گزارش
شخصیت‌های کارتونی خاک صحنه می‌خورند
اجرای انیمیشن‌های خارجی بر صحنه تئاتر ایرانی برای کدام مخاطب جذاب است؟
شقایق‌عرفی نژاد | روزنامه‌نگار
در ماه‌های گذشته چندین نمایش که اقتباس از انیمیشن‌های معروف خارجی روی صحنه رفته که تماشاگران بسیاری هم داشته‌اند. این نمایش‌ها از میان انیمیشن‌های غیرایرانی انتخاب شده اند که کودکان کاملا آنها را می‌شناسند و بارها تماشایشان کرده‌اند‌‌در این رابطه با حسن دادشکر و مریم کاظمی گفت و‌گو کرده‌ایم. دادشکر از سال‌های دور نمایش‌های عروسکی و کودک کار کرده و در کانون پرورش فکری سال‌هاست حضور دارد. کاظمی نیز از سال‌های گذشته در این زمینه کار کرده و نمایش‌هایی را برای کودکان روی صحنه آورده است، از جمله «سیندرلا» که سال 1402 در تالار هنر روی صحنه رفت.
حسن دادشکر : خیلی‌ها تصورشان این است که کار کودک فقط باید شاد باشد
حسن دادشکر تأکید می‌کند این نمایش‌ها را ندیده است، اما می‌گوید:« اگر توسط تئاتری‌های اسم و رسم‌دار اجرا شده باشد، کار بدی نبوده است. ولی اگر صرفا با حضور بازیگران شناخته شده سریال‌ها و فیلم‌ها خواسته باشند، کار کنند، درست نیست. فقط تماشاگر می‌رود تا این بازیگرها را ببیند. بسیاری از این بازیگران هم وقتی روی صحنه تئاتر می‌آیند، واقعا خراب می‌کنند و نمی‌توانند کار درستی ارائه دهند.»
او با بیان اینکه این نمایش‌ها جدا از کیفیت‌شان، دست‌کم باعث می‌شوند کودک به دیدن تئاتر عادت کند، می‌گوید: «کار کودک می‌تواند همین نمایش‌های اقتباسی گران‌قیمت باشد، می‌تواند کارهای معمولی که در کانون اجرا می‌شوند، باشد. اما کار تئاتر انتقال اندیشه و انسان‌سازی است. تئاتر خوراک روح انسان است که انواع مختلف برای کودک، نوجوان و بزرگسال و کمدی و کمدی سیاه و تراژدی دارد. مهم اما این است کسی که این کار را می‌کند، به خاطر گیشه کار نکرده باشد. از کاری نمی‌توانم اسم ببرم. ولی بعضی کارهای کودک برای گیشه است. بعد از آن خیلی‌ها تصورشان این است که کار کودک فقط شاد باشد. این غلط است. هر تئاتری در دنیا، چه کودک، چه بزرگسال، چه کمدی، چه تراژدی یک بخش سرگرم‌کننده باید داشته باشد که البته باید در خدمت ماهیت درام باشد. ولی مهم این است که کارگردان یا تولیدکننده یک اثر چقدر حرف برای انتقال به تماشاگر دارد. چقدر می‌خواهد اندیشه‌ای را منتقل کند. در کار کودک هم این انتقال اندیشه مهم است، حتی وقتی قرار است فقط باعث شود کودک به دیدن نمایش عادت کند.»
مریم کاظمی : بعضی اقتباس‌ها کپی محض هستند
مریم کاظمی، کاملا به این اقتباس‌ها خوشبین است و هیچ اعتقادی به جدا کردن قصه‌های ایرانی و غیر ایرانی ندارد: «به جای انیمیشن خارجی باید بگوییم انیمیشن‌های محبوب کودکان. انیمیشن خارجی یا ایرانی ندارد. هر انیمیشنی که با کودک ارتباط برقرار کند، محبوب می‌شود. ارتباطی به ایرانی بودن و خارجی بودن ندارد. هرقدر سعی کنیم تفکیک به وجود بیاوریم نه تنها کار بومی به وجود نمی‌آید، بلکه باعث بازدارندگی و دورشدن از فرهنگ
خودی می‌شود.»
او می‌گوید: «انیمیشن یک ژانر سینمایی و تصویری جذاب و خوشایند برای همه قصه‌های کودکان دنیا و همینطور بزرگسالان جهان است. پس از انیمیشن نمی‌توان تقلید کرد. این قصه است که همیشه مورد اقتباس‌های فراوان قرار می‌گیرد. گاهی قصه‌های کودکانه برای بزرگسالان پردازش می‌شود و گاهی قصه‌های بزرگسالان برای بچه‌ها
ساده‌سازی می شود. »
او در باره موفقیت این نمایش‌های اقتباسی می‌گوید: «بسیاری از آنها موفق بوده‌اند. البته بعضی اقتباس‌ها کپی محض هستند، به خصوص در تئاتر. در کارهای تصویری به دلیل نبود امکانات فنی، کپی کمتر اتفاق می‌افتد. موزیک‌ها، حرکات، لباس‌ها، طراحی صحنه و ژست‌ها کپی است و گاهی هم اقتباس آزاد انجام می‌شود. هیچکدام، نه بد است نه خوب. مهم این است که توانایی کپی، بازآفرینی یا اقتباس را داشته باشیم. مهم تماشاچی است که لذت ببرد و غرق دنیای قصه شود و فکرش
را آزاد کند».
