هوشمندسازی تهران
تصویری از تهران در سال1404
به اعتقاد کارشناسان، زیرساخت‌های شکل‌گیری شهر هوشمند تا حدودی در پایتخت ایجاد شده است اما باید با یک‌تفکر هوشمند از آنها بهره گرفته شود
حامد فوقانی:
برنامه‌های جدی‌ای برای هوشمندسازی شهر تهران در سال97 در نظر گرفته شده که می‌تواند سرآغاز تحولاتی اساسی در پایتخت ایران باشد؛ در واقع این برنامه‌ها تهران را برای تبدیل‌شدن به یک شهر الکترونیکی و هوشمند تا سال1404آماده می‌کند. این رویکرد به این خاطر اتخاذ شده است که در جهان امروز، نجات شهرها از مسیر هوشمندسازی می‌گذرد؛ به همین دلیل شهرهای بزرگ دنیا پای فناوری‌های نوین ارتباطاتی و اطلاعاتی را در اداره شهر به میان کشیده‌اند تا از یک سو درآمدهای خود را افزایش دهند و از سوی دیگر از مشکلات زیست‌محیطی که گریبانگیر همه شده است، خلاص شوند. به همین منظور، شهردار تهران تأکید می‌کند که برنامه شهر هوشمند پایتخت باید به‌عنوان یک برنامه فراگیر مطرح شود و فناوری اطلاعات بتواند خدمات مدیریتی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان را تضمین کند. محمدعلی نجفی اعلام کرده که برای این منظور در حال نهایی‌سازی ایجاد ستاد یا دبیرخانه شهر هوشمند تهران در آینده‌ای نزدیک هستند.
شهر هوشمند، تفکر هوشمند می‌خواهد
شهر هوشمند (Smart City) چه ویژگی‌های دارد که می‌تواند تهران را از مشکلات کنونی‌اش نجات دهد؟ یک استاد دانشگاه در حوزه مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات درباره این موضوع به همشهری می‌گوید: «طبق تعریف اتحادیه اروپا، شهر هوشمند، شهری‌است که مشکلات عمومی را از طریق راه‌حل‌های مبتنی بر فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات بر اساس مشارکت بین مردم و شهرداری‌ها حل می‌کند. تهران فعلی با بحران‌هایی از نظر رشد شهرنشینی، ترافیک، آلودگی هوا، اقتصاد شهری و... روبه‌روست که رفع همه آنها در گرو هوشمندسازی‌است». چنان که احسان پوری عنوان می‌کند شهر هوشمند باید از 6معیار اصلی هوشمند برخوردار باشد که عبارتند از: اقتصاد، حمل‌ونقل، محیط، شهروندان، سبک زندگی و مدیریت یا تفکر. او اضافه می‌کند که این معیارها اگر به صورت هوشمند برقرار شوند، هم رشد اقتصادی پایدار را رقم می‌زنند و هم کیفیت زندگی شهروندان را افزایش می‌دهند. احسان پوری در پاسخ به این سؤال که «به نظر شما جایگاه تهران از منظر برخورداری از معیارهای یک شهر هوشمند چگونه است؟»، می‌گوید: «ما از رشد فناوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعات بی‌بهره نیستیم و فاصله‌مان از نظر استفاده از تکنولوژی‌ها خیلی‌خیلی نسبت به کشورهای سازنده و پیشرفته کم است اما از نظر هوشمندسازی هنوز نتوانسته‌ایم با آنچه باید باشد همراه شویم؛ چراکه نیاز به یک‌سری رویکردهای یکپارچه داریم که در کلانشهرهای ایران و تهران دیده نمی‌شود. دیجیتال‌شدن شهرها 4لایه مختلف دارد؛ لایه نخست، زیرساخت‌های فیزیکی و دیجیتالی شهر هوشمند را تأمین می‌کند؛ مثل سیستم مدیریت زباله و ساختمان‌های هوشمند. لایه دوم، شامل سنسورهاست؛ دستگاه‌هایی برای اندازه‌گیری و نظارت بر پارامترهای مختلف شهر مثل همین سیستم کنترل کیفیت هوای موجود در شهر. لایه سوم، اتصال است که وظیفه ذخیره‌سازی اطلاعات و انتقال‌شان به لایه را بر عهده دارد و سرانجام لایه اتوماسیون که داده‌ها را تجزیه و تحلیل و از آنها برای پیش‌بینی، استفاده می‌کند؛ مثلا ترافیک یا یک بحران رخ‌داده را طبق داده‌های دریافت‌شده، تحلیل و سپس برای اینکه آن موضوع حل شود، راه‌حل‌های دقیقی ارائه می‌کند».
راهکارهایی برای جلوگیری از فعالیت جزیره‌ای
بسیاری از کارشناسان حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات معتقدند که تعداد زیادی از مردم در این حوزه از مدیران جلوتر هستند اما صرفا بعضی از خدمات، آن هم فقط در چند نقطه از شهر، به صورت هوشمند ارائه می‌شوند. به همین دلیل محمد فرجود ـ مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران ـ می‌گوید که در دبیرخانه تهران هوشمند قرار است به بررسی راهکارها برای اجتناب از فعالیت‌های جزیره‌ای و پراکنده در این حوزه و حفظ یکپارچگی و تمرکز پرداخته شود. او مشکل اصلی در مسیر هوشمندسازی تهران را نبود یک دیدگاه جامع و برنامه راهبردی می‌داند که طرح‌های هوشمندسازی و ایجاد کسب‌وکارهای نوین اینترنتی در قالب آنها معنا پیدا کند. فرجود همچنین از برگزاری نخستین همایش و نمایشگاه «تهران هوشمند» در روزهای ۱۳ و ۱۴ اسفندماه سال‌جاری خبر می‌دهد و می‌گوید: «در این رویداد به موضوع راهبردی «هوشمندسازی شهر تهران» می‌پردازیم که مورد تأکید سند چشم‌انداز شهر در افق۱۴۰۴ است».
جدول شهرهای هوشمند
3مرکز مطالعاتی مشهور دنیا طی بازه‌های مختلف زمانی، به بررسی شهرها از نظر دستیابی به فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی (IT و ITC) با توجه به شاخص‌های مختلف هوشمندسازی می‌پردازند. به این منظور 500شهر دنیا مورد مطالعه قرار گرفته‌اند که در آنها 100شاخص برای تعیین میزان هوشمندی ارزیابی شده و 10شهر نخست به شرح زیر انتخاب شده‌اند:
رتبه اول: کپنهاگ دانمارک، به خاطر اکوسیستم مناسب و کارآمد برای استارت‌آپ‌ها، مشکلات محدود ترافیکی، سرمایه‌گذاری گسترده در حوزه انرژی پاک.
رتبه دوم: سنگاپور، به دلیل کارآمدترین شبکه حمل‌ونقل عمومی در جهان.
رتبه سوم: استکهلم سوئد، برای حمل‌ونقل عمومی (اتوبوس و قطار شهری) با سوخت پاک و منابع انرژی تجدیدپذیر.
رتبه چهارم: زوریخ سوئیس، به دلیل افزایش سرانه فضای سبز شهری.
رتبه پنجم: بوستون آمریکا، برای داشتن برترین دانشگاه‌های جهان در زمینه فناوری.
رتبه ششم: توکیوی ژاپن، به خاطر شبکه ریلی ایمن، سریع و مطمئن با توان جابه‌جایی میلیاردی طی سال.
رتبه هفتم: سانفرانسیسکوی آمریکا، برای حمایت از استارت‌آپ‌ها.
رتبه هشتم: آمستردام هلند، برای حمایت از استارت‌آپ‌ها.
رتبه نهم: ژنو سوئیس، در راستای ایجاد زیرساخت‌های مناسب مصرف بهینه انرژی در ساختمان‌ها و بخش حمل‌ونقل.
رتبه دهم: ملبورن استرالیا، به‌دلیل ارتباط اینترنت پرسرعت نسل چهار(4G).
در همینه زمینه :
