سخنگوی چهارم دوران ظریف

تریبون سخنگویی وزارت خارجه شاید مهم‌ترین مسئولیت در دستگاه سیاست خارجی باشد. جهانیان رسمی‌ترین مواضع را از زبان سخنگوی وزارت خارجه یک کشور می‌شنوند؛ تریبونی که حالا به سیدعباس موسوی رسیده است. او یازدهمین فردی است که پس از انقلاب سکاندار این تریبون شد. در سوابق او سمت‌هایی همچون دبیر اول و سرپرست نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در هنگ‌کنگ، رایزن اقتصادی در سفارت جمهوری اسلامی ایران در هلند و رئیس اداره سوم دیپلماسی رسانه‌ای در مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای دیده می‌شود. موسوی از معدود افرادی است که در وزارت خارجه فعالیت توییتری دارد و به‌نظر می‌رسد در دوران تصدی او بر مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای، وزارت خارجه تمرکز بیشتری در عرصه‌های رسانه‌ای فضای مجازی داشته باشد.

ظریف پس از انتخاب به‌عنوان وزیر خارجه رویکرد تازه‌ای را در اطلاع‌رسانی برگزید و رسانه‌ها از ارکان مهم دیپلماسی او بوده‌اند. موسوی، جانشین بهرام قاسمی شد که به‌تازگی به‌عنوان سفیر ایران در پاریس منصوب شده است. مهم‌ترین ویژگی موسوی حضور چشمگیر او در فضای مجازی است. قاسمی خرداد 95به‌عنوان سومین سخنگوی وزارت خارجه در دولت روحانی مشغول به کار شد و حالا این سمت را به یک سخنگوی تازه‌نفس تحویل می‌دهد.

سرمدی، محمدی، آصفی، حسینی، قشقاوی، مهمانپرست، عراقچی، افخم، جابری‌انصاری و قاسمی همه سخنگویان وزارت خارجه پس از انقلاب بوده‌اند. سخنگویان وزارت خارجه بعد از پایان دوران سخنگویی بیشتر به عنوان سفیر در کشورهای مختلف دنیا منصوب شده اند.

در دوران پس از انقلاب مرتضی سرمدی نخستین کسی بود که به‌عنوان سخنگوی وزارت خارجه شهرت یافت. دوران سخنگویی او از سال 1367تا 1370طول کشید سرمدی هم‌اکنون قائم‌مقام وزیر امور خارجه است.

محمود محمدی دومین کسی بود که تریبون سخنگویی را در اختیار گرفت. محمدی با مدرک دکترای سیاست بین‌الملل حدود 7سال در این سمت بود و بعد‌ها نماینده مجلس شد و هم‌اکنون در حوزه آکادمیک مشغول فعالیت است. در دوران او بود که مسئولیت سخنگویی شکل و شمایل حرفه‌ای به‌خود گرفت.با این حال مشهورترین سخنگوی وزارت خارجه به‌طور یقین حمیدرضا آصفی است؛ کسی که در اوج بحران هسته‌ای مسئولیت سخنگویی وزارت خارجه را به‌مدت 8سال یعنی تا سال 85 عهده‌دار بود و طولانی‌ترین دوران سخنگویی را به‌خود اختصاص داد. آصفی با مدرک دکترای شیمی کماکان علاوه بر حوزه دیپلماسی در حوزه‌های ورزش و اقتصادی هم فعال است. در دوران او نشست‌های هفتگی وزارت خارجه روی ریل قرار گرفت.

سخنگویان دوران احمدی نژاد
در دورانی که چهره هایی مثل محمد جواد ظریف، وزیر خارجه کنونی خانه نشین شدند،‌  وزارت خارجه 4 سخنگو به خود دیده است که معروف‌ترین آنها سید عباس عراقچی بود. معاون حقوقی ظریف و عضو تیم مذاکره کننده هسته ‌ای ایران بعد از آنکه رامین مهمانپرست برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 از سمت سخنگویی خودش استعفا داد به مدت کمتر از 6 ماه یعنی از 21 اردیبهشت سال 92 تا 6 شهریور همان سال در پست سخنگویی فعالیت داشت. عراقچی تقریباً در همه مناصب وزارت خارجه حضور داشته؛ از سفارت ایران در ژاپن و هلسینکی و سازمان همکاری اسلامی گرفته تا معاون حقوقی، رئیس دانشکده روابط بین‌الملل، مدیرکل دفتر مطالعات، معاون اداره مجامع و حالا نیز معاون سیاسی وزیر خارجه. عراقچی که فارغ‌التحصیل علوم سیاسی از انگلیس است به خاطر حضورش در همه مناصب وزارت خارجه از او به عنوان یک دیپلمات همه فن حریف یاد می‌شود. سید عباس عراقچی شاید به خاطر قدرت بیانی که دارد و به خاطر تجربه 6 ماهه‌ای که از دوران سخنگویی اندوخته است، در ماجرای مذاکرات هسته‌ای و البته در دوران سخت پس از آن که برجام با حملات منتقدان و دلواپسان مواجه شده بود،‌به نوعی سخنگویی تیم مذاکرات هسته‌ای را هم برعهده داشت و بیشتر مواقع او بود که در برنامه‌های تلویزیونی و گفت وگوهای رسانه‌ای درباره توافق هسته‌ای روشنگری می‌کرد.

سیدمحمدعلی حسینی، نخستین سخنگوی وزارت خارجه در دولت محمود احمدی‌نژاد بود که از 19شهریور 85 تا30 تیر 87 در این سمت فعالیت می‌کرد.  او پس از دوران سخنگویی، سفیر ایران در ایتالیا شد و هم‌اکنون در دفتر مطالعات وزارت خارجه مشغول فعالیت است.

حسن قشقاوی با مدرک حقوق سالیان زیادی در سمت نمایندگی مجلس و معاونت پارلمانی وزارت خارجه در دولت‌های سابق و فعلی فعالیت کرد و به‌مدت یک سال هم در سال 87تا 8آبان 88 سخنگوی وزارت خارجه بود. قشقاوی پس از تغییر ساختار وزارت خارجه مدتی مشاور وزیر بود و هم‌اکنون به‌عنوان سفیر ایران در اسپانیا حضور دارد.

رامین مهمانپرست دارای مدرک مهندسی کامپیوتر از دانشگاه شریف ششمین سخنگوی وزارت خارجه بود که تا اردیبهشت 92در این سمت حضور داشت و در آن مقطع برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری از سمت سخنگویی استعفا داد؛ هرچند در نهایت از عرصه انتخابات هم کنار کشید. او اخیرا از مسئولیت سفارت ایران در لهستان به کشور بازگشته است.