شناسنامه‌ها دیگرمهر انتخابات نمی‌خورند

عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور گفته است: درخصوص نحوه برگزاری انتخابات و بحث الکترونیکی آن هماهنگی‌های لازم انجام شده است که ان‌شاءالله امسال احراز هویت‌ها به‌صورت صددرصد الکترونیکی انجام شود که گام بسیار مهمی است. پیش‌تر عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان هم گفته بود احراز هویت نامزدها برای انتخابات مجلس قطعا و تماما الکترونیکی خواهد بود، بخش‌های دیگر انتخابات نیز در صورتی که وزارت کشور از نظر فنی آمادگی داشته باشد برای نظارت، آمادگی داریم. به این ترتیب 2بازوی اجرایی و نظارتی انتخابات آمادگی خودشان را برای برداشتن یک گام بلند از انتخابات الکترونیکی اعلام کرده‌اند، اگرچه درباره شمارش آرا به‌صورت الکترونیکی گام‌های دیگری در پیش است. امیر شجاعان، رئیس مرکز توسعه دولت الکترونیک وزارت کشور در گفت‌وگویی که با خبرآنلاین داشت درباره برگزاری انتخابات به‌صورت الکترونیک گفته است: تغییری که در ارتباط با انتخابات پیش‌روی مجلس در سال۹۸ نسبت به دوره‌های قبل قرار است ایجاد شود، احراز هویت الکترونیکی به‌طور رسمی و قانونی است؛ یعنی ملاک اینکه فرد رأی داده یا خیر، تنها مهر شناسنامه نیست بلکه ثبت در سامانه هم موردنظر است، یعنی اگر سامانه احراز هویتی که در تمام شعب نصب خواهیم کرد تأیید کند که فردی قبلا رأی داده و اجازه رأی دادن ندارد حتی اگر شناسنامه فرد مهر نداشته باشد رأی آن شخص گرفته نخواهد شد، این مهم‌ترین تغییری است که در انتخابات پیش‌رو در جهت الکترونیکی شدن در دستور کار قرار دارد.

احراز هویت چگونه انجام می‌شود؟
 سامانه‌ای که به‌منظور الکترونیکی کردن فرایند رأی‌گیری طراحی و ساخته شده، دارای 2بخش است؛ یکی دستگاه احراز هویت الکترونیکی و دیگری صندوق اخذ رأی الکترونیک. فعلا برای انتخابات مجلس از بخش اول این سامانه استفاده می‌شود، یعنی دستگاه احراز هویت الکترونیک. در این دستگاه احراز هویت با استفاده از بارکدخوان خود، اطلاعات مربوط به اشخاص را از روی بارکد کارت شناسایی آنها دریافت می‌کند. خردادماه سال گذشته فعالیت سامانه احراز هویت الکترونیکی در سراسر کشور راه‌اندازی شد و تمامی دفاتر پیشخوان دولت به این سامانه وصل شدند. اتفاقی که در شعب اخذ رأی یا شعب ثبت‌نام نامزدهای انتخابات مجلس هم می‌افتد چیزی شبیه به همان اتفاقی است که در دفاتر پیشخوان دولت رخ می‌دهد؛ دستگاه‌های احراز هویت با خواندن بارکد کارت ملی، تمامی اطلاعات هویتی رأی‌دهنده یا نامزد انتخابات را دریافت می‌کنند و احراز هویت به سرعت انجام می‌شود.
تجهیزات برگزاری انتخابات الکترونیک آنچنان‌که شجاعان پیش‌تر گفته است شامل یک دستگاه به نام ترمینال مجری است که در اختیار نمایندگان وزارت کشور قرار می‌گیرد؛ دستگاهی به نام ترمینال نظارت که در اختیار ناظران شورای نگهبان است و دستگاه بزرگ‌تری به نام صندوق الکترونیکی که مردم با این صندوق کار دارند. ترمینال‌های مجری و ناظر عملا به‌جای کامپیوترند که کار احراز هویت و صدور کارت الکترونیکی رأی را انجام می‌دهند و این کارت الکترونیکی به‌جای تعرفه کاغذی است. کارت الکترونیکی در حقیقت مجوزی است که با آن رأی‌دهنده می‌تواند رأی دهد. در این روش رأی‌دهنده پس از مراجعه به پای صندوق الکترونیکی اخذ رأی و قرار دادن کارت الکترونیکی ذکرشده در محل مخصوص در دستگاه، اجازه رأی‌دادن پیدا می‌کند و دستگاه صندوق از رأی‌دهنده می‌خواهد که کد داوطلب را وارد کند و بعد از وارد کردن کد، تصویر داوطلب را می‌بیند و به تعداد کاندیداهایی که اجازه رأی دادن دارد و یا کمتر از آن رأی می‌دهد. ممکن است فردی بخواهد رأی سفید بدهد که در این صورت هم کلیدی برای این کار تعبیه شده است. لازم به‌ذکر است که دستگاه صندوق در جایی قرار می‌گیرد که صفحه نمایشگر را فقط رأی‌دهنده می‌بیند و رأی مخفی است. احراز هویت دقیق، جلوگیری از ورود آرای جعلی به صندوق‌ها و سرعت در رأی دهی، ازجمله اصلی‌ترین محاسن احراز هویت انتخابات الکترونیک است.


چرا باید انتخابات الکترونیکی باشد

وقتی از انتخابات الکترونیک صحبت می‌شود در بین عامه مردم تصور این است که رأی‌گیری به‌صورت الکترونیک انجام شود اما انتخابات مجلس شورای اسلامی از دستور شروع تا امحای آرا دارای 25فرایند است که به‌گفته امیر شجاعان به‌جز فرایند اخذ و شمارش آرا سایر این فرایندها در سامانه جامع انتخابات شکل می‌گیرد. بنابراین بخش زیادی از فرایند انتخابات به‌صورت الکترونیک برگزار می‌شود. قانون انتخابات، وزارت کشور را به‌عنوان مجری موظف کرده که انتخابات را با استفاده از فناوری‌های نوین برگزار کند.  پیش‌تر سیدسلمان سامانی، سخنگوی وزارت کشور در این‌باره گفته بود: در وهله اول تأکید وزارت کشور استفاده از دستگاه‌های احراز هویت الکترونیک در شعب است که مورد موافقت شورای نگهبان قرار گرفته، وهله دوم استفاده از صندوق‌های الکترونیکی اخذ رأی است که در این خصوص در حال رایزنی با شورای نگهبان هستیم. در سال‌های اخیر نگرانی‌هایی درباره امنیت دستگاه‌هایی که برای انتخابات الکترونیکی درنظر گرفته شده بود از سوی اعضای شورای نگهبان وجود داشت. ازجمله شیخ محمد یزدی یکی از فقهای شورای نگهبان در اظهارنظری مهم‌ترین نگرانی در انتخابات الکترونیک را، دخالت در سیستم‌های ماشینی دانسته و گفته بود: نظر اعضای شورای نگهبان این است که فعلا می‌توان به سیستم دستی اطمینان و اعتماد بیشتری داشت.