فرستاده پاریس در راه تهران

2 روز پس از اعلام اجرای گام دوم ایران در برجام، امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه مشاور ارشد خود را برای دومین‌ بار در فاصله 2هفته به تهران فرستاد. امانوئل بن 29 خرداد و 2 روز پس از اعلام شمارش معکوس ایران برای عبور از مرز 300کیلو اورانیوم بی‌سرو‌صدا به تهران آمده بود.

به گزارش همشهری، روز دوشنبه بود که سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران تأیید کرد مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهور فرانسه قرار است به ایران سفر کند؛ امانوئل بن در سفر قبلی‌اش که رسانه‌ای نشد، با محمد‌جواد ظریف، وزیر خارجه ایران دیدار کرده ‌و گفته شده بود حامل پیامی از مکرون برای روحانی بوده است. رئیس‌جمهور فرانسه پس از خروج آمریکا از برجام بیش از سایر مقامات فرانسوی برای حفظ برجام تکاپو داشته. او در آستانه پایان ضرب‌الاجل تهران با روحانی تماس گرفت که مقامات ایران این تماس را سازنده عنوان کردند. دفتر رئیس‌جمهور فرانسه ادعا کرده بود که در جریان گفت‌وگوی تلفنی بین روسای جمهور ایران و فرانسه دو‌طرف برای اقدام به‌منظور ایجاد شرایطی به‌منظور از سرگیری مذاکرات هسته‌ای تا پانزدهم جولای (۲۴ تیر ماه) توافق کرده‌اند که سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه (۱۷ تیر‌ماه) در نشست هفتگی با خبرنگاران از این موضوع ابراز بی‌اطلاعی کرد. در خبری که دفتر رئیس‌جمهور ایران پس از آن مذاکره تلفنی منتشر کرد، آمده بود: رئیس‌جمهور با اشاره به پیشنهاد همتای فرانسوی خود، گفت که توقف کلیه تحریم‌ها می‌تواند آغازی برای یک حرکت بین ایران و 1+5 باشد، با این حال، مشخص نشده بود امانوئل مکرون چه پیشنهادی به روحانی داده است اما پیش از این رسانه‌های غربی ادعا کرده بودند مکرون توانسته موافقت ترامپ برای توقف برخی تحریم‌های ایران در ازای شروع دوباره مذاکرات را اخذ کند. مکرون پس از گفت‌وگوی تلفنی با روحانی با دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا تلفنی درباره ایران صحبت کرد و پس از این مذاکرات امانوئل بن، مشاور خود را روانه تهران کرد.

رئیس‌جمهور فرانسه 10روز قبل در اوزاکای ژاپن با ترامپ دیدار کرده بود و همان موقع از برنامه خود برای تحرکاتی به منظور حفظ برجام سخن گفت. رئیس‌جمهور آمریکا هم مشابه جملاتی را که پس از دیدار با آبه شینزو، نخست‌وزیر ژاپن درباره ایران گفته بود، تکرار کرد و گفت که فرانسه روابط خوبی با ایران دارد و مکرون از علاقه‌اش برای دیدار با مقامات ایران به من گفت و من هم او را تشویق کردم. در دو سه هفته اخیر اخباری درباره برنامه‌ریزی مکرون برای سفر به تهران به گوش رسیده اما هنوز زمان مشخصی در رابطه با این سفر اعلام نشده است. با این حال، پیش‌بینی می‌شود اگر مکرون موفق به عملیاتی‌کردن پیشنهادی برای جلب نظر تهران در رابطه با فروش نفت و یا مبادله بانکی شود، سفر او قطعی شود.

اخبار تأیید‌نشده‌ای وجود دارد که ترامپ پیشنهادی به آبه درباره لغو برخی تحریم‌های ایران ازجمله نفتی داده و نخست‌وزیر ژاپن با این دستور کار به تهران آمده بود اما در آستانه این سفر با مداخلات تیم بی‌(شامل بولتون، بن‌سلمان، نتانیاهو و بن‌زاید) به‌خصوص جان بولتون پیشنهاد خود را لغو و تحریم پتروشیمی علیه ایران را جایگزین کرده است؛ همان تحریمی که عملا سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران را از پیش شکست‌خورده جلوه داد.

مکرون بعد از اعلام ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از برجام نخستین مقام خارجی بود که بلافاصله با حسن روحانی تماس گرفت و روحانی هم به او گفته بود اروپا فرصتی محدود و چند‌هفته‌ای برای تامین خواسته‌های ایران در برجام دارد، البته فرصت ایران به اروپا یک سال تمدید شد تا اینکه 16اردیبهشت ایران اعلام کرد به‌تدریج تعهدات خود را کاهش می‌دهد و در گام نخست میزان ذخایر اورانیوم و آب سنگین خود را افزایش داد و در گام دوم هم درصد غنی‌سازی‌ اورانیوم را از 3.67به 4.5رساند.

دیروز یک سخنگوی اتحادیه اروپا گفت: «ما همچنان ایران را ترغیب می‌کنیم تا اقداماتی را که موجب تضعیف توافق هسته‌ای می‌شوند، متوقف کرده و فعالیت‌هایی را که با برجام مغایر هستند، ازجمله تولید اورانیوم با غنای پایین ‌‌لغو کند».

اظهارات اروپایی‌ها در حالی است که سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرده اگر تا 60روز دیگر اقدامی برای تامین خواسته‌هایش نشود، گام سوم را برخواهد داشت که ممکن است شامل غنی‌سازی‌ 20درصد، افزایش تعداد و نسل سانتریفیوژ‌ها باشد.

جزئیات نامه ظریف به موگرینی
محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در نامه خود به فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که روز یکشنبه (۱۶ تیرماه) ارسال شد، از عبور ایران از حد تعیین‌شده در برجام مبنی بر غنی‌سازی 3.67درصدی اورانیوم خبر داده و تأکید کرده است که جمهوری اسلامی درصورتی به تعهدات برجامی خود عمل خواهد کرد که دیگر طرف‌ها، به‌ویژه آمریکا نیز به تعهدات خود پایبند باشند و آنها را به اجرا درآورند.
رسانه‌های آلمانی نوشته‌اند که در نامه ظریف به موگرینی آمده است، چنانچه امضا‌کنندگان برجام ظرف ۶۰ روز به این شرط عمل نکنند، ایران از ‌ماه سپتامبر (حدود 2‌ماه دیگر) مرحله سوم کاهش تعهدات برجامی خود را به اجرا درخواهد آورد. ظریف در زمان اجرای گام نخست هم به موگرینی نامه نوشته بود.