نوشداروی سوئیسی برای تأمین داروی ایران

آغاز به‌کار کانال مالی سوئیس 
آغاز به‌کار کانال مالی سوئیس و ایران بـرای مبادلات بشردوستانه و پشتیبانی تجارت غذا و دارو دوباره بر سر زبان‌ها افتاده و خبرهایی از تلاش سوئیسی‌ها برای احیای این سازوکار مالی منتشر شده است. این کانال در دوره قبلی تحریم‌ها با مجوز اوفک فعال بود. فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران می‌گوید؛ اخیرا ازطریق سفارت سوئیس مطلع شده  است که این کانال در آینده بسیار نزدیک فعال می‌شود. به‌گزارش همشهری، سوئیس در دور قبلی تحریم‌ها، با مجوز دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا (اوفک)، یک کانال مالی برای مبادله اقلام بشردوستانه، غذا و دارو با ایران تأسیس کرده بود؛ حالا خبرهای دریافتی حاکی از آن است که طرف سوئیسی با مجوز دوباره اوفک در حال فعال کردن همان کانال سابق است. البته در این میان مسائل مربوط به FATF نیز به چالشی برای مراودات بانکی ایران تبدیل شده و برخی معتقدند بدون تصویب لوایح مرتبط با FATF، گشایشی در تجارت غذا و دارو نیز ایجاد نمی‌شود.
در حقیقت تحریم‌های یکجانبه آمریکا با هدف قرار دادن مبادلات بانکی بین‌المللی، عملا درصدد قطع شریان‌های ارتباطی اقتصاد ایران با اقتصاد جهانی بوده و در این مسیر، مستقیم یا غیرمستقیم تجارت غذا و داروی ایران را نیز با چالش جدی مواجه کرده؛ زیرا فضای مسموم تحریم‌ها، عملا نظام بانکی بین‌المللی را از پاسخگویی به مبادلاتی که یک‌سوی آن ایران است، بازمی‌دارد. این ماجرا در مورد FATF نیز مصادیقی دارد که می‌تواند پیامدهایی مانند تحریم‌های آمریکا داشته باشد، زیرا بدون پذیرش مبانی FATF، عملا نظام بانکی بین‌المللی حاضر به همکاری با بانک‌های ایرانی نخواهد بود.

بن‌بست تجارت غذا و دارو
براساس قوانین بین‌المللی حتی در دوره جنگ نیز تجارت غذا و دارو و اقلام بشردوستانه تحریم‌پذیر نیست و آمریکایی‌ها نیز در اظهارات خود از تحریم نشدن این اقلام برای ایران خبر می‌دهند. ناصر ریاحی، رئیس انجمن واردکنندگان دارو به همشهری می‌گوید: باوجود اعمال تحریم‌های یک‌سویه آمریکا، همچنان منعی برای همکاری کمپانی‌های دارویی آمریکایی با طرف ایرانی وجود ندارد و این کمپانی‌ها از طریق شعب اروپایی خود حاضر به مراوده با ایران هستند؛ اما در پشت‌صحنه تحریم‌ها، آمریکا با ممنوع کردن استفاده از چرخه دلار و همچنین تهدید بانک‌های خارجی به تحریم در قبال همکاری با ایران، برخلاف قوانین بین‌المللی و موازین حقوق بشر، تحریم را به حوزه غذا و دارو نیز کشانده و عملا راه را برای تجارت اقلام دارویی با ایران بسته است. تا جایی که با توقف تأمین برخی از اقلام دارویی حیاتی در ایران، برخی از بیماران خاص به‌واسطه تأمین نشدن دارو و تجهیزات پزشکی موردنیاز، به مرز جدال مرگ و زندگی رسیده‌اند و متأسفانه حداقل در یک مورد، یکی از بیماران «EB یا پروانه‌ای» به نام آوا، دختربچه 2ساله اهوازی به‌واسطه نبود باندهای مخصوص پانسمان پوست این بیماران جان باخته است.

کانال تجارت سلامت سوئیس
در جریان خروج آمریکا از برجام، اتحادیه اروپا که خود را پایبند به برجام و همکاری با ایران می‌دانست، وعده تأمین منافع اقتصادی ایران از برجام و حفظ مبادلات اقتصادی با ایران را داد و مقرر شد کانال مالی اتحادیه اروپا موسوم به SPV برای پشتیبانی روابط اقتصادی با ایران تاسیس شود. این سازوکار مالی یک‌سال بعد از خروج آمریکا از برجام با عنوان اینستکس تشکیل شد، اما به‌واسطه تحریم‌های بانکی، هرگز نتوانست مأموریت خود را به سرانجام برساند. در این وضعیت، سوئیسی‌ها درصدد احیای یک کانال مالی برآمدند که در دوره قبلی تحریم‌ها برای تجارت غذا و دارو با ایران ایجاد شده بود؛ اما حداقل تا امروز این برنامه به نتیجه مطلوب نرسیده است. آذرماه سال گذشته بود که خبر تاسیس «کانال تجارت سلامت» سوئیسی‌ها به‌منظور ارتباط مالی با ایران برای مبادله اقلام بشردوستانه منتشر شد و حتی فایننشیال تایمز در گزارشی از خشنودی اروپایی‌ها و موافقت آمریکایی‌ها با ایجاد این سازوکار خبر داد. 
در ادامه 4‌ماه بعد، وقتی عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان با مارکوس لایتنر، سفیر سوئیس در تهران دیدار کرد، باز هم بحث تاسیس این کانال مالی مطرح شد و لایتنر با تأکید بر اینکه دولت سوئیس پیگیری‌های لازم را برای گشایش کانال بانکی 2کشور انجام داده است، افزایش قریب‌الوقوع تبادلات بانکی ایران و سوئیس را وعده داد. حالا، در شرایطی که طرف اروپایی نتوانسته است به هیچ‌یک از تعهدات برجامی خود عمل کند و حداقل یک‌سال از مطرح شدن احیای کانال مالی سوئیس می‌گذرد، دوباره خبر ایجاد کانال مالی این کشور برای تجارت غذا و دارو مطرح شده است. فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران دراین‌باره گفته است: سوئیس در دور قبلی تحریم‌ها، با مجوز دفتر کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا (اوفک)، کانالی برای مبادله اقلام بشردوستانه، غذا و دارو تأسیس کرده و حالا با مجوز دوباره اوفک در حال فعال‌سازی همان کانال سابق هستند. مستوفی می‌گوید: سفیر سوئیس در تهران، اخیرا این موضوع را در سمیناری اعلام کرد و گفت: زمان ایجاد کانال هنوز مشخص نیست؛ اما چندروز گذشته از سفارت سوئیس مطلع شدم این اقدام در آینده بسیار نزدیک به وقوع می‌پیوندد. در این میان خبرهایی هم از سفر قریب‌الوقوع میشائیل بوک، رئیس سازوکار حمایت از مبادلات تجاری اتحادیه اروپا با ایران (اینستکس) منتشر شده و عباسعلی قصاعی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و آلمان گفته؛ این سفر، روز ۱۲ژانویه (۲۲دی‌ماه) انجام می‌شود. به گفته قصاعی، رئیس اینستکس معتقد است شرایط بهتر شده و امیدوارانه‌تر صحبت می‌کند.

تجارت دارو معطل FATF
همانطور که گفته شد در جریان تحریم‌های ظالمانه آمریکا، این کشور قلب تعاملات بین‌المللی ایران، یعنی مبادلات بانکی را هدف گرفته و با این کار تلاش کرده تجارت ایران حتی در حوزه‌های بشردوستانه را از بین ببرد. 
در این میان ایجاد سازوکارهای مالی اختصاصی میان اتحادیه اروپا و ایران یا سوئیس و ایران تلاش می‌کند از مرز ممنوعیت‌های بانکی اعمال شده از آمریکا عبور کند، اما عملیاتی شدن این سازوکارها یک چالش جدی دیگر به نام FATF را نیز پیش روی خود دارند. احمد پورفلاح، مشاور عالی رئیس اتاق ایران می‌گوید: اگر لوایح مربوط به FATF در کشور تصویب نشود، هیچ کشوری از ایران پول نمی‌گیرد و در این وضعیت حتی تجارت بشردوستانه نیز به بن‌بست می‌خورد. او معتقد است:FATF موضوع قبول کردن یک سیستم پذیرفته شده جهانی است که در تجارت، مشخص بودن منبع فرستنده و گیرنده پول را تضمین می‌کند و اگر ایران عضو آن نباشد، حتی برای نقل و انتقال پول تجارت دارو نیز با مشکل مواجه خواهد بود.

احمد پورفلاح، مشاور عالی رئیس اتاق ایران: گشایش درهای تجارت دارو مستلزم پیوستن ایران به FATF است.  فعلا هیچ کشوری حتی برای تجارت غذا و دارو از ما پول نمی‌گیرد؛ اما اگر FATF اجرایی شود بحث خرید غذا و دارو بسیار روان خواهد شد