بزرگترین سازه علمی برای کاوش جهان
وقتی تلسکوپ ارائه کیلومترمربعی تکمیل شود میتواند جهان را موشکافانه اسکن کند تا کاوشگران با قدرتی ۵۰ برابر هابل به عمیقترین رازهای جهان هستی پی ببرند
نجوم = یک دیش ماهواره با عظمت که در یک منطقه نیمه بیابانی دور افتاده در آفریقای جنوبی استقرار یافته، قرار است بهزودی جهان را با امواج رادیویی متصاعد شده از ذرات بارداری که میلیاردها سال نوری دور هستند، اسکن کند و به کاوش درباره برخی عمیقترین سؤالات علمی بپردازد؛ سؤالاتی مانند: آیا اینشتین درباره جاذبه درست میگفت؟ ریشههای مغناطیس در کجاست؟ آیا ما تنها موجودات در کهکشان هستیم؟
این دیش 152متری شبیه به تلسکوپ البته تنها نخواهد ماند و دوستانی هم خواهد داشت. تلسکوپ رادیویی که از آن با عنوان ارائه مترمربعی یاد میشود، میان 3هزار دیش دیگری است که امواج را از آفریقای جنوبی به 8کشور آفریقایی دیگر پخش میکند. امواج مارپیچ فرکانس متوسط دیشها با یک میلیون فرکانس پایین کوچکتر سایر آنتنها درمیآمیزد و به استرالیا جایی که بخش دیگری از این تلسکوپ غول پیکر وجود دارد، میرسد و با این ترکیب آنها یک رصدخانه واحد میسازند با نام Square Kilometre Array که با جمعآوری یککیلومترمربع از امواج رادیویی بزرگترین سازه علمی روی کره زمین بهحساب میآید.
این رادیو تلسکوپ جدید مشهور به ارائه کیلومترمربعی در واقع بزرگترین و پیشرفتهترین تلسکوپ رادیویی است که تاکنون بشر ساخته است.
ارائه کیلومترمربعی در واقع پروژهای شامل چندین رادیوتلسکوپ است که قرار است در استرالیا و آفریقای جنوبی ساخته شود.
مجموع مساحت این پروژه در زمان تکمیل آن حدود یک کیلومترمربع خواهد بود. این ارائه در فرکانسهای گستردهای کار خواهد کرد و حساسیت آن ۵۰برابر رادیوتلسکوپهای دیگر در دنیاست. این مجموعه به ماشینهای پردازش و محاسبهگر بسیار قوی نیاز دارد. این ارائه قادر به پایش آسمان با سرعت ده برابر بیشتر نسبت به پیش از خود خواهد بود.
برعکس نورهای مرئی، امواج رادیویی نامرئی میتواند پدیدههای مانند هیدروژن یونیزه شده را در نخستین روزهای جهان، پالسهای مدار سیاهچاله و حتی سیگنالهای بیگانه را آشکار کند. اما تشخیص این فرکانسهای طولانی و ضعیف نیاز به یک ابزار غولآسا دارد و آنتنهای ماهوارهای با قطر 487متری بهترین وسیله برای این مسئله بهحساب میآیند. بنابراین مهندسان یک وسیله بزرگ شبیه به یک تلسکوپ غولپیکر ساختهاند. SKA پس از کامل شدن جزئیات را 50برابر بهتر از تلسکوپ فضایی هابل تشخیص میدهد. این تلسکوپ همچنین توانایی این را دارد که تابش الکترومغناطیسی که حتی 4برابر ضعیفتر از آنچه تلفن همراه شما ساطع میکند، را دریافت کند.رؤیای ساخت این تلسکوپ از سال 1990در ذهن دانشمندان بود و از آن زمان 1500مهندس روی این پروژه در حال کار کردن هستند.
اما تا سال 2011زمان برد تا کنسرسیومی متشکل از 13کشور هزینه این پروژه را تامین و اطلاعات آن را به اشتراک بگذارند.
در سال 2014هزینه ساخت این رادیوتلسکوپ غولپیکر 16میلیارد دلار تخمین زده شده بود که شامل هزینه 580میلیون دلاری فاز اول میشد. هزینه فاز 2این پروژه هنوز برآورد نشده است درحالیکه در طول تاریخ 30ساله این پروژه هزینههای زیادی صورت گرفته است. فیلیپ دیاموند- مدیرکل این پروژه- معتقد است که همکاری و تعامل بزرگترین چالش SKA است. او به نشریه وایرد میگوید: ما بعضی وقتها بیشتر از اینکه دانشمند باشیم، دیپلمات و آتشنشان هستیم.
به گفته دیاموند انتظار میرود مرحله اول ساخت این رادیو تلسکوپ در سال 2027به پایان برسد که چیزی در حدود یک میلیارد دلار هزینه نیز بر خواهد داشت و 133دیش در آفریقای جنوبی و استرالیا برپا میشود. روی هر کدام از دیشها امواج ورودی بازتابنده به سمت زیر یک بازتابنده 5متری پرتاب میشوند که آنها را روی گیرندهها متمرکز میکند. در هر ثانیه 8/8ترابایت از دادههای خطوط فیبر نوری نیز به یک ابررایانه تزریق میشود. دیاموند درباره زمان اجرای فاز 2این رادیوتلسکوپ میگوید: آن را دیگر جانشین من باید دنبال کند.
دفتر مرکزی این پروژه در رصدخانه بانک یوردل در انگلیس قرار دارد. در 12مارس 2019نیز رصدخانه SKA متشکل از 7عضو اولیه در رم تاسیس شد که انتظار میرود در آینده این جمع گستردهتر شود.
مساحت کیلومتری
مجموع مساحت پروژه در زمان تکمیل آن حدود یک کیلومترمربع خواهد بود. این ارائه در فرکانسهای گستردهای کار خواهد کرد و حساسیت آن ۵۰برابر رادیو تلسکوپهای دیگر در دنیاست