پل‌عابرپیاده؛سازه مزاحم یا کارآمد

محمد سرابی؛ روزنامه‌نگار

پل‌های عابرپیاده یکی از عناصر اصلی ترافیک شهری هستند که خطر تصادف شهروندان با خودرو‌ها را کاهش می‌دهند، اما معایبی مانند هزینه نگهداری، بی‌احتیاطی رانندگان در محدوده پل‌ها، نازیبایی ظاهری و نداشتن کارایی در حد انتظار، باعث شده است که با انتقاداتی روبه‌رو شوند.ساخت پل عابر در شهرها ممنوع نیست، اما برخی از شهرهای بزرگ غربی از ابتدا، پل عابر زیادی نداشتند و شهروندان از مسیر همسطح سواره‌رو عبور می‌کردند، از طرفی بعضی از شهر‌های دیگر که در یک دوره اوج شروع به ساخت و نصب پله‌های عابر در خیابان‌ها کردند، اکنون این رویکرد را کنار گذاشته‌اند. در سال‌های اخیر تعدادی از شهر‌های آسیایی، پل‌های جدید نصب نکردند و تعداد پل‌های قبلی را با ساخت مسیر‌های همسطح، کاهش دادند.

تایوان
شهر گذر‌گاه های هوایی
پایتخت کشور تایوان تا چند سال قبل بیش از 110پل عابر پیاده داشت. اکنون 40پل جمع‌آوری شده و 20پل دیگر هم در برنامه تخریب قرار دارند. نزدیک 50سال پیش آنقدر پل عابر پیاده در خیابان‌های این شهر وجود داشت که نام تایپه را «شهر گذرگاه‌های هوایی» گذاشته بودند. در سال‌های 1960میلادی ترافیک خودرو‌ها به‌شدت رشد کرد و برنامه‌ریزان ترافیکی برای اینکه راه عبور وسایل نقلیه را همیشه باز نگه ‌دارند، شروع به ساخت و نصب پل‌های عابر پیاده و همینطور تونل‌های زیرگذر کردند. بعضی از مدرسه‌ها هزینه ساخت پل عابر در مقابل در ورودی خود را پرداخت می‌کردند تا احتمال تصادف بچه‌ها کاهش پیدا کند. دستفروشان و گدایان روی عرشه پل‌ها برای خود جای ثابتی پیدا کردند. تابلو‌های تبلیغاتی روی آنها نصب شده بود و به‌دلیل اینکه تعداد ساختمان‌های بلندمرتبه در شهر اندک بود، خیلی‌ها روی این پل‌ها عکس می‌گرفتند. یکی، دو دهه قبل مشخص شد که پل‌های عابر تأثیر چندانی در حل مشکل ترافیک شهر ندارند. برخی از عابران هم به جای عبور از پل‌ها از زیر آنها می‌گذشتند و با خودرو‌هایی که به سرعت از خیابان رد می‌شدند، تصادف می‌کردند. زمانی که خطوط اتوبوسرانی سراسری در شهر ساخته شد مردم باید به درون خیابان‌ها می‌رفتند تا سوار اتوبوس شوند.

پل برای توان‌جویان مناسب نیست
از سال 2000انتقاد به کارایی پل‌های عابرپیاده غیربزرگراهی شروع شد. شهروندان متوجه شدند که پل‌ها برای افراد معلول و سالمند قابل استفاده نیستند. شهرداری چند آسانسور در برخی پل‌ها نصب کرد، اما هزینه نگهداری از آنها خیلی زیاد بود. بعد از سال 2008پل جدیدی ساخته نشد و در سال 2016تخریب نخستین پل‌ها شروع شد. شهرداری در مقابل طرح‌های حمل‌ونقل عمومی مانند مترو را گسترش داد تا از ترافیک خودرو‌ها کاسته شود. چراغ‌ها و خطوط عابرپیاده هم جایگزین پل‌ها شدند و خودرو‌ها مجبور شدند برای عبور پیاده‌ها توقف کنند.

فیلیپین
140پل عابر
تعداد موتورسیکلت‌ها و خودرو‌ها در مانیل زیاد است و شبکه خیابان‌های این شهر هم ظرفیت کافی برای جابه‌جایی این همه وسیله نقلیه را ندارد. نزدیک 140پل عابرپیاده در شهر مانیل وجود دارد و تا سال 2019شهرداری دائما بودجه بیشتری برای ساخت پل‌های عابرپیاده اختصاص می‌داد، اما از این سال شهرداری رشد این بودجه را متوقف کرد تا تأثیر آنها بر ترافیک شهر را دوباره مطالعه کند. فاصله بین پل‌ها، ارتفاع پله‌ها و مسافتی که شهروندان معمولا با پای پیاده طی می‌کنند اندازه‌گیری شد. نتیجه این تحقیقات نشان داد که بعضی از پل‌های عابر، مسیر شهروندان را چند برابر طولانی‌تر از عرض خیابانی می‌کنند که روی آن ساخته ‌شده‌اند؛ به همین دلیل خیلی از عابران از عرض خیابان رد می‌شوند و چون راننده‌ها به‌دلیل وجود پل، سرعت خود را کاهش نمی‌دهند، تصادف‌های شدیدی رخ می‌دهد؛ مثلا در خیابان «کامن‌ولث» هر سال نزدیک 20تصادف در محدوده پله‌های عابر پیاده رخ می‌داد که به‌دلیل سرعت خودرو‌ها و موتورسیکلت‌‌ها بود.

تصادف‌ باز هم زیاد است
کارشناسان ترافیکی از این آما‌ر‌ها نتیجه گرفتند که پل‌های عابر به کارایی اصلی خود نرسیده‌اند. این پل‌ها باید عابران و خودرو‌ها را از هم جدا می‌کردند تا تصادف‌ کمتری اتفاق بیفتد اما آمار تصادف‌ها همچنان زیاد بود.ساخت پل عابر در یک خیابان باعث می‌شد که راننده‌ها تصور کنند هیچ عابری در محدوده آن وجود ندارد و در نتیجه شدت تصادف‌ها بیشتر می‌شد. با توجه به اینکه هزینه ساخت پل هم زیاد بود شهرداری مانیل تصمیم‌گرفت در خیابان‌های غیربزرگراهی، مشکل را با رنگ‌آمیزی خطوط عابر پیاده و نصب چراغ راهنمایی حل کند. در سال‌های اخیر به جای پل‌های عابرپیاده، خطوط عبور همسطح ساخته شده است که شب‌ها هم با چراغ روشن می‌شوند. با این روش هزینه‌ها کاهش پیدا کرده و رانندگان هم مجبور به کاهش سرعت خود هستند.