سومین سقوط اقتصاد جهان در قرن21

سومین سقوط اقتصاد جهان در قرن21 در حال وقوع است. پیش از این بازارهای جهان در سال‌های 2001 و 2008 دو سقوط مهلک را تجربه کرده بودند. شیوع ویروس کرونا در سطح جهان از یک طرف بازار‌های مالی در سراسر جهان را به کما برده و از سوی دیگر به افت شدید قیمت نفت و مواد خام در جهان منجر شد. تخمین‌های اولیه نشان می‌دهد شیوع این ویروس ضربات عمیقی به اقتصاد جهان وارد می‌کند. ظرف 5روز گذشته شاخص داوجونز، یکی از مهم‌ترین شاخص‌های ارزیابی عملکرد بازارسرمایه آمریکا، بالاترین سقوط را پس از بحران مالی سال 2008 و 11سپتامبر2001 ثبت کرد. داوجونز در 5روز اخیر با 12درصد افت مواجه شده، برخی تحلیلگران معتقدند این موضوع، فارغ از آثار اقتصادی آن، بر سیاست داخلی آمریکا و آینده دونالد ترامپ تأثیر جدی خواهد داشت.

‌به‌گزارش همشهری، شیوع گسترده ویروس کرونا در مناطق مختلف جهان، باعث افزایش ترس و نگرانی نسبت به همه‌گیری آن شده، بازارهای مالی در سراسر جهان تحت‌تأثیر اخبار منفی این ویروس افتی تاریخی را شاهد بوده‌اند. تا امروز تعداد مبتلایان به این ویروس در سراسر جهان به ۸۰هزار نفر افزایش پیدا کرده و تعداد تلفات آن به 3هزار نفر رسیده، بر همین اساس اقتصاددانان معتقدند شیوع این ویروس ضربات عمیقی به اقتصاد جهان وارد خواهد کرد. برخی مراکز مطالعاتی اثر این ضربه اقتصادی را بین یک تا 3هزار میلیارد دلار برآورد می‌کنند. با این حال برخی تحلیلگران هم معتقدند اثرات اقتصادی شیوع این ویروس به‌مراتب بیش از این ارقام خواهد بود. این چشم‌انداز ناامیدکننده، ظرف یک هفته گذشته، از یک‌سو بازار‌های مالی جهان در آسیا، اروپا و آمریکا را به کما برده و به افت شدید ارزش سهام شرکت‌ها در سراسر دنیا منجر شده و ازسوی دیگر قیمت نفت و مواد خام را با کاهش مواجه کرده و در رویدادی نادر همزمان با نزول قیمت نفت و سقوط بازارهای سهام، روند صعودی قیمت طلا متوقف شده است.

سقوط وال‌استریت
ویروس کرونا در 6روز گذشته ۳تریلیون دلار از ارزش بورس‌های جهان را از بین برده، با این حال نزول بازارهای مالی در آمریکا در 6روز گذشته بیش از بورس‌های اروپایی و آسیایی بوده به‌طوری که شاخص داوجونز در بورس نیویورک در این مدت با 12درصد افت از 29هزارو300واحد به 25هزارو750واحد رسیده؛ این بالاترین میزان سقوط بعد از بحران مالی سال2008 و 11سپتامبر سال2001 تلقی می‌شود. در سال2001 و 2008 شاخص داوجونز به‌عنوان مهم‌ترین شاخص بازار‌های مالی دنیا در یک روز تا 8درصد افت کرد.

نزول وال‌استریت و آینده دونالد ترامپ
نزول سنگین وال‌استریت که پیش‌بینی می‌شود در روزهای آینده هم ادامه یابد، در عالم سیاست هم مهم تلقی شده. برخی تحلیلگران بر این باورند که نزول ارزش سهام در وال‌استریت، دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا را به‌شدت در موضع ضعف قرار خواهد داد. ترامپ در طول چند سال گذشته رشد شاخص‌ها در وال‌استریت را به‌خود نسبت می‌داد و معتقد بود سیاست‌های او به افزایش اشتغال، رشد سودآوری و افزایش ارزش سهام شرکت‌های آمریکایی منجر شده، با این حال ترامپ این بار افت شاخص بورس‌ها را به نگرانی مردم از عملکرد نامزدهای دمکرات نسبت داده است. محمد صادق الحسینی، کارشناس اقتصادی درتحلیل اثر سقوط وال‌استریت برآینده سیاسی دونالد ترامپ نوشت: افزایش کسری بودجه بدون توجه به سیکل‌های تجاری رمز اقتصاد ترامپ است. از سال۱۹۸۳ تاکنون این نخستین بار است که میزان رشد کسری بودجه هم‌بسته با نرخ بیکاری حرکت نمی‌کند. یعنی ترامپ به جای سیاست مالی ضدچرخه‌ای در حال افزایش کسری بودجه در دوران رونق است. اما این‌بار به‌دلیل پایین بودن نرخ‌های بهره، بانک‌های مرکزی ابزاری جدی برای مقابله با بحران ندارند و اگر حباب بترکد، آغاز رکودی ویران‌کننده است که کوچکترین اثرش نابودی رؤیای پیروزی دوباره ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری است. با این حال اغلب تحلیلگران هم بر این باورند که اثر این رویداد بر آینده سیاست داخلی آمریکا چندان دامنه‌دار نخواهد بود و برای ارائه تحلیلی دقیق باید منتظر اتفاقات بعدی ماند.

سقوط قیمت نفت
کرونا فقط بر بازارهای مالی اثر نداشته بلکه پیش‌بینی‌ها از روند کاهش رشد اقتصادی جهان موجب شده قیمت نفت و مواد پایه مانند، فولاد، مس آلومینیوم، سنگ آهن و سایر کالاهای واسطه‌ای، که برای تولید کالاهای دیگر استفاده می‌شود، با افت جدی مواجه شوند. گفته می‌شود چنانچه شیوع این ویروس تداوم یابد حجم تولید در چین و سایر کشورها افت خواهد کرد و تقاضا برای خرید این محصولات از طرف این کشور‌ها با افت جدی مواجه خواهد شد. همین عوامل موجب شده قیمت هر بشکه نفت برنت در یک هفته گذشته 15درصد افت کند و از 59دلار به سطوح پایین‌تر از 50دلار در هر بشکه برسد. این پایین‌ترین قیمت در 14ماهه گذشته است. قیمت نفت خام سبک وست‌تگزاس هم دیروز تا سطح 45دلار و 33سنت در هر بشکه افت کرد. براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی در‌ماه فوریه۲۰۲۰ شیوع ویروس کرونا باعث خواهد شد تقاضای نفت جهان در 3‌ماه اول و دوم سال۲۰۲۰ به‌ترتیب ۱.۱ و ۳۴۵هزار بشکه در روز کاهش داشته باشد. اوپک و در راس آن عربستان در تلاشند برای مقابله با کاهش بیشتر قیمت نفت با برگزاری یک نشست دست به کاهش عرضه نفت در جهان بزنند. به جز نفت، سایر مواد خام یا پایه نیز تحت فشار شیوع ویروس کرونا هستند. آمار‌ها نشان می‌دهد قیمت سنگ آهن، مس، روی و آلومینیوم بین 3 تا 6درصد افت کرده‌اند.

   نوسان قیمت طلا

از زمان انتشار خبر شیوع ویروس کرونا قیمت طلا که با رشد مواجه شده بود، دیروز در بازار‌های جهانی روندی نزولی را طی کرد، اما برآورد می‌شود به‌دلیل نگرانی‌های فزاینده از شیوع ویروس کرونا همچنان تقاضای بالایی برای خرید این فلز ارزشمند وجود داشته باشد.بر همین اساس در مبادلات دیروز قیمت هر اونس طلا در بازارهای جهانی با 17.36دلار کاهش 1627.65دلار فروخته شد.در بازار معاملات آتی آمریکا نیز هر اونس طلا با ۰.۳درصد کاهش، ۱۶۳۷دلار معامله شد. برخی تحلیلگران بر این باورند که انتظارات برای رشد اقتصادی ضعیف‌تر در کشورهای مصرف‌کننده بزرگ طلا شامل هند و چین ممکن است به تقاضای کمتر برای این فلز ارزشمند منجر شود و در نتیجه قیمت‌ها را پایین ببرد. این ویروس پیش از این نیز فعالیت در بازار فیزیکی طلا در چین را تقریبا متوقف کرده بود. در عین حال، احتمال اینکه فدرال رزرو نرخ بهره را در‌ماه آینده برای آرام کردن تأثیرات اقتصادی این ویروس کاهش دهد، زیادشده اما سیاستگذاران بانک مرکزی اروپا احتمال انجام اقدام فوری را کم دانسته‌اند.کاهش نرخ بهره، هزینه‌های نگهداری طلا به‌عنوان دارایی بدون بهره را کاهش می‌دهد و این فلز گرانبها را سرمایه‌گذاران جذاب‌تر می‌کند. پیش‌بینی می‌شود با گسترش دامنه شیوع کرونا بار دیگر حجم تقاضا برای خرید طلا افزایش یابد. جان شارما، اقتصاددان مستقر در بانک ملی استرالیا در این‌باره به رویترز گفت: شیوع ویروس وضع را وخیم‌ کرده و مردم نگرانند احتمالا به اجرای تدابیر محرک مالی بیشتری نیاز خواهیم داشت. دانیل هاینس، ازتحلیلگران مالی هم دراین باره گفت، تقاضا برای خرید دارایی امن هم‌اکنون به‌دلیل تبعات اقتصادی منفی ویروس کرونا بالاست. انتظارات زیادی وجود دارد که بانک‌های مرکزی درصورت گسترش اپیدمی ویروس کرونا به‌خصوص در خارج از چین، واکنش نشان دهند و برای حمایت از رشد اقتصادی به کاهش نرخ‌های بهره اقدام کنند.