«یک سنت» بودجه جذب گردشگران خارجی کجاست؟

محمد باریکانی _ خبر‌نگار

«بودجه تبلیغات جذب هر گردشگر خارجی به ایران به میزان 30میلیارد تومان مصوب شده است که رقم تخصیص‌یافته برای آن به میزان هر گردشگر یک‌سنت است؛ درحالی‌که این رقم در کشورهای دیگر به ازای هر گردشگرگاه تا 45دلار است.» 
این اظهارات محمدابراهیم لاریجانی، مدیرکل دفتر تبلیغات و بازاریابی معاونت گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است که در گلایه از کمبود بودجه تبلیغات گردشگری در ایران گفته است.
سال گذشته حدود 7میلیون گردشگر خارجی به ایران سفر کردند که اگر همان یک سنت را در این تعداد ضرب کنیم مبلغ 9میلیارد و یکصد میلیون تومان با دلار 13هزار تومانی به‌دست می‌آید که باید پرسید آن مبلغ در کدام محل و برای چه موضوعاتی هزینه شده است؟

گردشگران عراقی، بودجه یک‌سنتی نمی‌خواهند
این رقم قطعا شامل گردشگران عراقی که به‌صورت خودجوش به ایران سفر می‌کنند و با بیش از 2میلیون گردشگر ورودی در جایگاه نخست گردشگران ورودی به ایران قرار دارند، نمی‌شود.
گردشگران عراقی که به‌صورت هیأتی به ایران سفر می‌کنند به‌دلیل پایین بودن هزینه‌ها، دریافت خدمات درمانی ارزانقیمت و با هدف زیارت به ایران سفر می‌کنند که بدین‌ترتیب جایی برای تبلیغ سفر به ایران در بازار نخست هدف گردشگری کشور باقی نمی‌گذارد.
بدین‌ترتیب طرح این سؤال از مدیرکل دفتر بازاریابی و تبلیغات معاونت گردشگری ضروری است که همان بودجه یک‌سنتی تخصیص یافته برای جذب گردشگران خارجی به کشور در کدام محل‌ها هزینه شده است و سرانجام آن چه شده است؟


هزینه نمایشگاه‌های خارجی روی دوش بخش خصوصی
سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور سالانه برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی گردشگری کشور تنها بخشی از بودجه خرید زمین در نمایشگاه‌های گردشگری را متقبل می‌شود و باقی هزینه‌های حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی تمامی برعهده تورگردان‌ها و توراپراتورهای ایرانی است.
حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی یکی از ابزارهای جذب گردشگر به ایران اعلام می‌شود که بیشتر هزینه‌های آن نیز از سوی دفاتر خدمات مسافرتی در بخش خصوصی تأمین می‌شود.
ایران تیزرهای جهانی هم ندارد 
راه دیگر جذب گردشگر به ایران پخش تیزرهای تبلیغاتی ایران در رسانه‌های جهانی همچون سی.ان.‌ان، بی‌بی‌سی جهانی، الجزیره و دیگر رسانه‌های بزرگ جهان است که کشورهایی همچون ترکیه و امارات متحده عربی حضور فعال در آنها دارند و توانسته‌اند با پخش تیزرهای تبلیغاتی خود در این رسانه‌ها سالانه میلیون‌ها گردشگر را به کشورشان جذب کنند.
حضور ایران در رسانه‌های جهانی نیز خالی است و این پرسش از معاونت گردشگری را ضروری ساخته است که بودجه جذب گردشگر به ایران که به گفته مدیرکل دفتر بازاریابی و تبلیغات معاونت گردشگری مصوبه 30میلیارد تومانی دارد، اما تنها یک سنت برای جذب هر گردشگر خارجی تخصیص یافته است، در کدام محل هزینه شده است.

هزینه فم‌تورهایی که آژانس‌ها می‌دهند 
برپایی فم‌تورهای گردشگری (تورهای آشناسازی)‌ نیز از دیگر راه‌های جذب گردشگر به ایران است و در ردیف فعالیت‌های بازاریابی و تبلیغات گردشگری کشور قرار می‌گیرد. آیا تمامی بودجه تخصیص‌یافته برای جذب گردشگر به ایران صرف برپایی فم‌تورها شده است؟ که به‌نظر می‌رسد چنین اتفاقی محال است.
پیگیری‌های همشهری مشخص کرده است که بالاترین حجم فم‌تورهای گردشگری برای جذب گردشگر به ایران از سوی بخش خصوصی انجام می‌شود و سازمان میراث‌فرهنگی تنها ورودی فم‌تورها را رایگان کرده است.
فعالان صنعت گردشگری معتقدند، سازمان میراث فرهنگی باید به‌صورت شفاف اعلام کند که همان بودجه تخصیص‌یافته برای جذب گردشگر به ایران در کدام محل‌ها هزینه شده است و میزان تأثیرگذاری این هزینه در ورود گردشگران به ایران چه اندازه بوده است؟
به گفته آنها نبود هدفگذاری و سیاستگذاری مشخص در بخش تبلیغات و بازاریابی گردشگری کشور همان بودجه یک سنتی برای جذب گردشگر به ایران را نیز هدر داده است.

تبلیغات آشفته گردشگری، بدون برنامه، بدون نقشه راه
فعالان گردشگری همچنین معتقدند، وقتی برنامه‌ای برای توسعه بازار گردشگری و نقشه راه برای گردشگری کشور وجود ندارد همان هزینه یک سنت برای جذب هر گردشگر به ایران بر چه مبنایی انجام می‌شود؟ 
به گفته آنها، ایران سال‌هاست که بدون برخورداری از برند و شعار گردشگری در نمایشگاه‌های خارجی حضور یافته است و این، نشانه نبود سیاستگذاری مشخص در بخش بازاریابی و تبلیغات گردشگری است.
به گفته آنها، کشورهای خارجی در تمام این سال‌ها با یک شعار و برند گردشگری در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور یافته و برند گردشگری خود را در قالب یک برند به جهان عرضه کرده‌اند؛ درحالی‌که ایران هر سال با یک شعار و برند مختلف در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور یافته و این، نشانه نبود سیاست واحد در تبلیغات و برند گردشگری ایران در سطح جهان است.
آنها همچنین از مدیرکل دفتر بازاریابی و تبلیغات معاونت گردشگری پرسیده‌اند که دستاورد سفر هفته گذشته او به اتریش چه بوده است و چه اقداماتی برای تبلیغ سفر به ایران کرده است؟ ایراد آنها به دفتر بازاریابی و تبلیغات گردشگری معاونت گردشگری آن است که چرا به جای تبلیغ سفر به ایران و برداشتن گام‌های مؤثر در بازاریابی گردشگری کشور، به مدارس گردشگری رفته است و موضوع تعریف سرفصل دروس آموزش گردشگری از سوی اتریش به بخش گردشگری ایران را در دستور کار قرار داده است؟