پرورش شترمرغ؛ صنعت کارآفرین

‌فاطمه میرزایی|  گنبد کاووس – خبرنگار:


در هر شهرستانی در کنار پیشه‌های سنتی، ایجاد کسب و کارهای جدید‌ مزیت‌هایی دارد که شاید کمتر دیده شده است. معرفی این مزیت‌ها از سوی دولت می‌تواند به اشتغال‌زایی کمک کند. گنبدکاووس به عنوان دومین شهرستان مهم استان از سال 92 تاکنون تلاش می‌کند کسب و کارهای جدید‌ ایجاد کند. 


رسته پرورش دام و طیور بسته است

مدیر کل کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان می‌گوید: گنبدکاووس شرایط مناسبی برای پرورش شترمرغ دارد. در حال حاضر پرورش طیور در گلستان پس از بسته شدن سامانه کارا با مشکلات زیادی همراه شده است.  «سعید مازندرانی» بیان می‌کند: متاسفانه تحولاتی که رسته‌های ثبت شده در سامانه ایجاد کرده، ما را از تحقق برخی مزیت‌ها دور کرده است. پرورش دام و طیور هم یکی از این رسته‌هاست که با وجود قطب بودن استان در این زمینه بسته شده است. 

وی ادامه می‌دهد: درخواست‌های خود مبنی بر نیاز استان به برخی از رسته‌ها را به وزارتخانه فرستادیم. در کنار این گزارش‌ها، مشکلات استان در زمینه دریافت تسهیلات اشتغال را هم اعلام کرده‌ایم. منتظر نتایج هستیم. امیدواریم بتوانیم در سال 98 این رسته‌ها را به استان برگردانیم. 


نخستین مزرعه پرورش شترمرغ 

با وجود بسته بودن رسته‌ها، برخی از کارشناسان و افرادی که دستی در پرورش شترمرغ دارند، معتقدند که می‌‌توان این کار را با مبلغی کمتر از آنچه تسهیلات در اختیار افراد می‌دهد، شروع کرد. سال 83 نخستین مزرعه پرورش شترمرغ استان کار خود را در شهرستان مینودشت آغاز کرد. این مزرعه با 7 قطعه شترمرغ نر و 13 قطعه شترمرغ ماده فعالیت خود را آغاز کرد و تا پایان همان سال، 700 عدد تخم شترمرغ در این مزرعه تولید شد. 


شروع کار سرمایه زیادی نیاز ندارد 

«محمدعلی خواجه شاهکویی» یکی از جوانان کارآفرین گلستانی است که با وجود داشتن مدرک دکترای شیمی به کار پرورش شترمرغ مشغول است. وی می‌گوید: برای شروع کار به سرمایه زیادی نیاز نیست، اما توصیه من به افرادی که می‌خواهند به این عرصه وارد شوند، این است که قبل از ورود، دانش و اطلاعات خود را تکمیل کنند تا در مسیر فعالیت با مشکل مواجه نشوند.

وی بیان می‌کند: کار در این مزرعه را با ۶۰ جوجه برای پرواربندی شروع کردیم و پس از 10 ماه نگهداری توانستیم شترمرغ‌ها را به فروش برسانیم، اما همه برای شروع کار به این تعداد جوجه نیاز ندارند و می‌توانند با حداقل ۲۰ جوجه کارشان را شروع کنند. با این تعداد پس از ۶ ماه می‌توان در حدود ۸ تا ۱۰ میلیون تومان درآمد داشت.
خواجه شاهکویی با بیان این‌که ظرفیت‌ استان برای توسعه این صنعت بالاست، می‌گوید: ابتدای کار در مجموعه برای ۳ نفر به صورت مستقیم و ۱۰ نفر به صورت غیرمستقیم شغل ایجاد شد که این تعداد پس از توسعه بیشتر به 2برابر رسید. 

این کارآفرین بیان می‌کند: نکته مهم این است که اجزای مختلف شترمرغ به مصارف‌ مختلف می‌رسد و دور‌‌ریزی ندارد، به همین دلیل می‌تواند درآمد خوبی ایجاد کند. اگر صنایع تبدیلی و فراوری در استان وجود داشته باشد، می‌توان چرم‌ شترمرغ را که یکی از زیباترین و گران‌قیمت‌ترین نوع چرم است با قیمت مناسبی صادر کرد. در حال حاضر مشتری‌های آلمانی بابت هر چرم شترمرغ ۲۰۰ دلار می‌پردازند. 


جای خالی صنایع وابسته 

یک کارشناس طیور هم می‌گوید: اگرچه ممکن است پرورش برخی طیور همچون شترمرغ در نگاه اول هیچ تناسبی با شرایط استان‌های شمالی نداشته باشد، اما واقعیت این است که تنوع اقلیمی و وجود دشت‎های وسیع در استان می‎تواند صنعت پرورش شترمرغ را به یک صنعت پربازده تبدیل کند.

«عیسی محمدی» با بیان این‌که راه‌اندازی مزرعه‌ پرورش شترمرغ می‌تواند اشتغال‌زایی فراوانی‎ در استان داشته باشد، ادامه می‌دهد: ارزان بودن خوراک شترمرغ، سرمایه‎گذاری اندک برای پرورش، تنوع محصولات و قابلیت تکثیر بالا می‎تواند پرورش آن را به عنوان یک صنعت، فعال و توجیه‎پذیر کند، با این وجود مواردی همچون نبود کشتارگاه صنعتی، بازدهی نداشتن محصولات مختلف شترمرغ به دلیل نبود صنایع تبدیلی، بیگانه بودن ذائقه مردم گلستان با گوشت آن از جمله مشکلات موجود در مسیر توسعه صنعت پرورش شترمر غ محسوب می‎شود.  وی می‌گوید: شترمرغ به عنوان بزرگ‌ترین پرنده دنیا محسوب می‎شود که توانایی بالایی در سازگاری با اقلیم‎های مختلف دارد.

محمدی با بیان این‌که محصولات جانبی شترمرغ شامل گوشت، پوست، پر و روغن دارای ارزش بالایی است، اضافه می‌کند: بیشتر تمرکز روی گوشت این پرنده است که البته ذائقه مردم استان چندان گوشت شترمرغ را نمی‎پسندد. شترمرغ بیشتر در مناطق کویری و دشت‎ها پرورش داده می‌شود، از این‌رو پرورش این پرنده در استان‎های شمالی مغایر با سیاست‎های کشوری بوده و چندان حمایتی از پرورش‌دهندگان نمی‎شود، در صورتی که استان ما دارای دشت‌های وسیعی است و پرورش آن با وجود تنوع اقلیمی می‌تواند به یک صنعت پربازده و اشتغال‌زا برای جوانان استان تبدیل شود. در حال حاضر پرورش شترمرغ در واحدهای کوچک و به صورت کاملا سنتی انجام می‎شود.

این کارشناس اضافه می‌کند: به دلیل نبود صنایع تبدیلی و فراوری شترمرغ در استان، جای چرم که ارزش بالایی دارد خالی است، در واقع محصولات شترمرغ به دلیل نبود صنایع تبدیلی و فراوری از بازدهی لازم برخوردار نیستند. شترمرغ به لحاظ تنوع محصولات آن همچون گوشت و پوست که از آن چرم تولید می‌شود، پر و تخم که قابلیت‎های زیادی دارد از طرفی قابلیت تکثیر زیاد آن به طوری که میانگین در سال دوم و سوم این پرنده قادر به تخم‎گذاری تا ۴۰ عدد است بنابراین این ویژگی‎ها در کنار اقلیم و دشت‎های وسیع در گلستان می‎تواند این استان را به یکی از قطب‎های پرورش شترمرغ در کشور تبدیل کند.


نبود صنایع تبدیلی، مشکل پرورش شترمرغ

مدتی است که برای حمایت از اشتغال بسیج سازندگی هم در کنار دولت وارد عمل شده است و به گفته برخی از پرورش‌دهندگان شترمرغ، حمایت‌های قابل توجهی از این صنعت دارد. با این حال هنوز هم در کنار این صنعت مشکلی به نام نبود صنایع تبدیلی و فراوری به چشم می‌خورد. این مساله زنجیره ارزش را در میانه راه قطع می‌کند.