الناز محمدی:
دل زمین باز شد و یک مرتبه بلندمرتبه‌ها بیرون زدند؛ در کوچه‌هایی باریک و کوتاه، دل به دل خانه‌های همسایه و همراه با غرولندهای زیرلبی ساکنان خانه‌ها. همه ماجرا همین است؛ در سال‌هایی که گذشت کم نبودند محله‌ها و خیابان‌ها و کوچه‌هایی که بعد از چندماه رفت‌وآمد و علم کردن تیرآهن‌ها و سیمان‌ها، ساختمان‌های بلندی را به‌خود دیدند که قرار نبود ببینند. «نفع» سازنده‌ها اما به قرار و مدار کاری نداشت؛ آنها کار خودشان را کردند، نقشه کشیدند و گودال کندند و آهن‌ها و بتن‌ها را سرهم کردند تا غول‌پیکرهای جدید، زورگویان جدید کوچه‌ها هم باشند. نمونه‌هایش کم نیست؛ 4مورد پرسروصدایش همین مجتمع پالادیوم، برج تازه‌ساز در محله دزاشیب، برج‌های محله ساعی و هتل- برج خیابان فرشته!
1-پالادیوم؛ محبوب و مزاحم
وقتی که ساختندش، خیلی هم بلندمرتبه به نظر نمی‌رسید اما با وسعت زیاد ، وسط محله قرار گرفته بود؛ میان خانه‌های محله قدیمی شهیداندرزگو. بعدها که افتتاح شد و آدم‌ها از گوشه و کنار تهران برای دیدنش و غذا خوردن در رستوران‌هایش آمدند، تخلفاتش هم یکی‌یکی رو شد. اولش گفتند درخت‌های زیادی قطع شده تا آن را بسازند و بعد درباره ناامنی و مشکلات محله‌ای و منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای که این مجتمع غول‌پیکر که حالا یکی از محبوب‌ترین‌هاست، برای ساکنان ایجاد کرده گفتند و هنوز ایرادهای تازه‌ای هم به قبلی‌ها اضافه می‌شوند. پیش از این استاندار تهران در گفت‌وگویی، درباره محدودیت‌هایی که مجموعه تجاری پالادیوم در شمال تهران ایجاد کرده است، تذکر داده و اعلام نگرانی کرده بود و بعد از آن، علی چگینی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی هم از روند ساخت مجتمع تجاری پالادیوم انتقاد کرده و گفته بود که پالادیوم تعادل ترافیکی منطقه را به هم زده است و از مکان‌یابی آن انتقاد کرده بود: «ساخت مال‌ها باید درست و براساس ضوابط و مقررات باشد.» بعد از آن اما این مراجعان به پالادیوم بودند که از بعضی تخلف‌ها در آن گفتند؛ مثلا نرخ ورودی پارکینگ. البته رفتاری، مالک این مجتمع تجاری در پاسخ اینطور گفت که مرکز خرید او۱۰۰درصد خصوصی است. او درخصوص پارکینگ مجتمع هم گفت که« ما ۱۰۰۰پارکینگ داریم و تنها اشتباهم در این پروژه این بود که پارکینگ بیشتری نساختم».
آخرین انتقاد در این‌باره را اما همین 2ماه پیش، محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران، مطرح کرد. او در صحن شورا در تذکر پیش از دستور خود به تخلف ساختمانی در خیابان مقدس‌اردبیلی و مجتمع تجاری پالادیوم اشاره کرد و گفت که این مجتمع بار ترافیکی محله‌ای، منطقه‌ای و شهری ایجاد کرده و برای اهالی مشکلات بسیاری به‌وجود آورده است؛ «مجتمع بزرگ تجاری پالادیوم طی سال‌های گذشته در خیابان مقدس اردبیلی ساخته‌شده است و بارگذاری بسیار گسترده‌ای که در آنجا صورت گرفته خارج از ضوابط طرح تفصیلی بوده است و بدون ارائه به کمیسیون ماده ۵ منطقه به این ساختمان مجوز دادند و از آنجا که پارکینگ بسیار زیادی نیاز داشت و به‌علت جذب سفر فراوان، از نظر ترافیکی مشکلات زیادی برای اهالی منطقه به همراه دارد. مالک ساختمان جدیدا بنایی را به‌منظور استفاده برای پارکینگ خریداری کرده است و با شهرداری توافق کرده و کاربری آنجا را تبدیل به اداری کرده و به علاوه توافق کرده زیرگذری میان این 2ساختمان احداث کند و اکنون در حال اجرای این طرح است تا 2 ساختمان را از زیر به هم وصل کند». به گفته او «شهردار منطقه جدیدا توافق کرده است که یک پل هوایی به طول ۴۰متر که از فراز یک سری از املاک دیگر نیز می‌گذرد، احداث کند و به‌رغم اینکه تعدادی از اعضای شورای شهر مخالف این موضوع هستند شهردار فعلی منطقه را به‌شدت تحت‌فشار گذاشته‌اند تا این طرح انجام شود. از ریاست محترم جلسه درخواست می‌کنیم مراتب درخواستمان را به شهردار تهران اعلام کنند و به سرعت و جدیت جلوی این اقدام را بگیرند و مجوز این ساختوسازها را لغو و نتایج را به ما اعلام کنند». البته بعد از این سخنان بخشنامه جدیدی در حوزه معماری و شهرسازی توسط شهردار تهران ابلاغ شد تا به گفته اعضای شورای شهر تهران، جلوی تخلفات این‌چنینی گرفته شود.
2- دزاشیب گرفتار
این‌بار هم یکی از منطقه‌های شمالی تهران گرفتار شد. مرداد امسال بود که سر و صداها درباره یک برج تازه‌ساز در منطقه دزاشیب تهران بالا گرفت؛ برجی شامل 16طبقه روی زمین و ٨ طبقه زیرزمین. 9طبقه جدید اضافه هم ساخته شده و بعد از آن مالک اسکلت‌گذاری برای ٤ طبقه دیگر را هم شروع کرده بود؛ برجی با نام «تاورکرین» که آنطور که گفته می‌‌شد، سرمایه‌گذارش بانک تات بود و اهالی محل از بودنش به‌شدت ناراضی بودند. آنها می‌گفتند مجوز ساخت‌وساز در محل این برج، آموزشی و مربوط به یک مدرسه راهنمایی بوده و آن را به جای خانه سردار فاخر، رئیس مجلس شورای ملی در دوره قبل از انقلاب، ساخته‌اند؛ خانه‌ای که ٤٠ درخت چنار داشته اما به جایش یک برج ٢٤طبقه ساخته‌اند. در همان روزهای پایانی سال ٩٢ که کلنگ این پروژه زمین خورد، مجوز ساختمان برای ١٦ طبقه روی زمین و ٨ طبقه زیرزمین گرفته شد اما مالک ٩طبقه به‌صورت خلاف روی آن ١٦طبقه ساخت و ساختمان به ٢٥طبقه روی زمین رسید و در مرداد امسال، سازنده، اسکلت‌گذاری برای ساخت ٤طبقه دیگر را هم شروع کرد؛ آن هم با کاربری آموزشی. اما اهالی محلی می‌گفتند ساختمان تجاری است و برای تعلل در پرداخت عوارض ساختمانی ،مجوز آن را آموزشی گرفته‌اند. آنها از سال گذشته مکاتبات خود را با شورای شهر و شهرداری تهران آغاز کردند و از تخلفات و آزار و اذیت‌های برج تازه گفتند اما تا زمانی که موضوع در رسانه‌ها منتشر نشده بود، کسی به حرف آنها توجه نکرد.
در نامه سال ٩٥ آنها به شورا آمده بود: «تحقیق در پرونده و بررسی سازوکاری که منجر به صدور این مجوز غیرقانونی و ادامه روند ساخت‌وساز فریبکارانه شده است (به نام مرکز آموزشی ولی در عمل مجتمع تجاری و شاپینگ مال و هتل یا...). کمیسیون ماده ٥ به چه دلیلی حاتم‌بخشی کرده و این مجوز طلایی را به قیمت نابودکردن خانه‌های ما به این زیاده‌خواهان داده است؟» آنها همچنین خواستار محدودکردن ارتفاع پروژه حداکثر در حد ٦ طبقه روی زمین، تحقق نوع کاربری و جلوگیری از ساخت مجتمع تجاری شده بودند؛ «در نخستین گام بلادرنگ دستور توقف کار حداقل در شب‌ها داده شود و همزمان وضعیت تاورکرین‌ها، صلاحیت افرادی که با آنها کار می‌کنند و رعایت استانداردهای ایمنی به‌ویژه اقدامات حفاظتی برای عابران، قبل از اینکه بی‌گناهی کشته شود را رسیدگی کنند.» آغاز عملیات اسکلت‌گذاری برای ٤طبقه دیگر باعث شد اهالی محل ٢٢مردادماه امسال هم نامه دیگری دراین‌باره به شورای شهر تهران بنویسند؛ «در این نامه از مزاحمت‌های شبانه‌روزی این پروژه طی 3سال گذشته برای اهالی و عدم‌رعایت موارد ایمنی مطلبی نمی‌گوییم ولی سؤال این است که شهرداری تهران و کمیسیون ماده٥ چگونه مجوز ١٦طبقه روی زمین و بارگذاری سنگین را در محله مسکونی در خیابان پرترافیک و روی گسل دزاشیب، داده است؟» اما بعد از رسانه‌ای شدن این ماجرا موضوع به صحن شورای شهر تهران کشیده شد و عبدالحسین مختاباد، عضو شورای چهارم شهر گفت که باید ساخت 4طبقه اضافه در این برج متوقف شود؛ اتفاقی که البته افتاد ولی هنوز حرف و حدیث‌ها درباره دیگر تخلفات این برج ادامه دارد. مختاباد آن زمان در شورا گفت: «یکی از برج‌سازان تهران در دزاشیب پروژه‌ای دارد که در آن تخلف کرده است. قرار بوده این زمین پارک شود اما حالا تبدیل به هتل شده است. قرار بوده این ساختمان ١٦ طبقه ساخته شود اما حالا ٢٥ طبقه ساخته شده و مالک قصد داشته ٤ طبقه دیگر نیز اضافه کند. البته خوشبختانه شهرداری درحال پایین آوردن ستون طبقات اضافه است اما شورا و شهرداری باید این فرد متخلف را سرجایش بنشانند».
3- برج ۲۰ طبقه در کوچه 6متری
ساخت ۲۰طبقه بنا در یک کوچه 6متری از دیگر اتفاقاتی بود که از سال گذشته خبرساز شد؛ برجی در محدوده پارک ساعی تهران در کوچه‌ای به‌همین نام؛ برجی که به‌نظر می‌رسد حالا کارش تمام‌شده و آنگونه که تابلوی پروژه آن نشان می‌داد، قرار بود دارای 7طبقه زیر زمین، یک طبقه همکف و ۱۲طبقه روی همکف باشد، درحالی‌که در کوچه‌ای تنگ واقع شده و دایرکردن کارگاه ساخت این برج و ترافیک ناشی از آن، مردم محل را عاصی کرده بود. براساس دیگر اطلاعات درج شده روی تابلوی معرفی پروژه، کارفرمای این سازه مالک یکی از شرکت‌های مشهور تولید محصولات شوینده و فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای است.
ساکنان این منطقه شکایت‌نامه‌ای را از تیرماه سال92 به رئیس وقت شورای‌شهر تهران راجع به صدور مجوز کمیسیون ماده5 غیرقانونی و خارج از چارچوب‌های شهری ارسال کردند. آنها به عملکرد کمیسیون ماده5 برای صدور مجوز این ساختوسازها انتقاد داشتند؛ موضوعی که اعضای کمیسیون ماده5 نظر دیگری درباره آن دارند: «در مفاد و قوانین وزارتخانه راه و شهرسازی، بندی درخصوص طرح جامع و تفصیلی گنجانده شده است که در آن به‌صراحت ذکر شده که اگر در روند اجرایی طرح جامع، قسمت‌هایی از آن به‌دلیل مغایرت جزئی با طرح تفصیلی قابل اجرا نباشد کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت مسکن، کشور، نیرو و میراث‌فرهنگی تشکیل شده و موارد را به تصویب کمیسیون رسانده، تا قابلیت اجرایی پیدا کند. در واقع وظیفه کمیسیون ماده5 فقط تصویب مغایرت‌های جزئی طرح جامع و تفصیلی است؛ بنابراین براساس همین قانون، مشخص می‌شود که کمیسیون فوق، مرجعی برای بررسی تفاوت کلی طرح‌های توسعه شهری نیست و درصورت مشاهده چنین مسئله‌ای تنها شورای‌عالی معماری و شهرسازی کشور اختیار و مجوز رفع این مغایرت‌ها را دارد».
4- هتل فرشته در کوچه 8متری
«بعد از برج میلاد، این هتل با ٢٣٠متر ارتفاع بلندترین ساختمان تهران است اما گودبرداری غیراصولی موجب تخریب ساختمان‌های مجاور این هتل شده است». این خلاصه ماجرایی بود که در سال94 سرو صدا به‌پا کرد و رسانه‌ها درباره‌اش نوشتند؛ ماجرایی که از ساخت یک برج ٥٧ طبقه در خیابان ٨متری تهران خبر می‌داد که طرحش را به زاها حدید، معمار مشهور عرب نسبت می‌دهند. ساخت این هتل باعث انتقادها و واکنش‌های زیادی بین ساکنان این کوچه و بعد اعضای شورای چهارم شهر تهران شد. پیگیری‌های خبرنگاران در سال 94 نشان داد که این سازه بلندمرتبه جز طبقاتی که به‌عنوان هتل برای آن پیش‌بینی شده (بین ١٨ تا ٣٠ طبقه)، ٧ طبقه تجاری- اداری و مجموعه‌ای از فروشگاه‌ها و مراکز تجاری، سالن‌های کنفرانس، ٣طبقه تأسیسات، ٤طبقه مراکز تفریحی و رستوران و یک طبقه لابی مجلل خواهد داشت و همه اینها یعنی بارگذاری سنگین در بافت مسکونی یک محله و در حاشیه خانه‌هایی که مردم تا چند سال پیش در آن زندگی آرامی داشتند.
از طرف دیگر در صفحه ویکی‌پدیای این هتل آمده است: «منتقدان این پروژه معتقدند جدا از اینکه چرا این ساختمان با چنین زیربنا و ارتفاعی در خیابانی کم‌عرض قرار گرفته و از نظر شهرسازی و اصول شهری مورد سؤال واقع شده، این هتل در کمیسیون ماده۵ مجوز ۴۴طبقه را گرفته اما محاسبات طراحی این سازه براساس ۵۷طبقه است. البته اکنون مالکان این برج به‌دنبال دریافت مجوز ساخت برجی ۵۷طبقه هستند چون تاکنون فقط برای ۴۴طبقه آن مجوز دارند». از سوی دیگر ساختمانی با ۵۷طبقه و ارتفاع حدود ۲۳۵متر درحالی قرار است با ۱۰۶هزار مترمربع زیربنا ساخته شود که زمین محل احداث آن تنها ۴۵۷۴مترمربع است. این به آن معناست که به متراژ زمینی در اندازه ۵هزار مترمربع فقط اجازه ساخت ساختمانی تا ۲۰طبقه داده می‌شود، درحالی‌که این ساختمان مجوز ۴۴طبقه را گرفته است. حتی اگر مالکان مجوز ۵۷طبقه را نیز بگیرند، با این حساب حدود ۴۰طبقه ارتفاع مازاد آن خواهد بود. حمیدرضا خوشدل، مسئول واحد بازرسی گودبرداری سازمان نظام مهندسی تهران درباره مجوز ۴۴طبقه‌ای این هتل که توسط کمیسیون ماده۵ داده شده، گفته که ساختمان فعلی این هتل ۲۴طبقه مازاد دارد و اضافه کرده درحالی‌که جواز صادر شده برای تمام پروژه‌ها چهارساله است جواز صادر شده برای این پروژه هفت ساله است. محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر معتقد است:« از لحاظ شهرسازی و معماری تخلفی از سوی مالک صورت نگرفته بلکه تنها تخلف انجام شده، از سوی کمیسیون ماده۵ وقت بوده که معلوم نیست با چه استدلالی مجوز تخریب باغی که هم اینک محل ساخت برج است را صادر کرده؟».
