سرگرمکردن مردم با اخبار بد
آخرین حرفهای دیوید لینچ درباره زندگی، سینما و هنر
آرش نهاوندی/مترجم
همزمان با ششمین دوسالانه و جشنواره هنری منچستر، نمایشگاه نگاه خلاق دیوید لینچ برپا خواهد شد؛ رویدادی برای پاسخ به این سؤال که ایدهها چطور در ذهن دیوید لینچ شکل میگیرد؟ گاردین با لینچ درباره این نمایشگاه گفتوگو کرده است.
چه چیزهایی در نمایشگاه آثار شما در این فصل از جشنواره بینالمللی منچستر در معرض دید بازدیدکنندگان قرار خواهد گرفت؟
در این جشنواره آثار هنری ازجمله نقاشیها، طراحیها، حکاکیهای روی سنگ و مقداری مجسمهسازی از من به نمایش درخواهد آمد. آنها کار بزرگی را در برپایی نمایشگاهی از آثار من انجام دادهاند. دوست من کریستا بل (موسیقیدان و ترانهسرای تگزاسی که در سریال بازگشت توئین پیکس در نقش مأمور افبیآی که نامش تامی پترسون است بازی کرده) هم با اجرای موزیک در این نمایشگاه حضور خواهد داشت.
در نمایشگاه یک بخش فیلم هم خواهیم داشت که در آن فیلمهایی که الهامبخش شما بودهاند به نمایش درخواهند آمد؛ فیلمهایی مانند هشت و نیم، جادوگر شهر اوز، بلوار سانست. این فیلمها از چه جهت برای شما اهمیت دارند؟
فدریکو فلینی، یکی از فیلمسازان بسیار بزرگ همه دورانهاست. من فیلم هشت و نیم وی را بیش از هر فیلم دیگر او دوست دارم. من تعدادی حکاکی و حجاری روی سنگ انجام دادهام که مضمون آنها صحنههای آخر این فیلم است. فیلم جادوگر شهر اوز نیز یک فیلم جهانی است و از جهات بسیار متفاوت، فیلمی بسیار پرمعناست. من ترانه رنگینکمان را که آهنگ این فیلم است را یکی از زیباترین ترانهها میدانم. همچنین عمیقا فیلم بلوار سانست را نیز بهدلیل نحوه نشان دادن عصر طلایی هالیوود و افول آن دوست دارم. این یک داستان هالیوودی خیلی بزرگ است.
طبق گزارشهایی که در برخی از خبرگزاریها و روزنامهها به آن اشاره شده الهامبخش برخی از آثار هنری شما تاریخ صنعتی شهر منچستر بوده است.
برداشت من دقیقا اینگونه نیست. من در دهه 1990در جستوجوی تعداد زیادی از کارخانجات به شمال انگلستان سفر کردم؛ چرا که به عکاسی از کارخانهها و بهویژه کارخانههای قدیمی بسیار علاقه دارم. اگرچه من هیچگاه کارگر کارخانه نبودهام، ولی بنا به دلایلی من عاشق دوکش کارخانههای قدیمی، آتش موجود در کورههای آنها، آجر بهکار رفته در بنای کارخانهها، خیابانهای باریک محلات کارگری قرن نوزدهم انگلیس هستم. در مجموع میتوانم بگویم من عاشق هر آنچه به کارخانهها مربوط میشود، هستم. اما سفر من سفر ناامید کنندهای بود؛ چراکه زمانی که به شمال انگلیس رسیدم دیگر خیلی دیر شده بود. آنها هر هفته در حال تخریب دودکش یکی از کارخانهها و جایگزینی کارخانههای قدیمی با ساختمانهای فلزی رقتانگیز بودند. ممکن است ساخت کارخانههای جدید با استفاده از تکنولوژیهای جدید برای محیطزیست خوب باشد اما برای فردی که علاقه دارد از کارخانههای قرن نوزدهمی انگلیس عکسبرداری کند، اصلا خوب نیست.
فصل سوم سریال توئین پیکس آیا کاملکننده تجربیات شما بوده است؟
من از هر دقیقه آن خوشم میآمد. من بهترین تیم بازیگری و همکاران فنی را داشتم و ما زمان خیلی خوبی را در مسیر ساخت توئین پیکس با یکدیگر سپری کردیم. اگر من چند سالی دیرتر این سریال را میساختم، شاید هیچگاه موفقیتی کسب نمیکردم.
این را به آن دلیل میگویید که از زمان ساخت فصلهای قدیمیتر سریال بسیاری از بازیگران آن ازجمله میگل فرر و پگی لیپتون فوت کردهاند؟
بله و این یک اتفاق وحشتناکی است. من نمیتوانم تصور کنم چطور چنین چیزی امکانپذیر است. شما دوستان خیلی صمیمیای دارید که میخواهید با آنها کار کنید و ناگهان متوجه میشوید که آنها را از دست دادهاید و نمیتوانید دوباره آنها را برگردانید؛ واقعا وحشتناک است.
جیم جارموش اخیرا گفته که چرا به دیوید لینچ به اندازه کافی پول نمیدهند. او به پول نیاز دارد تا فیلم بسازد، پس پولی را که به آن نیاز دارد به او بدهید.
من عاشقانه جیم جارموش را دوست دارم. هیچگاه او را ندیدهام اما کارش را بسیار دوست دارم. او صدای منحصر به فردی دارد. او مرد بزرگی است که از کار یک فیلمساز دیگر تعریف میکند اما حتی پول هم درصورتی که شما ایدههای خوبی نداشته باشید به شما کمک نخواهد کرد. اگر ایده نداشته باشید و فقط پول داشته باشید فشارها بر شما افزوده خواهد شد. حالت ایدهآل این قضیه این است که من ایده خوبی داشته باشم و بعد پولی جهت تحقق این ایده بهدست بیاورم.
شما آثار خلاقانه خود را اغلب به ماهی تشبیه میکنید، چرا؟
اگر شما تا به حال ماهیگیری کرده باشید به خوبی میدانید که چقدر باید صبور باشید. برخی از روزها شما تعدادی ماهی میگیرید و برخی از روزها هیچ ماهیای نمیگیرید. اکنون من در حال ماهیگیری هستم. من در حال گردآوری ماهیها در کنار هم هستم. اما هنوز ماهیها را نپختهام. ایدههای زیادی در عرصه مجسمهسازی و نقاشی دارم که باید آنها را محقق کنم.
آیا همه ابزاری برای خلق این آثار در خانه دارید؟
من همهچیز دارم. اگر چه دوست داشتم یک استودیوی بسیار بزرگ ضبط صدا داشته باشم. به فضای خیلی بیشتری برای ذخیره ساخت آثار نیز نیاز دارم. البته با وجود دنیای دیجیتال شما قادر به ساخت یک دنیای کامل در کنار میز کارتان خواهید بود.
آیا فکر میکنید ما در زمانه تیره و تاریکی هستیم؟
برعکس من احساس میکنم ما در دوران بسیار تاریکی زندگی میکردیم و در فردا روزهای بهتری خواهیم داشت. اتفاقی که افتاده این است که اخبار بد فروش دارد، اخبار ترسناک فروش دارد؛ بنابراین شما در این روزها خبرهای خوب کمتر میشنوید؛ چراکه خبرهای خوب مانند خبرهای بد یا خبرهای ترسناک سرگرمکننده نیستند. در اصل خبرهای خوب در نگاه بسیاری از مردم کسالتآور و خستهکننده هستند.
شما معتقدید که حتی آینده بهتری را میتوان برای آمریکا که امروز دچار شکافهای سیاسی و نابرابری شده متصور بود؟
من نمیدانم چه درصدی از جمعیت آمریکا در حال تلاش برای بهتر کردن جامعه هستند اما تصور میکنم خیلی از افراد در آمریکا برای فرار از مسائل سیاسی خود را سرگرم ورزش، سینما و موزیک کردهاند. برخی نیز مواد مخدر را راه علاج خود دانستهاند که این مواد مخدر بسیاری را تباه میکند.