سها دادمند:
کسل نشسته و بهانه می‌گیرد. بهانه می‌گیرد که او را بیرون ببرند یا فلان خوراکی را بخرند و یا اینکه فلان فیلم را برایش بگذارند تا ببیند. اگر هیچ‌کدام از اینها نشد، از پدر یا مادر تلفن همراهش را طلب می‌کند تا با آن بازی کند. این معمولا احوالات کودکان در خانه است؛ کودکانی که برای روز تعطیل‌شان تفریحی ندارند. پدر و مادرها ترجیح می‌دهند یک ونیم روز تعطیل را استراحت کنند و برای آنهایی که شاغل هستند، چه استراحتی بالاتر از اینکه تمام این مدت را در خانه باشند و از بودن در خانه لذت ببرند. اما این برای بچه‌ها تفریح به حساب نمی‌آید! کسل و خسته‌شان می‌کند و شروع به بهانه‌گیری می‌کنند. بچه‌ها دوست دارند چه در خانه و چه بیرون از آن بازی کنند تا تعطیلات را حس کرده و انرژی‌شان را تخلیه کنند. با این وصف، به نظرتان چه نوع بازی‌هایی را می‌توان در خانه و بیرون از آن انجام داد؟ بازی کردن چه تاثیری روی روان و جسم کودک دارد که تا این حد طالب آن است؟ درباره بازی‌های اینترنتی باید چه مواردی را مدنظر قرار داد و این موارد هم بازی به حساب می‌آیند یا نه؟ پاسخ همه این سوال‌ها را در اینفوگرافی امروز پیدا خواهید کرد.
این 11 بازی را به خاطر بسپارید
شاید در نگاه کلی فقط بازی به نظر برسند، اما بازی کردن، یکی از راهکارهای مهم تربیت جسم، روان و ارتباط با اجتماع است
شش بازی برای برقراری ارتباط اجتماعی سالم
تماشاچی
وقتی با فرزند بزرگتر یا کوچک‌تر خودتان بازی می‌کنید، فرزند دیگر ایستاده و شما را تماشا می‌کند. گاهی با وجود اینکه می‌خواهید او را وارد بازی کنید، قبول نمی‌کند. این نوع نظاره‌گر بودن، تمرکز، بازی‌سازی در ذهن و همراهی اما در سکوت و بدون تحرک را به همراه دارد.
بازی‌های انفرادی
گاهی بچه‌ها دوست دارند به تنهایی بازی کرده و شریکی برای بازی‌شان نداشته باشند. در این شرایط باید آنها را آزاد گذاشت تا خلوتی برای خودشان داشته باشند.
بازی‌های غیرهدفمند
در سن زیر یک سال، بعضی بازی‌های کودکانه بدون هدف و فقط به شکل جسته و گریخته است. چهاردست وپا رفتن به جهت‌های مختلف، برداشتن اشیاء بدون هدف مشخص، نگاه کردن به اشیاء و... از این نوع بازی‌هاست. والدین باید کودک را در این مسیر فقط همراهی کنند.
بازی‌های همپا یا هماهنگ
اگر شما و فرزندتان، فرزندتان و خواهر یا برادرش، فرزندتان و همسالانش وارد بازی‌ای شوید که کاری را پابه‌پای هم انجام داده و به هدف برسانید، بازی همپا یا هماهنگ انجام داده‌اید. این نوع بازی‌ها کلید ورود و برقراری ارتباط درست با اجتماع است.
بازی‌های ارتباطی
وقتی همراه فرزندتان به پارک می‌روید، ممکن است با همسالان و یا حتی شما وارد بازی شود، اما این بازی ممکن است بخشی شخصی و بخشی ارتباطی باشد. به این ترتیب در این بازی‌ها به دنبال هماهنگی فرزندتان با شما یا همسالانش نباشید. به این دلیل که این نوع بازی‌ها در اثر معاشرت موقت اتفاق می‌افتد.
بازی‌های مشارکتی
بازی‌های مشارکتی معمولا هدفمند هستند و کودکان با هدفی خاص وارد بازی می‌شوند. این بازی می‌تواند با همسالان، خواهر یا برادر و والدین انجام شود. برای مثال یکی از اهداف آنها می‌تواند برنده شدن در بازی و ارضای حس برتری‌طلبی باشد.
با بزرگتر شدن بچه‌ها، بازی‌ها شکل بیرونی و مشارکتی به خود می‌گیرد. البته این قانون نبوده و در کودکان مختلف و در سنین مختلف الگوهای خودش را دارد.
پنج بازی در گروه بازی‌های عمومی
بازی‌های مفهومی نقاشی، خط، موسیقی، نوشتن و... به طور کلی فعالیت‌های هنری در این گروه قرار دارند. کودک می‌تواند این بازی- هنرها را به تنهایی، همراه همسالان یا والدین انجام دهد.
بازی‌های فیزیکی طبیعی است که اولین اثر آن بالا بردن توان جسمی کودک و تناسب اندام اوست. همراه با آن، سلامت روان کودک نیز سلامت و ساختار سالم خود را پیدا خواهد کرد. این بازی- ورزش‌ها نیز در منزل و بیرون از آن امکان‌پذیر است.
بازی‌های ساختاری ساختن یک سازه با لگو، چوب، قطعات فلزی و...؛ درست کردن یک وسیله بازی طبق طرح؛ خلاقیت در طراحی یک بازی و... همگی از بازی‌های ساختاری هستند. این بازی‌ها که به راحتی در منزل قابل انجام است، از بازی‌های مهم برای تقویت خلاقیت کودک هستند.
بازی‌های تخیلی هر نوع بازی که بتواند رویاپردازی، خلاقیت در داستان‌سرایی، تصویرسازی ذهنی و مهارت حل مساله را در کودک تقویت کند، در این گروه جای می‌گیرد. اجرای تئاتر عروسکی در منزل، قصه‌پردازی از طریق نوشتن، قصه‌گویی برای والدین و... باعث تقویت این مهارت کودک می‌شوند.
بازی‌های رقابتی
این بازی‌ها مهارت فکری- عملکردی کودک را ساخته و تقویت می‌کنند. در این بازی‌ها کودک باید مشارکت، رقابت سالم، احترام به قوانین و ... را یاد بگیرد. بسیاری از بازی‌های فکری‌ای که در منزل قابل انجام بوده، دارای این ویژگی هستند. ورزش‌های گروهی نیز در این گروه تقسیم‌بندی می‌شوند.
نقش کلیدی والدین در بازی
نقش والدین در هدایت کودک برای انتخاب و انجام بازی بسیار مهم است. این نکته‌ها را به خاطر داشته باشید:
خرید وسایل بازی هیجان‌انگیز برای کودک و تحریک و تشویق او برای بازی با آنها برنامه‌ریزی برای بازی در خانه یا بیرون از آن در روز تعطیل طراحی بازی‌های جدید برای تقویت مهارت‌های مختلف کودک در سنین مختلف
طوفان ذهنی در تعطیلات
با تعطیل شدن مدرسه، آموزش نباید تعطیل شود. آموزش و پرورش باید به شکلی دیگر و در شکل بازی و تفریح ادامه یابد. ببینیم هر بازی چه تاثیری روی جسم و روان کودک دارد.
مطالعه
الزاما به معنی مطالعه مطالب درسی نیست. مطالعه آزاد مد نظر است. با مطالعه آزاد؛ مهارت خواندن، نوشتن، افزایش اطلاعات عمومی و آشنایی با املای کلمه‌ها و... تقویت می‌شود. بهتر است بعد از مطالعه، درباره کتاب صحبت کرده و از کودک بخواهید خلاصه‌ای از آن را بنویسد. خرید کتاب نیز تفریح خوبی برای روز تعطیل کودک به حساب می‌آید.
بازی‌های شناختی
عکاسی از طبیعت، بناهای تاریخی و... سفر یک روزه، بیرون رفتن از خانه و گشت و گذار در طبیعت و جمع‌آوری اشیایی مانند سنگ، چوب، برگ و... برای شناسایی و مطالعه روی آنها از جمله بازی‌های شناختی برای کودک است.
بازی با مفاهیم ریاضی
بازی‌های فکری‌ای که به مهارت‌های ریاضی نیاز داشته و آنها را تقویت می‌کنند، انتخاب خوبی برای بازی در تعطیلات هستند.
نوشتن
از فرزندتان بخواهید درباره اتفاقات در طول هفته، گردش یک روزه در روز تعطیل یا هر چیزی که فکرش را درگیر کرده است، بنویسد. سپس برای شما بخواند و درباره آن با هم صحبت کنید. شما هم می‌توانید داستان‌تان را بنویسید و برای او بخوانید. به این ترتیب با کلمه‌های تازه، مفاهیم تازه و سبک نوشتن جدید آشنا خواهد شد.
بازی‌های تخیلی- ماجراجویی
بسیاری از بازی‌هایی که می‌توان در خانه انجام داد، دارای این ویژگی هستند. بازی‌ها با پیش‌زمینه تاریخی، علمی، طبیعت‌گردی و طبیعت‌شناسی، بوم‌شناسی و... دارای این ویژگی هستند.
نمی‌توان بچه‌ها را از دنیای اینترنت و تلفن همراه و تبلت و... دور نگه داشت. به این دلیل که اولا باعث کنجکاو شدن و گرایش بیشتر به این منابع می‌شود. دوما، در صورتی که همسالان فرزندتان با برنامه‌ریزی و نظارت درست در این زمینه کسب مهارت کنند، فرزند شما از این نظر دچار نقص خواهد شد. علاوه براینکه درحال حاضر دیجیتالی شدن بسیاری از نیازهای روزمره زندگی، ضرورت فراگیری مهارت‌های دیجیتالی را گوشزد می‌کند. ببینیم نکته‌های مثبت و منفی در زمینه بازی‌ها و ارتباط با دنیای دیجیتال در کودکان و نوجوانان چیست؟
بازی ها و سرگرمی های دیجیتال؛ خوب یا بد؟
نمی‌توان بچه‌ها را از دنیای اینترنت و تلفن همراه و تبلت و... دور نگه داشت. به این دلیل که اولا باعث کنجکاو شدن و گرایش بیشتر به این منابع می‌شود. دوما، در صورتی که همسالان فرزندتان با برنامه‌ریزی و نظارت درست در این زمینه کسب مهارت کنند، فرزند شما از این نظر دچار نقص خواهد شد. علاوه براینکه درحال حاضر دیجیتالی شدن بسیاری از نیازهای روزمره زندگی، ضرورت فراگیری مهارت‌های دیجیتالی را گوشزد می‌کند. ببینیم نکته‌های مثبت و منفی در زمینه بازی‌ها و ارتباط با دنیای دیجیتال در کودکان و نوجوانان چیست؟
موارد منفی را بشناسید
تماشای روزانه 5 ساعت تلویزیون باعث کاهش 25 درصدی در میزان تمرکز کودک در زمان ورود به مدرسه یعنی سن 7 سالگی می‌شود.
تماشای روزانه یک ساعت تلویزیون افزایش خطر ابتلا به اضافه وزن را در زمان بلوغ دو برابر می‌کند.
در نوجوانان کلاس پنجم و تا هشتم استفاده از کامپیوتر باید محدود به کارهای مرتبط به مدرسه و مسائل آموزشی شود، اما معمولا بیش از این مقدار کودکان از کامپیوتر استفاده می‌کنند. این مسئله باعث کاهش میزان تمرکز و فراگیری مباحثی مانند ریاضی و نوشتن می‌شود.
بازی‌های کامپیوتری با امتیاز بین سه تا هشت، درصورتی که خشونت‌آمیز باشند، خطر ابتلا به استرس واضطراب و اختلال در ارتباط‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد.
بازی‌هایی که می‌توانند تحرک بدنی در کودک ایجاد کنند، مفید هستند. بازی‌های نشستنی، تا 27 درصد خطر مشکلات ستون فقرات، لگن و گردن را افزایش می‌دهد.
هر 2 تا 4 ساعت تماشای تلویزیون به شکل مداوم، تا 2 و نیم برابر خطر افزایش فشار خون را بالا می‌برد.
در کودکان یک تا سه ساله، هرچه آمار تماشای تلویزیون بالا رود، به همان نسبت مدت زمان بازی با اسبا‌ب‌بازی‌ها کاهش می‌یابد.
کودکان و نوجوانان را نباید از بازی با وسایل الکترونیکی- کامپیوتری منع کرد. به این دلیل که به بازی با آنها حریص شده و منع مکرر استفاده از این گونه وسایل باعث به هم زدن تعادل روانی آنها می‌شود. بنابراین استفاده از این دستگاه‌ها نباید به طور کامل منع شود؛ کافی است نوع و مدت زمان استفاده از وسایل الکترونیکی، تنظیم شود.
موارد مثبت را بشناسید
کودکانی که کارتون‌های علمی تلویزیون را نگاه می‌کنند، از همسالان خود مهارت زبانی و دایره واژگانی بیشتری دارند.
بهترین شیوه برای کاهش وزن و سوختن کالری‌های اضافی تجمع یافته در کودکان، تحرک بدنی در هوای آزاد و درواقع انجام ورزش‌های هوازی است. این تاثیر 6 برابر دویدن روی تردمیل به مدت 3 ساعت است.
استفاده از کامپیوتر، حداکثر به مدت نیم ساعت در روز، باعث حفظ سلامتی چشم و جلوگیری از کاهش بینایی تا سه برابر می‌شود.
کودکان و نوجوانانی که کمتر به بازی‌های کامپیوتری علاقه داشته و بیشتر ورزش می‌کنند، بیشتر در فعالیت‌های خیریه حضور پیدا می‌کنند.
ارتباط بیشتر با محیط زیست زمانی اتفاق می‌افتد که کودک زمان کمتری را پای کامپیوتر، تلفن همراه و بازی‌های دیجیتال بگذراند.
دختر و پسر بچه‌هایی که به طور منظم ورزش می‌کنند، کمتر عصبی شده و می‌توانند رفتارشان را در شرایط مختلف کنترل کنند.
کودکان دو تا سه ساله‌ای که بازی‌های خانگی‌شان مرتبط با مفاهیم آموزشی است، از نظر مهارت کلامی، تمرکز، شنیداری و دیداری سه برابر جلوتر از کودکانی هستند که این بازی‌ها را انجام نداده یا به شکل منظم انجام نمی‌دهند.
برقراری تناسب بین بازی‌های فکری و بدنی باید مورد توجه قرار گیرد. به این معنی که کودکان و نوجوانان به همان نسبت که نیازمند بازی‌های فکری برای حفظ و تقویت مهارت‌های روانی‌شان هستند، به همان نسبت نیز نیازمند تحرک بدنی برای سلامت جسمی هستند. بنابراین والدین باید بین انجام این مهارت‌ها تعادل برقرار کنند.