متروی تهران تشنه واگن‌های بیشتر

سید‌محمد فخار _ خبر‌نگار

 واگن‌های بیشتر به متروی تهران تزریق کنید تا ببینید این سامانه حمل‌ونقلی چه ظرفیت بالا و غیرقابل مقایسه‌‌ای با همه وسایل نقلیه روسطحی دارد. در پی برگزاری مراسم تشییع پیکر شهید سردار سلیمانی در روز دوشنبه، حدود 3میلیون شهروند تهرانی با مترو جابه‌جا شدند تا نشان دهند این وسیله کارا، ارزان و سریع چه قابلیتی در ترددهای مشابه دارد. در شرایط عادی و روزهای کاری، متروی تهران حدود 2میلیون مسافر را جابه‌جا می‌کند اما ظرفیت اصلی این وسیله ‌بیشتر از این عدد است. شبکه مترو یکی از مهم‌ترین مدهای حمل‌ونقل عمومی است اما زمانی به سطح استاندارد خواهد رسید که کلیه خطوط تکمیل شوند و سرفاصله زمانی کلیه قطارها در تمامی خطوط به حد استاندارد یعنی 2دقیقه برسد. درحال حاضر بزرگ‌ترین مشکل متروی تهران، کمبود واگن‌های قطار است؛ یعنی هزار دستگاه واگن دیگر برای خطوط یک تا 7 باید تأمین شود تا سرفاصله حرکتی قطارها به میزان طراحی شده یعنی 2دقیقه برسد. استقبال اخیر مردم از حمل‌ونقل عمومی به‌خصوص مترو در شرایط فعلی باید به نحو شایسته‌ای پاسخ داده شود. درحال حاضر طول متروی تهران 240کیلومتر است. باید 200کیلومتر دیگر نیز احداث شود تا شهروندان بهره لازم را از این شبکه زیرزمینی ببرند.

واگن؛ نیازی مبرم در پایتخت 
بنابر وظایف قانونی، دولت موظف است که براساس این مصوبه، هزار و 50دستگاه واگن برای متروی پایتخت تأمین کند. اما بنا بر گفته مدیران شهری تاکنون یک دستگاه واگن هم به ناوگان شبکه حمل‌ونقل زیرزمینی پایتخت از سمت دولت اضافه نشده است. علی امام، مدیرعامل شرکت متروی تهران در این‌باره می‌گوید: در قانون 5ساله ششم توسعه کشور در ماده‌58، پیش‌بینی شده است که دولت باید تا پایان سال1400، 2هزار دستگاه واگن برای متروی کلانشهرها تأمین کند؛ یعنی این اقدام با هزینه دولت انجام شود. از این 2هزار دستگاه، 1050دستگاه واگن متعلق به متروی تهران است. او با اشاره به ابلاغ مصوبه شورای اقتصاد در تابستان سال1395برای تأمین واگن‌های متروی تهران در مرحله اول، تصریح می‌کند: در راستای اجرای این ماده قانونی، می‌بایست مناقصه تأمین 630دستگاه واگن برای متروی تهران توسط وزارت کشور انجام شود. 630دستگاه واگن از سهم کلی متروی پایتخت در اولویت قرار گرفت تا در مرحله اول به مناقصه گذاشته شود. همچنین بعد از برگزاری مناقصه مرحله اول، باید به‌تدریج مناقصه سایر واگن‌ها هم برای تکمیل 1050واگن، برگزار شود. برگزاری مناقصه 630واگن یک سال به طول انجامید و بالاخره در نیمه‌دوم سال1396 مناقصه برگزار و در پایان سال، برنده (شرکت واگن‌سازی‌ متروی تهران به همراه شرکای چینی خود) اعلام شد. متأسفانه ابلاغ این قرارداد یک سال با تأخیر مواجه بود. بنا بر قرارداد، پیمانکار چینی باید فاینانس را برای تأمین هزینه‌های ساخت واگن، بپردازد. زمانی هم قرارداد به مرحله عملیاتی می‌رسد که نخستین ال‌سی قرارداد باز شود. مدیرعامل متروی تهران اضافه می‌کند: تا به امروز که در دی‌ماه سال‌98 قرار داریم، هنوز نخستین ال‌سی باز نشده است. به‌نظر می‌رسد که با شرایط موجود، نخستین محموله قطعات 630واگن 3سال آینده وارد ایران شود. این تأخیر چندساله برای شهر زیان‌آور است. با گرانی بنزین، پایتخت نیاز جدی به افزایش واگن بابت توسعه شبکه حمل‌ونقل زیرزمینی خود دارد. متأسفانه تعداد واگن‌های متروی تهران محدود است و می‌بایست دولت اقدام عاجلی در این خصوص انجام دهد. او با بیان اینکه بابت افزایش تعداد واگن‌های مترو از کانال‌ها و مکاتبات مختلف، پیگیری‌های بسیاری داشته‌ایم، تصریح می‌کند: سرانجام در تاریخ اول آبان امسال با حضور در جلسه هیأت دولت، درخواست کردیم که در راستای افزایش قیمت نرخ بنزین، تمهیدات ویژه‌ای برای توسعه حمل‌ونقل عمومی تهران اندیشیده شود. همچنان پیگیر تأمین 630 و 428دستگاه واگن متروی پایتخت از دولت هستیم.

آیا مشکل تحریم‌هاست؟

درباره اثر تحریم‌‌ها در تأخیر تأمین 630دستگاه واگن باید دانست که تحریم‌‎ها هیچ اثری در این خصوص نداشته است. بوروکراسی سنگینی که در سیستم‌های دولتی جاری است، این موضوع را به تأخیر طولانی انداخته است. به گفته مدیرعامل متروی تهران، پیرو همان جلسه هیأت دولت، رئیس‌جمهور و معاون اول رئیس‌جمهور نظر مثبتی راجع به حمایت بیشتر برای تأمین واگن‌ها و تکمیل خطوط متروی تهران اعلام کردند. اگر‌چه شرکت متروی تهران پیشنهادهای خود را به‌منظور مطرح‌شدن در کمیته اقتصادی دولت، ارسال کرده است. این اقدامات باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن رخ دهد چون شهر پویا‌ست و هیچ‌گاه برای بهبود شرایط یا اقتصاد صبر نمی‌کند.