مسکن مهر اصفهان در خط پایان

نفیسه زمانی نژاد|اصفهان- خبرنگار: 

  انتشار خبر اتمام پروژه مسکن مهر از آن اخباری است که در این سال‌ها به‌کرات شنیده‌ایم ولی هربار مشکلی بر سر راه تکمیل این طرح ایجاد شده است. این بار اما مسئولان کشوری و استانی با قاطعیت خبر از اتمام این پروژه در آینده‌ای نزدیک می‌دهند.


سرنوشت 2 میلیون واحد مسکن مهر

سال 86 بود که عملیات اجرایی احداث بیش از 2 میلیون واحد مسکن مهر در شهرهای مختلف ایران آغاز شد اما اکنون بعد از گذشت بیش از 12 سال هنوز به‌طور کامل به بهره‌برداری نرسیده‌اند؛ پروژه‌ای که گفته می‌شود از کل 2میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکن مهر که از ابتدا تعریف شد، یک‌میلیون و ۱۲۰ هزار واحد آن در دولت تدبیر و امید و ۶۹۰ هزار واحد در دولت قبل تکمیل ‌شده است. از ۳۹۰ هزار واحد باقیمانده هم ۱۵۰ هزار واحد به دلیل جانمایی نامناسب فاقد متقاضی است و ۲۴۰ هزار واحدِ تکمیل‌شده هم به دلیل نبود خدمات زیربنایی و روبنایی، امکان تحویل ندارد. طبق آمار و گزارش‌های موجود در سال گذشته، برای پایان دادن به این پروژه ۱۱ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز بود که دولت در تبصره ۸ لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ سازوکار قانونی برای استفاده از منابع داخلی شرکت عمران شهرهای جدید و سازمان ملی زمین و مسکن به‌منظور کمک به طرح‌های زیربنایی و روبنایی و همچنین اتمام واحدهای مسکونی مهر را لحاظ کرد، به‌طوری‌که اخیراً «محمد اسلامی» وزیر راه و شهرسازی رفع موانع تکمیل مسکن مهر و اتمام قطعی آن تا پایان سال 98 را اعلام کرده است. 

به گفته این مسئول تقریباً ۶ ماه پیش نزدیک به ۵۰۰ هزار واحد مسکن مهر نیمه‌تمام در کشور وجود داشت، اما امروز این عدد به ۴۰۰ هزار واحد رسیده است. به‌این‌ترتیب می‌توان گفت موانع تولید مسکن مهر برطرف شده است.


تکمیل 98 درصد از واحدهای اصفهان

 در اصفهان نیز بنا به گفته معاون مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان، ۹۸ درصد واحدهای مسکن مهر تکمیل ‌شده و 2 درصد باقی‌مانده هم تا پایان شهریورماه تکمیل خواهد شد.  «ایمان طاهر» تصریح می‌کند: سهمیه مسکن مهر اصفهان ۱۶۰ هزار واحد بوده است که 152 هزار واحد دارای متقاضی است. از این تعداد ۱۴۹ هزار واحد تکمیل و تحویل مردم ‌شده است و واحدهای تکمیل‌ نشده نیز براساس تعهد شورای مسکن استان باید تا پایان شهریورتکمیل و تحویل متقاضیان شود.

وی علت نیمه‌تمام ماندن این واحدهای باقی‌مانده را به مشکلاتی چون پرداخت سهم از طرف مردم و تأمین مصالح مرتبط می‌داند. این مسئول می‌گوید: تورم‌هایی که در این چند سال اخیر در بخش مصالح ساختمانی به وجود آمد، روند تکمیل واحدهای مهر را با کندی مواجه کرد. پروژه‌های مسکن مهر معمولاً مجتمع‌های ۱۰۰ واحدی و یا بیشتر هستند و چون برخی از متقاضیان به دلیل کاهش توان اقتصادی نتوانستند سهم خود در این پروژه‌ها را تسویه کنند با موانعی برای تکمیل واحدها مواجه شدیم به‌گونه‌ای که با تامین نشدن نقدینگی از سوی برخی از صاحبان واحدها در روند تکمیل سایر واحدهای پروژه نیز مشکل ایجاد شد.

طاهر ادامه می‌دهد: از سوی دیگر در ساخت مسکن مهر نیاز به ایجاد مراکز آموزشی و آماده‌سازی زیرساخت‌ها است که قرار بود دولت بودجه‌ای برای آماده‌سازی این زیرساخت‌ها اختصاص دهد، اما به علت این‌که اکنون دولت در وضعیت بحران اقتصادی قرارگرفته و با محدودیت منابع روبه‌رو است در پرداخت این بودجه تأخیر ایجاد شده است.


 طرح جایگزین مسکن مهر

با توجه به گفته‌های مسئولان، طرح مسکن مهر دیر یا زود به اتمام می‌رسد و اینجا این بحث وجود دارد که با وجود تکمیل این پروژه، همچنان بسیاری از خانواده‌های ایرانی فاقد مسکن مانده‌اند و در انتظار برنامه‌ای دیگر از سوی دولت و یا بخش خصوصی برای تأمین مسکن مورد نیازشان هستند. 

با این اوصاف اخیراً برنامه‌ای برای ساخت و تأمین ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در شهر‌های کوچک ارائه ‌شده که فعلاً قرار است در شهر‌های با جمعیت کمتر از ۱۰۰ هزار نفر اجرا شود، به‌طوری‌که بخشی از برنامه، ساخت ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در قالب طرح اقدام ملی در شکل ساخت و تأمین ۲۰۰ هزار واحد مسکونی در شهر‌های جدید، ۱۰۰ هزار واحد در بافت‌های فرسوده شهری و ۱۰۰ هزار واحد در شهر‌های کوچک است.

بنا به گفته «جواد حق‌شناس» معاون مسکن شهری بنیاد مسکن قرار است با راه‌اندازی سامانه‌ای در کمتر از یک ماه آینده، برنامه ساخت و تأمین ۱۰۰ هزار واحد مسکونی در شهر‌های کوچک عملاً آغاز شود؛ عنوان این سامانه فعلاً «سامانه طرح اقدام ملی مسکن» است که قرار است با راه‌اندازی آن نیازسنجی ثانویه و دقیق‌تری از میزان تقاضای مؤثر برای ساخت و تأمین مسکن در شهر‌های تعیین‌شده انجام شود؛ مسئولان بنیاد مسکن می‌گویند قرار است این سامانه به ابزاری برای شناسایی دقیق مخاطبان و متقاضیان طرح اقدام ملی در شهر‌های کوچک تبدیل شود و از این طریق منابع و امکانات محدودی که در اختیار این برنامه و بنیاد مسکن قرار دارد، به‌درستی به هدف مورد نظر اصابت کند. 


لزوم هدایت سرمایه‌گذاران

«احمد تولا» عضو انجمن انبوه‌سازان اصفهان نیز با بیان این‌که پروژه‌هایی همچون مسکن مهر آغازگر ساخت مسکن ارزان‌قیمت بود، بیان می‌کند: البته انبوه‌سازان در آن زمان علاقه‌مند به این نوع ساخت‌وساز نبودند و تمایل به ساخت خانه‌هایی باکیفیت بهتر داشتند، اما با پشتیبانی دولت وقت، طرح مسکن مهر به انجام رسید. وی خاطرنشان می‌کند: اکنون هم دولت می‌تواند سرمایه‌گذاران را به سمت واحدهای مسکونی متوسط هدایت کند و بخش خصوصی را به این سمت سوق دهد. این فعال بخش مسکن تأکید می‌کند: در شرایطی که پروژه مهر رو به اتمام است، لازم است طرحی جایگزین برای آن تعریف شود که با اجرای طرح وزیر جدید راه و شهرسازی شاید در راستای تأمین مسکن عده‌ای بتوان در بهبود این وضعیت گامی برداشت، طرحی که قرار است در آن 400 هزار واحد مسکونی تا پایان سال 99 ساخته شود و حدود 40 هزار واحد آن سهم شهرهای جدید اصفهان است.  وی یادآور می‌شود: لازمه اجرای چنین طرحی تزریق وام است که خوشبختانه تا مبلغ 150 میلیون تومان موافقت شده است، ولی هنوز قراردادی برای پرداخت این وام و شروع ساخت‌وساز ارائه نشده که درصورت موافقت با اجرای آن علاوه بر تأمین مسکن، منبع درآمد مناسبی هم برای فعالان این بخش فراهم خواهد شد.


   تأثیر تسهیلات بانک مسکن در روند پروژه مهر

«مهدی احمدی» رئیس اداره کل روابط عمومی بانک مسکن با اشاره به حجم تسهیلات پرداخت‌شده به واحدهای مسکن مهر در 3 استان آذربایجان شرقی، اصفهان و فارس می‌گوید: از ابتدای اجرای طرح مسکن مهر تا پایان فروردین‌ماه سال جاری ۱۹۲ هزار و ۱۳۷واحد مسکن مهر در استان آذربایجان شرقی، ۱۶۸ هزار و ۷۷۴ واحد مسکن مهر در استان اصفهان و ۱۶۷ هزار و ۲۵۸ واحد مسکن مهر در استان فارس تسهیلات ویژه این طرح را از سوی بانک عامل بخش مسکن دریافت کرده‌اند.  وی اظهار می‌کند:کارنامه عملکرد بانک مسکن در طرح مسکن مهر فقط به پرداخت تسهیلات محدود نشده است؛ به این معنا که بانک مسکن به‌عنوان تنها بانک عامل فعال در پرداخت تسهیلات ویژه به پرونده مسکن، علاوه بر پرداخت تسهیلات به متقاضیان این طرح، عملیات فروش اقساطی (واگذاری سهم‌الشرکه) را نیز برعهده‌گرفته است؛ به‌این‌ترتیب که واحدهای مسکونی که در قالب این طرح کار ساخت‌وساز آنها تمام و تکمیل می‌شوند و به آنها اجازه افتتاح و بهره‌برداری داده می‌شود، پیش از بهره‌برداری از واحد، عملیات فروش اقساطی توسط بانک مسکن انجام می‌شود. 
 

نوید کاهش قیمت مسکن

  
جهش یک‌باره قیمت ارز در ابتدای سال 97 و رسیدن قیمت دلار به 19 هزار تومان در مقطعی از سال، شوک شدیدی به کلیه بازارهای مالی و قیمت دارایی‌های ثابت وارد و کلیت اقتصاد کشور را دچار یک عدم تعادل جدی کرد؛ بر همین اساس، بازارهایی با نقد شوندگی بالاتر، تحرکات شدیدی را در مدت‌زمان کوتاه‌تر متحمل شدند و بورس و طلا در صدر این بازارها قرار گرفتند تا به‌نوعی خود را با قیمت جدید دلار مطابقت دهند. پس ‌از آن اما نوبت به بازار مسکن رسید که سال‌ها در رکود قرار داشت و آن نیز به ‌یک‌باره با جهشی باورنکردنی روبه‌رو شد، به‌طوری‌که اکنون با نرخ‌هایی بسیار بالا در این بازار مواجه هستیم. دراین‌باره «رسول جهانگیری» رئیس اتحادیه مشاوران املاک اصفهان توضیح می‌دهد.


آیا نرخ مسکن به همین روال خواهد ماند؟

همان‌طور که سال گذشته شاهد بالا رفتن قیمت سکه و همچنین ارز حتی تا مرز 17 یا 18 هزار تومان بودیم، این تأثیر در بازار مسکن دو یا سه ماه بعد خود را نشان داد.
مدتی است که قیمت‌ها به‌صورت کاذب افزایش ‌یافته و درصورتی‌که آرامش بازار ارز به همین نحوه ادامه یابد، طی ماه‌های آینده شاهد کاهش قیمت مسکن خواهیم بود. وزیر راه و شهرسازی نیز وعده کاهش نرخ‌ها را داده است.


درصورت‌ کاهش نرخ‌ها، آیا خانه ساخته‌شده به میزان کافی برای مردم اصفهان وجود دارد؟

در حال حاضر خانه‌های خالی در اصفهان متناسب با تقاضای مردم نیست و وجود خانه‌های خالی بسیار در کشور و اصفهان موجب برهم خوردن نظم بازار مسکن شده است. البته مجلس برای خانه‌های خالی مالیات در نظر گرفته و با وجود تصویب این قانون، در خصوص ضمانت و قدرت اجرایی، انتخاب یک دستگاه برای اجرا، چگونگی عوامل اجرایی و میزان هزینه‌هایی که به دولت یا دستگاه‌های متولی تحمیل می‌شود، برنامه‌ریزی دقیقی انجام‌ نشده است.


راهکار شما برای خروج از این وضعیت چیست؟

تأکید ما بر این است که اگر در آینده ساخت‌وساز دوباره رونق بگیرد، خانه‌ها متناسب با نیاز و تقاضای جامعه ساخته شود. از آنجاکه ما به‌تدریج شاهد تمایل خانواده‌ها به داشتن دو فرزند، تک‌فرزند و یا بدون فرزند هستیم، در حال حاضر لازم است به سمت ساخت‌وسازهای بین 50 تا 100 متر روی ‌آوریم که در اصفهان بسیار اندک است.