جوانه‌ای ظریف از عشق

کتاب «رؤیای آدم مضحک»، مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه نوشته فئودور داستایفسکی است که نخستین‌باردر ‌سال‌1877 منتشر شد. داستان همنام با عنوان کتاب، با سرگردانی راوی در خیابان‌های سن‌پترزبورگ آغاز می‌شود. راوی به این فکر می‌کند که چطور همیشه «آدمی مضحک» بوده و همچنین چطور اخیرا فهمیده است که دیگر هیچ‌چیز واقعا برایش اهمیتی ندارد.
 همین افکار باعث می‌شود که او به فکر خودکشی بیفتد. سپس مشخص می‌شود که او ماه‌ها قبل، تفنگی را به‌منظور شلیک به سر خود، خریده بوده است. با وجود این، ملاقاتی تصادفی با دختری جوان‌ باعث می‌شود که شخصیت اصلی داستان به سفری پا بگذارد که در طول آن، جوانه‌ای ظریف از عشق به جهان پیرامون و سایر انسان‌ها در قلب او شکوفا می‌شود. در واقع او به‌طور تصادفی با دخترک فقیری روبه‌رو می‌شود که از او برای کمک به مادر در حال مرگ خود درخواست یاری می‌کند. 
در جریان داستان، او به جای خودکشی می‌خوابد و به رؤیایی فرو می‌رود که با سفری به سیاره دیگر و به فساد کشاندن آنجا در جریان رؤیا، در نهایت دیدگاه او نسبت به زندگی و جهان تغییر می‌کند و عشق به‌خود و دیگر انسان‌ها در وجود او زنده می‌شود. رؤیای آدم مضحک را می‌توان داوری و برداشت نهایی نویسنده درباره انسان دانست. بی‌شک نام داستایفسکی در فهرست نویسندگان بزرگ جهان قرار دارد. برای تعریف و تمجید از آثار او کافی است نام چند شاهکار او را به زبان آورد. نگاه اجتماعی و فلسفی این نویسنده به‌ویژه به انسان‌ها نه‌تنها در رمان‌های فاخرش بلکه در داستان‌های کوتاه او هم هویداست. داستایفسکی تحصیلات روانشناسی نداشته اما واکاوی او از آدم‌های جامعه به‌قدری دقیق و ظریف در داستان‌هایش بیان شده‌اند که توجه همگان را به آثار او جلب کرده است. نشر ماهی چاپ بیست‌و‌چهارم مجموعه داستان رؤیای آدم مضحک را با ترجمه رضا رضایی به بهای 190هزار تومان منتشر کرده است.