می‌کند: اما با توجه به شرایط حادی که در این شهرستان ازلحاظ کمبود منابع آبی وجود دارد کشت 10 درصدی محصولات آب‌دوست نیز زیاد است و باید این میزان به کمترین حد ممکن کاهش یابد. 


بی‌توجهی به راندمان آبی محصولات

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بروجرد می‌افزاید: محصولات آب‌دوستی که در شهرستان بروجرد کشت می‌شود شامل برنج، انواع صیفی جات همچون خیار‏، گوجه ، هندوانه و پیاز است که کشت آنها باید به حداقل ممکن کاهش یابد. 
وی تأکید می‌کند: اگر هر کشاورزی به سهمیه آب خود اکتفا کند مشکل کم‌آبی در آبیاری محصولات کشاورزی وجود ندارد اما برخی افراد با استفاده بی‌رویه و بسیار زیاد و چند برابری منابع آب به کشت محصولات آب‌دوست رو می‌آورند و از حقآبه‌های چند برابری استفاده یا اقدام به اجاره چاه‌های آب خود می‌کنند. 
مدیر جهاد کشاورزی بروجرد تصریح می‌کند: سازمان آب در قالب قانون توزیع عادلانه آب با متخلفان برداشت بی‌رویه از منابع آبی و نیز افرادی که تنوع کشت را رعایت نمی‌کنند، برخورد می‌کند.