قطب‌نمای بحران سوریه در سوچی

 روز گذشته نشست روسای جمهور روسیه و ترکیه در شهر سوچی برگزار شد؛ نشستی بااهمیت بسیار بالا به‌منظور بررسی آخرین تحولات بحران سوریه، آن هم درحالی‌که ترکیه هشدار داده درصورت عدم‌عقب‌نشینی شبه‌نظامیان کرد از نوار مرزی، توافق با آمریکا را زیر پا گذاشته و حملات نظامی خود را به شمال‌شرق سوریه از سر می‌گیرد. خبرگزاری رویترز همزمان با نشست پوتین و اردوغان مدعی شد یگان‌های حمایت از خلق به‌طور محدود از مواضع خود عقب‌نشینی کرده‌اند.
از سوی دیگر به گفته خبرگزاری آناتولی، مسئله عقب‌نشینی کامل یگان‌های مدافع خلق از نوار مرزی ترکیه اصلی‌ترین محور گفت‌وگوهای پوتین و اردوغان بوده است؛ امری که براساس آن می‌توان تغییر مواضع شبه‌نظامیان کرد در ظهر سه‌شنبه را نشانه‌ای از حسن نیت مسکو در مذاکره با آنکارا به شمار آورد.
اردوغان بعد از پایان ملاقات با رئیس‌جمهور روسیه در شهر سوچی، گفت: تاکنون 2هزار و 200کیلومتر از خاک سوریه توسط نظامیان ترکیه و متحدانش پاکسازی شده است و اگر وعده‌های آمریکا محقق نشود، عملیات چشمه‌های صلح با جدیت بیشتری از‌ سر گرفته خواهد شد. وی همچنین تأکید کرد: خوشبختانه با روسیه بر سر اصل مبارزه با تمام انواع تروریسم اتفاق‌نظر داریم و براین اساس، گام‌های ضروری برای پایان وجود عناصر گروه‌های ترویستی پ‌ک‌ک و ی‌پ‌گ در خاک سوریه را مورد بررسی قرار داده‌ایم. اردوغان از سوی دیگر حملات خود علیه رئیس‌جمهور فرانسه را این بار از خاک روسیه تکرار کرد: «مکرون ارتباط و همکاری با تروریست‌ها را انتخاب کرده است و پیشنهادهای او برای آتش‌بس در شمال سوریه نزد ما اعتباری ندارد.»
اگرچه روسیه نیز در سطح رسمی همچون دیگر قدرت‌های جهانی با حملات نظامی ارتش ترکیه در خاک سوریه مخالفت کرده اما نحوه تعامل این کشور با عملیات چشمه‌های صلح نسبت به کشورهای غربی تفاوت اساسی داشته است؛ امری که از دید روزنامه واشنگتن‌پست در قالب تلاشی برای حفظ چارچوب مذاکرات آستانه و تداوم بحران میان ترکیه با هم‌پیمانانش در ناتو ارزیابی شده است. این در حالی است که به گزارش شبکه الجزیره، رهبران 2کشور علاوه بر گفت‌وگو درباره بحران کردها، بر سر سیطره بر مناطق نفتی سوریه نیز مذاکره و تبادل‌نظر کرده‌اند؛ مناطقی که از سال 2015تاکنون تحت سیطره شبه‌نظامیان کرد و نیروهای آمریکایی-فرانسوی ائتلاف بوده است.
ارتش ترکیه از حدود 3هفته قبل عملیات نظامی خود در شمال خاک سوریه را با هدف برپایی منطقه امن به عمق 30و طول 440کیلومتر آغاز کرد؛ عملیاتی که البته تاکنون صرفا به تصرف شهرهای راس‌العین و تل‌ابیض توسط ارتش ترکیه و متحدان سوریه‌ای این کشور منجر شده است. دولت ترکیه مدعی است هدف اصلی از برپایی منطقه امن، بازگرداندن بیش از 3میلیون پناهجوی سوریه‌ای به کشورشان است. گروه‌های کردی اما ترکیه را به تلاش برای تغییر بافت بومی شمال سوریه و دور کردن اقلیت کردی از مرزهای خود متهم می‌کنند.

تماس‌های مخفیانه میان دمشق و آنکارا
اگرچه این روزها نام شهر سوچی به‌طور گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی دیده می‌شود اما نشست روسای جمهور روسیه و ترکیه تنها دلیل اهمیت این شهر روسی برای بحران سوریه به‌حساب نمی‌آید. به‌گزارش رویترز، شهر سوچی از مذاکرات محرمانه دولت‌های سوریه و ترکیه نیز میزبانی می‌کند؛ مذاکراتی که در نوع خود بی‌سابقه است که به اندکی پیش از آغاز عملیات چشمه‌های صلح برمی‌گردد. یک مقام آگاه در ترکیه در این زمینه به رویترز گفته است: تماس‌های دمشق و آنکارا عمدتا به‌واسطه مقامات امنیتی 2کشور بوده و روسیه نقش قابل‌توجهی در میانجیگری برای شروع این تماس‌ها داشته است.
گزارش رویترز در حالی منتشر می‌شود که بثینه شعبان، مشاور رئیس‌جمهور سوریه نیز پیش از این در جریان سفر به روسیه از رایزنی مقامات امنیتی سوریه و ترکیه در شهر سوچی برای جلوگیری از درگیری ناخواسته خبر داده بود. از سوی دیگر، برخی رسانه‌ها، استقبال اردوغان از پیشروی ارتش سوریه برای بازپس‌گیری مناطق این کشور از شبه‌نظامیان کردی را به‌عنوان نشانه‌ای برای پیشرفت مذاکرات غیررسمی در سوچی ارزیابی کرده بودند؛ این در حالی است که لحن مقامات رسمی دولت سوریه، ازجمله شخص بشار اسد نسبت به ترکیه تغییری نکرده و همچنان بسیار تند و انتقادی است.


مکث
خط و نشان اسد برای تروریست‌ها در ادلب





 همزمان با مذاکرات پوتین و اردوغان، بشار اسد روز گذشته همراه فرماندهان ارشد ارتش سوریه از جبهه‌های جنوبی استان ادلب بازدید کرد؛ بازدیدی که با حملات تندی علیه ترکیه و کردها همراه بود. اسد در بخشی از سخنان خود با اشاره به نیروهای دمکراتیک سوریه، گفت: بعد از آن همه جار و جنجالی که طی سال‌های گذشته از برخی شنیدیم مبنی بر اینکه می‌مانیم و می‌جنگیم، در عمل دیدیم ظرف چند روز تمام مناطق خود را به ترک‌ها واگذار کردند! وی تأکید کرد: پیش از آغاز عملیات ترکیه به این نیروها اطلاع دادیم برای حمایت از آنها آماده‌ایم؛ چراکه وقتی در معرض تجاوز و دشمنی قرار می‌گیریم باید از همدیگر دفاع کنیم؛ کاری که برخی سوری‌ها انجام ندادند. اسد همچنین با اشاره به وضعیت استان ادلب، گفت: نبرد ادلب نقطه پایانی بر آشوب و تروریسم در سوریه خواهد بود. رئیس‌جمهور سوریه با اشاره به نقش ترکیه در بحران سوریه، افزود: برخی کشورها می‌خواستند با حمایت از نیروهای تروریست خود در ادلب، این استان را به پایگاه خود برای ناامنی سوریه و منطقه تبدیل کنند اما اکنون به خوبی می‌دانند زمان آزادی ادلب نزدیک است.