سهند؛ دومین شهر بدون آرامستان استان

سیدمرتضی احمدپور  | تبریز – خبرنگار:


حدود 10 سال قبل بود که جلفا به عنوان شهر بدون آرامستان کشور مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. شهری مرزی در آذربایجان شرقی که به علت جمعیت کم و ساکنان غیربومی که اغلب کارمندان و کارگران گمرک و راه‌آهن بودند نیازی به گورستان نداشت. از سوی دیگر فاصله بسیار کم این شهر با هادی‌شهر هم نبود گورستان در این شهر را توجیه‌پذیر کرده بود. هرچند با افزایش جمعیت این شهر زمزمه‌های احداث گورستان به گوش رسید. 

اما امروز آمار شهرهای بدون آرامستان آذربایجان شرقی به عدد 2 رسیده است و در شهر دیگری که جمعیت آن چندین برابر جلفاست خبری از گورستان نیست. شهر 140 هزار نفری سهند که جمعیت آن در حال افزایش است و فازهای 3 و 4 آن هم از نظر ساخت‌و‌ساز و سکنه آمار صعودی را پیش رو دارند. موضوعی که موجب دردسرهای زیادی برای خانواده‌های افراد متوفی شده و در صورت احداث نشدن آرامگاه در این منطقه مشکلاتشان را چندین برابر هم می‌کند. 


حمل اجساد به تبریز و شهرهای دیگر 

«حمید مجربی» یکی از شهروندان سهندی است که با انتقاد از نبود آرامستان در این شهر می‌گوید: این مشکل زمانی برای شهروندان برجسته می‌شود که با داغ از دست دادن عزیزی روبه‌رو می‌شوند و باید برای برگزاری مراسم کفن و دفتن چند ده کیلومتر مسیر را طی کنند.

برای تدفین اجساد باید به وادی رحمت تبریز یا دیگر شهرهای همسایه مراجعه کنیم.  وی ادامه می‌دهد: انتقال اجساد به شهرهای دیگر هزینه‌های مراسم کفن و دفن را بالا می‌برد و مشکلات بهداشتی هم وجود دارد، چون ماشین‌های حمل اجساد اغلب فاقد یخچال هستند. 


ترافیک آزاردهنده اتوبان کسایی 

یکی دیگر از ساکنان سهند با گلایه از نبود آرامستان در این شهر می‌گوید: بخشی از ترافیک روزهای پنجشنبه در مسیر اتوبان کسایی به سهند و وادی رحمت تبریز مربوط به خودروی شهروندانی است که برای زیارت قبور در این مسیر تردد می‌کنند. اگر آرامستان و غسالخانه در این شهر احداث شود، بخشی از ترددهای غیرضروری به‌ویژه در روزهای پایانی هفته حذف می‌شود. 

«احمد سحرپور» ادامه می‌دهد: برای شهروندان ساکن تبریز اتوبوس شرکت واحد و تاکسی برای رفت و آمد به وادی رحمت تدارک دیده شده است اما برای ساکنان سهند این امکان وجود ندارد.  وی با اشاره به فعالیت صنوف وابسته به این حوزه عنوان می‌کند: فعالیت صنوفی مانند گل‌فروشی یا سنگ‌فروشی و دیگر مشاغل مربوطه نیز در صورت راه‌اندازی آرامستان رونق می‌گیرند.


ضرورت مکان‌یابی آرامستان قبل از احداث شهر

کارشناس شهرسازی با انتقاد از نبود آرامستان در شهر سهند به شیوه‌نامه احداث شهرها و مقررات ویژه آن‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: قبل از احداث شهر و سکونت جمعیت باید پیش‌ساخت‌های لازم در نظر گرفته شود. بر این اساس ضرورت مکان‌های لازم برای احداث بیمارستان، مدرسه و مسجد و حتی آرامستان جانمایی شود. 

 «مجتبی فراهانی» با یادآوری این موضوع که احداث غسال‌خانه هم در کنار آرامستان ضروری است، عنوان می‌کند: برای جلوگیری از انتشار بیماری‌های مختلف در شهرها کمترین مسافت برای حمل اجساد تا مرحله دفن باید در نظر گرفته شود اما در شهری 140 هزار نفری مانند سهند این موضوع مورد غفلت واقع شده است. 

وی تاکید می‌کند: ایرادهای زیرساختی متعددی در سهند وجود دارد که نبود آرامستان یکی از این موارد است. به نظر می‌رسد عدم همکاری مناسب میان شرکت عمران شهرهای جدید و مدیریت استان و شهرداری از علل این نواقص بوده باشد. این کارشناس شهرسازی با اشاره به نقشه توپوگرافی سهند از یک‌سو و افزایش چند برابری قیمت زمین در این شهر در ماه‌های اخیر، اظهار می‌کند: اکثر زمین‌های این شهر برای احداث مجتمع‌های مسکونی در نظر گرفته شده یا عملیات واگذاری زمین‌های این منطقه انجام شده و دارای مالک هستند. 

از سوی دیگر قیمت زمین‌های واگذارشده هم چندین برابر افزایش پیدا کرده که این مساله پیدا کردن زمین مناسب در این شهر برای احداث آرامستان را مشکل‌تر کرده است و درصورت محقق شدن چنین مساله‌ای تأمین هزینه خرید زمین از مالکان هم خود فرایند دیگری دارد. 


مکان‌یابی برای گورستان سهند

مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید کشور که به گفته خودش در بازدید اخیرش از شهر سهند گلایه‌های شهروندان را از نبود آرامستان شنیده است به همشهری می‌گوید: اشکالات شهرسازی که در شهر جدید سهند وجود دارد، هم‌زمان با افزایش جمعیت خود را نشان داده و این در حالی است که قبل از این مشکلات چندان خود را نشان نمی‌داد. 

 «حبیب‌الله طاهر‌خانی» با اشاره به مشکل نبود آرامستان و دغدغه شهروندان در این زمینه عنوان می‌کند: با توجه به نبود آرامستان و وظایف شرکت عمران شهرهای جدید و وزارت راه و شهرسازی تمهیدات لازم برای تعیین زمینی مناسب و مکان‌یابی برای احداث آرامستان اندیشیده می‌شود. وی تاکید می‌کند: دیگر زیر‌ساخت‌های لازم برای این موضوع و موضوعات جزئی‌تر و عملیاتی‌تر هم در استان و در هماهنگی بین شهرداری و شرکت عمران انجام می‌شود. 


آمادگی شهرداری برای ارائه خدمات احداث آرامستان

شهردار سهند هم با بیان این‌که شهرداری مشکلی در ارائه خدمات احداث آرامستان و غسال‌خانه ندارد، می‌گوید: در صورتی که زمین مناسبی پیدا شود و از سوی شرکت عمران سهند در اختیار شهرداری قرار بگیرد، آماده ارائه خدمات هستیم. با توجه به مقررات شهرسازی لازم است شرکت عمران سهند زمین مناسبی در اختیار شهرداری برای این منظور قرار دهد. 

«عبادالله نظامی» با بیان این‌که مکان‌یابی آرامستان در شهری مانند سهند مشکل ارتفاع و بادهای غالب را هم دارد، عنوان می‌کند: با توجه به پیش‌زمینه‌های لازم در این زمینه اقدام می‌شود تا محل مناسبی برای ارائه این خدمت به شهروندان تعیین شود. 

وی رعایت مقررات شهرسازی در زمینه آرامستان‌ها را هم یادآور می‌شود و می‌افزاید: مقررات متعددی در این زمینه وجود دارد، از جمله در نظر گرفتن مساحت آرامستان تناسب با جمعیت شهری، فاصله با واحدهای مسکونی و مقررات دیگری که نیاز به کار کارشناسی دارد. این مسئول تاکید می‌کند: شهرداری در این مورد از مشاوران قوی شهری استفاده می‌کند تا مشکلات ثانویه به وجود نیاید و پروژه به مشاوران سپرده شود. اولویت شهرداری در احداث آرامستان توجه به مقررات شهرسازی خواهد بود.


سهند با موج افزایش جمعیت روبه‌رو است
 
سال‌ها از ایجاد شهر جدید سهند برای کاهش برخی مشکلات کلان‌شهر تبریز سپری شده، اما مشکلات همچنان به قوت خود باقی است. نبود آرامستان تنها بخشی از مشکلاتی است که مردم این منطقه با آن مواجه‌اند. شهر جدید سهند در سال 87 به عنوان پنجاه‌وهشتمین شهر آذربایجان ‌شرقی معرفی و در 4 فاز ساخته شد.

این شهر تا پایان سال 97 از لحاظ تقسیمات اداری‌سیاسی در شهرستان اسکو، بیش از 134 هزار نفر جمعیت داشت و در طرح جامع این شهر250 هزار نفر دیگر مد نظر قرار گرفته است که با توجه به تکمیل نشدن برخی زیرساخت‌های مناسب رفاهی، خدماتی، عمرانی و بهداشتی‌درمانی و به خصوص نداشتن بسترها و امکانات لازم و ضروری اولیه یک جامعه در این شهر، انتقال این همه جمعیت، به واقع اجحاف در حق شهروندان است. 

طبق پیش‌بینی تا 3 سال آتی سهند به دومین شهر آذربایجان شرقی از نظر جمعیت تبدیل می‌شود چراکه قرارگیری در محور گردشگری اسکو - کندوان، آب و هوای مناسب، کیفیت آب آشامیدنی، فاصله شهر از گسل‌ها و پایین بودن احتمال وقوع زلزله و وجود دانشگاه صنعتی سهند موج مهاجرت به شهر را دوچندان کرده است. امری که نگرانی‌ها را در فراهم نبودن زیرساخت‌های شهری در این منطقه را چند برابر می‌کند.