پروژه نجات سایت‌های تاریخی ایران
باستان‌شناس‌ها و تعاونی‌های میراث‌فرهنگی ایتالیا مسیرهای گردشگری پایگاه‌های میراث‌فرهنگی ایران را به نفع جامعه محلی و حفاظت از آثار تاریخی طراحی می‌کنند
محمد باریکانی _ خبر‌نگار
هیأت ایتالیایی متشکل از روسای تعاونی‌های بزرگ میراث‌فرهنگی ایتالیا و باستان‌شناس‌هایی که فعالیت‌های گردشگری مبتنی بر حفاظت از آثار تاریخی و به سود جامعه محلی را در کشورهای مختلف اجرا کرده‌اند، دیروز در تفاهم با وزارت میراث فرهنگی، طراحی مسیرهای گردشگری و محورهای پیرامونی منتهی به آثار جهانی ایران را تضمین کردند.
به گزارش همشهری، هیأت ایتالیایی که از 10روز پیش ظرفیت‌های گردشگری مبتنی بر آثار تاریخی در استان‌های فارس، کردستان، کرمانشاه، خوزستان و تهران را بررسی کردند، دیروز در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با حضور مقامات آن وزارتخانه علاوه بر بررسی وضعیت نامناسب برخی آثار تاریخی کشور که به ثبت جهانی نیز رسیده‌اند، بر ضرورت راه‌اندازی تعاونی‌های میراث‌فرهنگی در ایران تأکید و به وزارت میراث فرهنگی اعلام کردند، آمادگی طراحی مسیرهای گردشگری حول محور پایگاه‌های میراث ملی و جهانی ایران را دارند.
در این نشست که وابسته اقتصادی سفارت ایتالیا در تهران، بنیانگذار تعاونی کاوش‌های باستان‌شناسی ساما در ایتالیا و رئیس شرکت‌های تعاونی منطقه‌ای میراث‌فرهنگی، نماینده شبکه مناطق اروپایی برای گردشگری، دخیل‌دهندگان جامعه محلی در فرایندهای توسعه در پروژه‌های گردشگری مبتنی بر میراث‌فرهنگی به نفع جوامع محلی، محافظان و ارزشگذاران میراث باستان‌شناسی، اعضای شورای ملی فرهنگ ایتالیا، باستان‌شناسان مسیر جاده ابریشم، معاون رئیس سازمان بین‌المللی گردشگری تعاونی، توسعه‌دهندگان میراث‌فرهنگی و افراد دخیل در کاربری فناوری در زمینه میراث‌فرهنگی از کشور ایتالیا حضور داشتند، بسته‌های سرمایه‌گذاری صندوق احیا و بهره‌برداری اماکن تاریخی و فرهنگی کشور نیز ارائه شد که شامل 6بنای تاریخی ازجمله خانه پدری جلال آل‌احمد بود که برای ترغیب هیأت ایتالیایی به سرمایه‌گذاری در بناهای تاریخی معرفی شد.
اولویت با منافع جامعه محلی در طرح ایران
مائوریتسو د اولیو، رئیس انجمن ایتالیایی گردشگری مسئولانه و بنیانگذار شبکه اروپایی زمین که عضویت شورای ملی توسعه همکاری‌های وزارت امور خارجه ایتالیا را نیز در کارنامه دارد، در این نشست با اشاره به جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ایران گفت: ظرفیت‌های گردشگری ایران را شناسایی کردیم و نقایصی که در توسعه گردشگری ایران وجود دارد نیز شناسایی شد. اکنون باید گفت با توجه به ظرفیت‌های زیاد گردشگری در ایران، فاصله زیادی برای رسیدن به نقطه مطلوب وجود دارد.
او گفت: در طرح گردشگری مسئولانه ایران منافع مردم محلی در اولویت قرار دارد. این شیوه گردشگری با گردشگری که منافع گردشگر را درنظر دارد متفاوت است و در طراحی گردشگری مسئولانه، گردشگر است که باید خود را با خواست جامعه محلی تطبیق دهد و به سبک زندگی، فرهنگ و نیازهای جامعه میزبان احترام بگذارد.
به گفته مائوریتسو داولیو، گروه او در طراحی گردشگری مسئولانه در کشورهای موزامبیک، بولیوی، فلسطین، اتیوپی، رومانی، ایتالیا و حتی لبنان، احترام به محیط‌زیست، طبیعت و فرهنگ جامعه محلی و همچنین حفظ میراث تاریخی و معماری این کشورها حضور داشته است که می‌توان از این تجربیات در توسعه گردشگری مسئولانه برپایه میراث‌فرهنگی ایران نیز استفاده کرد.
درآمدزایی بر محور میراث‌فرهنگی
ماری آنادی فالکو، باستان‌شناس قرون وسطایی در دانشگاه فلورانس نیز که عضو تیم باستان‌شناسی در تحقیقات جاده ابریشم است، از تجربه احیای روستاهای متروک در اطراف محوطه باستانی پترا در کشور اردن سخن گفت و افزود: این پروژه با هدف ارزشگذاری ساختار باستان‌شناسی روستاهای اطراف محوطه باستانی پترا انجام شد تا ماندگاری گردشگران در مناطق اطراف این محوطه ثبت جهانی شده را افزایش دهد.
او با اعلام اینکه در احیای روستاهای متروک اطراف محوطه جهانی پترا در اردن به میراث معماری توجه شد، گفت: با معرفی این مناطق به گردشگران حفاظت از محیط‌زیست و حفظ هویت معماری و تاریخی این مناطق نیز ممکن شد، گفت: هجوم گردشگرانی که برای بازدید از پترا به آن منطقه می‌رفتند نه‌تنها موجب رونق بخشی به اقتصاد جامعه محلی و درآمدزایی از مسیر گردشگری با تکیه بر میراث‌فرهنگی و جامعه محلی شد که گردشگری مسئولانه را با نگاه به جامعه محلی در این مناطق تحکیم کرد.
فابیو مستیچی، باستان‌شناس و بنیانگذار تعاونی کاوش‌های باستان‌شناسی ساما به‌عنوان یکی از فعال‌ترین تعاونی‌های میراث‌فرهنگی آن کشور نیز در اظهاراتی با اشاره به پروژه‌های مشترک انجام شده و در دست انجام ایران و ایتالیا در بخش میراث فرهنگی و باستان‌شناسی اعلام کرد: پس از بازدید از 5استان ایران و جاذبه‌های متعدد گردشگری و میراث طبیعی و تاریخی این مناطق 3برنامه یکی در امر باستان‌شناسی و 2 مورد دیگر در موضوع گردشگری استخراج شده است که در همکاری مشترک ایران و ایتالیا می‌تواند تأثیرگذاری بالایی داشته باشد.
ترغیب به نگهداری خودجوش از آثار تاریخی
ریکاردو استوکو، باستان‌شناس ایتالیایی که در هیأت ارزیابی همکاری‌های گردشگری ایتالیا با ایران برپایه میراث‌فرهنگی و ظرفیت پایگاه‌های میراث جهانی ایران به استان‌های کشور سفر کرده، با اشاره به ضرورت حفاظت از کتیبه ثبت جهانی شده بیستون در استان کرمانشاه به‌دلیل روان بودن آب و فرسودن تدریجی این کتیبه به طاق بستان کرمانشاه نیز اشاره کرد و با استناد به تصاویر ثبت شده اعلام کرد: هم طاق بستان و هم کتیبه بیستون به‌دلیل نفوذ آب به آنها دچار پدیده کپک‌زدگی و جاری شدن نمک و نفوذ رطوبت شده‌اند که باید برای حفاظت از آنها تلاش کرد. او گفت: یکی از مشکلات آثار ثبت جهانی شده ایران سخت بودن دسترسی گردشگران به این آثار است که باید دسترسی به آنها برای گردشگران تسهیل شود و این روند با همکاری جامعه محلی و با دخالت دادن آنها می‌تواند منجر به درآمدزایی برای جامعه محلی شود. به گفته او در پایگاه‌های میراث فرهنگی ایران، مردم محلی نقش مهمی دارند و می‌توان با تعریف مسیرهای گردشگری پایدار بر محور حفاظت از آثار تاریخی و میراث فرهنگی آنها را به‌صورت خودجوش ترغیب به نگهداری از آثار موجود در نزدیکی محل زندگی‌شان کرد.
خوزستان پایلوت همکاری گردشگری بر پایه سایت‌های تاریخی
محمدحسن طالبیان، معاون میراث‌فرهنگی در نشست همکاری ایران و ایتالیا گفت: بیشترین هدف از سفر گروه ایتالیایی به ایران چگونگی همکاری گروه‌های محلی برای بهره‌برداری از سایت‌های تاریخی است تا بتوان از تجربیات ایتالیا استفاده کرد. او افزود: گروه ایتالیا از چند استان و سایت‌های تاریخی بازدید کرد، اماخوزستان از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌توان آن‌را پایلوت ایران و ایتالیا در پروژه همکاری برای توسعه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی معرفی کرد. آگوستو دی جیاچینتو، وابسته اقتصادی سفارت ایتالیا در ایران نیز در واکنش به درخواست معاون میراث فرهنگی برای تعیین خوزستان به‌عنوان پایلوت همکاری بر محور سایت‌های تاریخی گفت: بعد از تعیین خوزستان به‌عنوان پایلوت، گروه ما به همراه خانواده، نخستین گردشگرانی هستند که به خوزستان ازجمله به شوش سفر می‌کنند تا نتایج همکاری‌ها را در این منطقه از نزدیک ببینند.
مرمت آثار تاریخی مهم‌ترین هدف در همکاری با ایتالیاست
فرهاد عزیزی، مدیرکل دفتر امور پایگاه‌های میراث جهانی وزارت میراث‌فرهنگی نیز در این نشست گفت: گروه ایتالیایی در سفر به ایران از چند استان کشور بازدید کردند و از نزدیک با میراث‌فرهنگی و آثار تاریخی و نیز جاذبه‌های گردشگری ایران آشنا شدند و اینک فرصت بسیار مناسبی برای همکاری ایران و ایتالیا بعد از این سفر آغاز شده است. او افزود: امیدوارم همکاری‌ها تداوم داشته باشد تا بتوانیم شاهد همکاری تمام علاقه‌مندان در حوزه میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با این گروه باشیم. عزیزی افزود: همکاری در حوزه پژوهش و نیز مرمت آثار فرهنگی - تاریخی و استفاده از تجارب گروه‌های بین‌المللی ازجمله متخصصان ایتالیایی یکی از مهم‌ترین اهدافی است که در ارتباطات با کشورهای مختلف دنیا دنبال می‌کنیم و بسیار خرسندم که شاهد تقویت همکاری‌ها در سطح بین‌المللی با کشورهایی مانند ایتالیا هستیم.
در همینه زمینه :
