حل مشکلات شهر با تقویت رویکرد اجتماعی

مجید جباری _‌ خبر‌نگار

شهرداری‌ها با توجه به نوع وظایف و اختیاراتی که در شهرها دارند، ممکن است در نگاه اول نهادی خدماتی تلقی شوند اما ساختار و ظرفیت‌های این نهاد و همچنین نوع رویکردهایی که قوانین بالادستی برای این نهاد در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی پیش‌بینی کرده، همواره بر اجتماعی بودن شهرداری در کنار خدمات شهری تأکید دارد. به همین‌خاطر است که این نهاد در سال‌های اخیر علاوه بر خدمات شهری با پیش گرفتن رویکردهای اجتماعی و ورود پرقدرت به عرصه آسیب‌ها سعی دارد تلقی نادرست گذشته را اصلاح کند. اسکان شبانه‌روزی بیش از 1500بی‌خانمان در گرمخانه‌های مناطق 22گانه شهر، ساماندهی کودکان کار، دستفروشان، متکدیان و سایر وظایفی که طبق قانون در این زمینه بر دوش شهرداری تهران است، از اجتماعی بودن اساس رویکرد شهرداری‌ها حکایت دارد؛ ضمن اینکه هم‌اکنون بیش از 1400بی‌خانمان زیرپوشش شهرداری تهران هستند و هرساله تعداد گرمخانه‌های این نهاد برای ساماندهی بی‌خانمان‌ها و کارتن‌خواب‌ها رو به افزایش است.
محمدرضا جوادی‌یگانه، معاون اجتماعی و امور فرهنگی شهرداری تهران در این‌باره، گفت: «بیش از یک دهه است که شهرداری در تلاش است خود را به‌عنوان یک نهاد اجتماعی تعریف کند. شهرداری چند رویکرد داشته تا از نهادی خدماتی به نهادی اجتماعی تبدیل شود؛ یعنی انسجام اجتماعی و تعلق به شهر افزایش یابد که مفاهیم امروزی آن شامل افزایش تاب‌آوری، زیست‌پذیری و مشارکت‌پذیری در شهر است.» او در نشست مشترکی که اخیرا با جمعی از مدیران خبرگزاری‌ها و مطبوعات داشت، اظهار کرد: «درطول تاریخ معمولا بیشترین میزان نارضایتی مردم از 3 دستگاه عدلیه، بلدیه و نظمیه بوده است. بنابراین مردم به‌صورت روزانه بیشترین ارتباط را با این 3 حوزه دارند؛ ضمن اینکه وضعیت سرمایه اجتماعی شهرداری‌ها و شوراهای شهرهای مراکز استان از نگاه مردم نسبتا بهتر ارزیابی شده و این موضوع از نظر ما برای شهرداری نقطه‌قوت به شمار می‌آید.»

شهرداری در فعالیت‌هایش اجتماعی‌تر می‌شود
جوادی‌یگانه در بخش دیگری از سخنانش گفت: «شهرداری تقریبا در همه حیطه‌های اجتماعی فعالیت می‌کند و رفتار این نهاد با مردم تا حدود زیادی اصلاح و از فضای برخورد خارج شده است. به‌عنوان مثال یکی از موضوعاتی که امروز با آن درگیر هستیم، بحث دستفروشان متروست. ما در راستای حل این مسئله، جلسه‌ای مشترک با دستفروشان و مسئولان مترو و همکاران معاونت اجتماعی در محل ایستگاه امام خمینی (ره) برگزار کرده و  از دستفروشان دعوت کردیم تا حرف‌هایشان را بیان کنند.»
او با اشاره به اینکه شهرداری باید در فعالیت‌های عادی خود نظیر شهرسازی، خدمات شهری و... اجتماعی‌تر شود، بیان کرد: «ما به‌عنوان معاونت اجتماعی و امور فرهنگی شهرداری تهران، جایگاه خود را بین مردم و شهرداری تعریف کرده‌ایم؛ یعنی بعضا می‌توانیم حافظ منافع مردم هم باشیم و تلاش کنیم شهرداری جنبه‌های اجتماعی خود را برجسته‌تر سازد.

رفع نقاط ضعف شهرداری با کمک رسانه‌ها
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در بخش دیگری از سخنان خود به تشریح فعالیت بخش‌های مختلف معاونت امور اجتماعی و فرهنگی و تنوع و گستردگی این فعالیت‌ها پرداخت و اظهار کرد: «در دوره جدید، هم شهردار و هم شورای اسلامی‌شهر تهران، رویکرد خود را اجتماعی فرهنگی تعریف کرده‌اند؛ البته ناگفته نماند که در گذشته نیز تعداد زیادی از مسئولان شهرداری، این نهاد را علاوه بر فعالیت‌های حوزه ساخت‌وساز در حوزه اجتماعی قوی کردند.»
او در بیان یکی از اهداف معاونت اجتماعی فرهنگی شهرداری تهران گفت: «باید موضوعات اجتماعی تبدیل به موضوع برجسته شهر شود و درخواستمان از رسانه‌ها این است که به مسائل اجتماعی نگاهی ویژه داشته باشند؛ حوزه اجتماعی شهر، رفتار اجتماعی شهرداری با مردم و حوزه آسیب‌های اجتماعی از حوزه‌هایی است که می‌توان روی آنها بیشتر تمرکز کرد. در گذشته نیز رسانه‌ها به مسائلی نظیر کودکان زباله‌گرد و برخورد شهرداری با دستفروشان توجه کردند و آثار خوبی هم داشت. اینکه باب حرف زدن و نقد حوزه اجتماعی باز شود، برای ما خیلی اهمیت دارد. شهرداری تهران در حوزه اجتماعی یکی از موفق‌ترین نهادهاست. حساس شدن رسانه‌ها و مطبوعات روی حوزه اجتماعی کمک شایان توجهی به معاونت اجتماعی فرهنگی می‌کند تا ضعف‌ها را برطرف کنیم.» پیش از سخنان جوادی‌یگانه، مدیران مختلف خبرگزاری‌ها و مطبوعات نقطه‌نظرات خود را درباره موضوعات مهم اجتماعی شهر بیان کردند. آنان در پایان، خواستار ارتباط بیشتر معاون اجتماعی و امور فرهنگی شهرداری تهران با رسانه‌ها شدند و برای پرداختن به موضوعات مختلف شهری اعلام آمادگی کردند.

شهرداری 1400بی‌خانمان را  زیر پوشش دارد

محمدرضا جوادی‌یگانه - معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران

بنابر مصوبه ستاد مبارزه با مواد‌مخدر، شهرداری تهران باید ۶هزار معتاد متجاهر را اسکان بدهد که این مورد ذیل ماده ۱۶ و ۱۵ شهرداری‌ تعریف شده است اما امکانات شهرداری تهران ذیل مراکز بهاران تعریف می‌شود که برای بازپروری، بازتوانی و بازگشت معتادان به چرخه اشتغال ایجاد شده است. البته کارکرد مراکز بهاران با کارکرد تجمیع و نگهداری معتادان متفاوت است. ساختار شهرداری تهران برای نگهداری بی‌خانمان‌هایی است که بخش زیادی از آنها نیز معتاد هستند. ازاین رو، اکنون حدود ۱۴۰۰ بی‌خانمان را در شهرداری تهران تحت پوشش داریم. اما به هر حال اسکان معتادان و بازپروری معتادان 2مسئله متفاوت است که بخشی از آن را در ذیل مراکز بهاران در حال انجام هستیم که منحصرا برای بازپروری و اشتغال معتادان است و موضوع اسکان ذیل مددسراها قرار می‌گیرد. بعضا عنوان می‌شود که درخصوص ساماندهی و بازپروری معتادان بین دستگاه‌های مختلف ازجمله بهزیستی، استانداری و شهرداری هماهنگی وجود ندارد اما من معتقدم که اینطور نیست. سازمان بهزیستی یک نقش دارد و فعالیت‌های شهرداری نیز در تقسیم‌بندی ملی زیرنظر استانداری انجام می‌شود و در آن تقسیم کار استانداری تهران وظایف ما را مشخص کرده است و براساس آن پیش می‌رویم. به هر حال اگر قرار باشد، آسیب‌های اجتماعی تهران کم شود، راه آن هماهنگی بیشتر میان دستگاه‌هاست و همانطور که گفتم ما با دستگاه‌های مختلف هماهنگ هستیم.