اپیدمی آنفلوآنزا در راه است

محمدصادق خسروی‌علیا _ خبرنگار

ویروس آنفلوآنزا امسال حدود یک‌ماه زودتر وارد کشور شده است و با توجه به‌شدت فراگیری، زودهنگام و فوت 56نفر تا به حال، کارشناسان آن را زنگ خطری می‌دانند و زمزمه اپیدمی و همه‌گیر شدن این بیماری به گوش می‌رسد. کیانوش جهانپور، رئیس روابط عمومی وزارت بهداشت و سخنگوی سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با همشهری، ابعاد این بیماری، جدی بودن مسئله و نحوه پیشگیری و درمان را شرح می‌دهد. جهانپور پیش‌بینی می‌کند این بیماری ممکن است همه گیر شود.
او با بیان اینکه آنفلوآنزا، ویروس غیرقابل پیش‌بینی است و هرسال در فصل سرما با شکل و شمائل خاصی جامعه را درگیر می‌کند، گفت:« برخی سال‌ها ممکن است آنفلوآنزا با شدت و طول دوره درمان بیشتر و حتی قربانیان بیشتر فراگیر شود. برخی سال‌ها هم ممکن است اتفاق خاصی دراین باره رخ ندهد. همچنین ممکن است در مواردی جامعه دچار یک پاندمیک (همه‌گیری جهانی) آنفلوآنزایی شود وهم ممکن است گاهی این بیماری تبدیل به یک اپیدمی شده و در جوامع مختلف همه‌‌گیر شود.»
 جهانپور در مورد خطرات این بیماری گفت: «آنفلوآنزا هر سال 400 تا 500هزار نفر در دنیا قربانی می‌گیرد و در سال‌هایی که پاندمیک (همه‌گیر) می‌شود این عدد ممکن است تا 2 یا 3برابر افزایش پیدا کند. در کشور ما هم ظرف سال‌های مختلف با اپیدمیک‌های آنفلوآنزایی مواجه بودیم و فراز و فرود‌هایی را تا به حال تجریه کرده‌ایم.» 
او شرایط حساس فعلی را این‌طور شرح می‌دهد: «امسال به‌نظر می‌رسد در کشور ما مانند کشور‌های مدیترانه‌ای و غرب آسیا موج آنفلوآنزا حدود 3هفته حتی تا یک‌ماه زودتر و زود هنگام‌‌تر آغاز شده و با توجه به تابلوی اولیه این بیماری که هم‌اکنون در جامعه مشاهده می‌شود به‌نظر می‌رسد برخی از انواع آن ازجمله آنفلوآنزای h1n1 و h3n2 امسال شدت و حدت بیشتری در بیماری‌زایی داشته باشد؛ چرا که افرادی در هفته‌های اخیر بر اثر آنفلوآنزا فوت کرده‌اند. عموما این 2ویروس h1n1 و h3n2 عامل بیماری آنها بوده است.»
او با تأکید بر اینکه با این رویکرد و با توجه به زود هنگام بودن این بیماری و شدتی که در هفته‌های اول ارزیابی می‌شود ممکن است ما به سمت یک اپیدمی برویم، ادامه داد: «شاید امروز نتوانیم ادعا کنیم که ما وارد یک فاز اپیدمی و همه‌گیر شده‌ایم؛ به هر حال اگر 15 تا 25درصد جامعه به این بیماری مبتلا شوند، ما دچار یک همه‌گیری و اپیدمی می‌شویم. بعید نیست که ظرف روزهای آینده به چنین فازی برسیم. تا 3 هفته آینده روند آنفلوآنزا درکشور قطعا صعودی خواهد بود. پیش‌بینی می‌شود بعداز آن به سمت نزول و کاهش این بیماری برویم.»

جهانپور در رابطه با واکسن و داروهای آنفلوآنزا و راه‌های پیشگیری این بیماری این‌طور توضیح داد: «واکسن‌ها و داروهایی موجود است و برای گروه‌های پرخطر توصیه می‌شود. با وجود این کماکان ساده‌ترین، عمده‌ترین و مهم‌ترین راه پیشگیری از آنفلوآنزا، رعایت نکات بهداشتی فردی و عمومی بوده و بهترین و محوری‌ترین درمان این بیماری استراحت و استفاده از مایعات است. او تأکید کرد: «واکسن‌هایی که برای آنفلوآنزا وجود دارد مصونیت نسبی دارد و مصونیت کامل ایجاد نمی‌کند. ممکن است این واکسن‌ها از بروز بیماری در برخی افراد جلوگیری کند و شاید علائم را در بخشی از بیماران کاهش دهد. داروهایی که برای درمان آنفلوآنزا در دنیا موجود است آنها نیز درمان مطلق ندارند. اگرچه ممکن است طول بیماری و برخی از عواقب و عوارض آن را کاهش دهد، اما درمان قطعی و به تعبیر عامیانه «اکسیر حیات» برای آنفلوآنزا نیستند.»
سخنگوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت در رابطه با گروه‌های حساس و استفاده از واکسن آنفلوآنزا در این شرایط توصیه کرد: «واکسن آنفلوآنزا قبل از آغاز فصول سرد، یعنی قبل از مهرماه استفاده می‌شود. اما در گروه‌های پرخطر مانند بیماران قلبی و ریوی و مصرف‌کنندگان داروهای خاص (افرادی که در گروه پرخطر قرار گرفته‌اند) توصیه می‌شود با تجویز و مشورت پزشک این ایام از این واکسن استفاده کنند. البته این نکته را نیز باید مدنظر داشت که از زمان دریافت واکسن 2هفته زمان می‌برد که مصونیت نسبی ناشی از واکسن ایجاد شود.»
جهانپور با بیان اینکه آنفلوآنزا نه راه پیشگیری مطلق دارد؛ یعنی واکسن آن مصونیت مطلق ندارد و نه راه درمان قطعی، گفت: «با وجود این، با توجه به سوابقی که در کشور موجود است اپیدمی‌های بزرگ آنفلوآنزا نوعا در طول تاریخ به آن معنا که در جوامع اروپایی مرگبار بوده در ایران نبوده است. در برخی سال‌های اپیدمی آنفلوآنزا به‌عنوان نقطه عطف در تاریخ اروپا مشخص شده و هزاران نفر را به کام مرگ فرستاده است. خوشبختانه در غرب آسیا و ایران ما شاهد چنین اپیدمی‌هایی نبوده‌ایم، اما به هر حال افرادی که در سنین بالا و به نوعی دچار نقص سیستم ایمنی بدن هستند در مقابل آنفلوآنزا آسیب پذیری بیشتری دارند و ممکن است ابتلا به این بیماری منجر به فوت آنها شود. چنانچه در 56 مورد فوتی که از آغاز موج آنفلوآنزا تا به حال رخ داده و در مورد آنها مطالعاتی انجام شده، اغلب قربانیان از افرادی بودند که دچار بیماری زمینه‌ای بوده‌اند.»

سخنگوی سازمان غذا و دارو در مورد علائم و نشانه بیماری آنفلوآنزا گفت: «علائم آن به سرماخوردگی بسیار نزدیک است. آنفلوآنزا شامل تب، به‌خصوص تب بالای 38.5درجه، درد عضلانی، سرفه، لرز و ممکن است در مواردی تهوع، استفراغ و اسهال به‌همراه داشته باشد. این علائم لزوما به‌عنوان نشانه‌های اختصاصی آنفلوآنزا نیست و ممکن است سرماخوردگی و یا حتی بیماری ویروسی دیگری باشد. اما عموما شایع‌ترین علامت‌ها برای آنفلوآنزا همین موارد است.
در پایان، جهانپور در پاسخ به این سؤال که افراد مشکوک به این بیماری باید به پزشک عمومی مراجعه کنند یا متخصص، گفت: «مراجعات اولیه بیمار باید به پزشک عمومی و پزشک خانواده باشد. پزشکان عمومی می‌توانند آنفلوآنزا را از سرماخوردگی تشخیص دهند و درصورت ارزیابی آنها و نیاز به بستری متخصصان داخلی، عفونی و اطفال و...روند درمان را به‌عهده خواهند گرفت. اما سطح اولیه درمان همان مراجعه به پزشک عمومی است و اغلب بیماران حتی نیاز به دریافت داروهای ضد‌ویروس ندارند و با اقدامات اولیه مانند استراحت و نوشیدن مایعات فراوان درمان می‌شوند. البته باید دوره بیماری را سپری کنند. مواردی که شرایط دشوار باشد و عوارض ریوی، ذات الریه، تنگی نفس و... ایجاد کرده باشد نیاز به بستری دارد.»

در گروه‌های پرخطر مانند بیماران قلبی و ریوی و مصرف‌کنندگان داروهای خاص (افرادی که در گروه پرخطر قرار گرفته‌اند) توصیه می‌شود با تجویز و مشورت پزشک این ایام از این واکسن استفاده کنند