اجتماعی
جمعیت جوان؛ فرصت امروز و دغدغه فردا
رئیس دانشگاه علوم پزشکی قزوین: باید با توسعه اقتصادی مردم را به افزایش فرزندآوری تشویق کرد
فریبا قاسمی| قزوین- خبرنگار:
کی از واقعیت‌های جامعه، حرکت جمعیت به سمت سالمندی و کاهش نسل جوان است؛ به طوری که علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، گفته است اگر امروز با 6 میلیون سالمند مواجه هستیم، در آینده‌ای نه‌چندان دور، این رقم بالغ بر ۳۰ میلیون نفر خواهد شد. این مشکل در قزوین هم وجود دارد و باید دید مسئولان چه چاره‌ای برای آن اندیشیده‌اند؟
آموزش و فرهنگسازی
استاندار قزوین از میل جمعیت استان و کشور به جمعیت سالمندی ابراز نگرانی کرد و گفت: طبق نمودار میانگین، جمعیت استان در دهه‌های آینده به سمت سالمندی و سالخوردگی خیز برمی‌دارد؛ به طوری که در سال ۱۴۲۰ جوانان متولد دهه ۶۰ شمسی که از فراوان‌ترین گروه‌های سنی در جامعه کنونی هستند حداقل ۶۰ سال خواهند داشت و این وضعیت خوبی برای کشور نیست؛ بنابراین لازم است برای افزایش نرخ جمعیت کشور همه امکانات به طور متناسب رشد یابد و همه دستگاه‌ها اقدامات لازم را پیش‌بینی و اجرا کنند.
عبدالمحمد زاهدی معتقد است: برای رهایی از این بحران، آموزش و فرهنگسازی می‌تواند مفید باشد. به منظور مدیریت و برنامه‌‌ریزی هر چه بهتر در حوزه جمعیت، در کنار سیاستگذاری مراجع بالادستی باید آموزش‌های پیش از ازدواج با جدیت و کیفیت بیشتری تقویت شود.
رشد جمعیت
مدیرکل ثبت احوال قزوین درباره جمعیت استان مطرح می‌کند: جمعیت کودکان صفر تا ۱۴ سال در قزوین ۲۳ درصد، ۱۵ تا ۲۹ سال ۲۵ درصد، ۳۰ تا ۶۴ سال ۴۶ درصد و کهنسالان نیز ۶ درصد است.
وی در ادامه به افزایش جمعیت استان قزوین اشاره می‌کند و می‌گوید: ۹۹ هزار و ۳۰۲ نفر طی سال‌های ۹۷- ۹۰ به جمعیت استان اضافه شده و به طور متوسط رشد جمعیت ۱/۱۷ درصد بوده است؛ یعنی در این دوران سالانه ۱۴ هزار و ۱۸۶ نفر افزایش جمعیت داشته‌ایم.
جمعیت شاغل
با توجه به این‌که مدیران ارشد استانی از کاهش جمعیت جوان جامعه ابراز نگرانی می‌کنند باید دید آیا شرایط برای افزایش جمعیت و رهایی از این بحران امکان‌پذیر است؟ شغل یکی از ابتدایی‌ترین خواسته‌های یک جوان است. در همین راستا به سراغ مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان قزوین رفتیم. مسعود بابایی در این باره می‌گوید: جمعیت شاغل استان ۳۸۷ هزار و ۷۴ نفر است و بیش از ۵۸ هزار نفر در استان قزوین دچار معضلی به نام بیکاری هستند.
وی با اعلام نرخ مشارکت اقتصادی که ۴۰/۴ درصد است، بیان می‌کند: ۱۳ هزار و ۱۱۰ نفر در موسسه‌های کاریابی ثبت‌نام کرده‌اند که بیش از ۱۰ هزار نفر آنان را مردان تشکیل می‌دهند.
به گفته بابایی، جمعیت استان قزوین حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر است که ۱/۶ درصد از جمعیت کل کشور را تشکیل می‌دهد.
افزایش میزان ناباروری
رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی قزوین از افزایش میزان ناباروری زوج‌های کشور از 10 درصد به 20 درصد خبر می‌دهد و می‌گوید: ۲۰ سال پیش ۷/۴ درصد جمعیت کشور سالمند بوده‌اند که امروز این رقم به ۹/۲ درصد رسیده است و این آمار زنگ خطری برای جامعه به حساب می‌آید. این مشکل در استان ما نیز وجود دارد.
منوچهر مهرام با بیان این‌که امید به زندگی و ناباروری در جامعه ارتقا یافته است، اضافه می‌کند: وقتی مردم را به افزایش فرزندآوری تشویق می‌کنیم، باید توسعه اقتصادی، کشاورزی، صنعت، آموزش و بهداشت را هم مد نظر قرار دهیم.
وی ادامه می‌دهد: جامعه در حال پیر شدن است و جمعیت جوان و مولد در حال کاهش. این آمارها باید در آمایش سرزمینی و جمعیتی استان و کشور مورد توجه و ملاحظه قرار گیرد. مکانیزم‌های تشویقی برای افزایش موالید در قشر فرهیخته جامعه بیشتر باید در نظر گرفته شود. فقر، بیکاری و عدم امنیت اقتصادی عوامل بازدارنده مهمی برای افزایش نرخ باروری در جامعه هستند.
توسعه همه‌جانبه
مهرام اضافه می‌کند: باید متناسب با افزایش جمعیت، مدیران کشوری و استانی در همه کشور اقدام به توسعه همه‌جانبه کنند. نمی‌شود توسعه جمعیتی اتفاق بیفتد و ما از توسعه فرهنگی و اقتصادی و مسکن و تامین غذا و اشتغال و... غافل باشیم. نبود اشتغال و عدم ارتقای شرایط اقتصادی به معنای وجود موانع جدی در مسیر افزایش باروری در زوجین است.
به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی قزوین، براساس پیش‌بینی سازمان جهانی بهداشت، در سال ۲۰۵۰ بالغ بر ۳۰ درصد جمعیت جهان سالمند می‌شوند.
فرصت سالمندی
مرضیه یونسی جامعه‌شناس و استاد دانشگاه می‌گوید: سالمندی نیز چون سایر پدیده‌های اجتماعی دارای نقاط ضعف و قدرت است. با این‌که جامعه نگران چند سال آینده و مواجهه با بحرانی به نام سالخوردگی است اما در کشور‌های اروپایی، از سالمندی به عنوان یک فرصت طلایی یاد می‌شود. وی بیان می‌کند: معمولا تعاریف برای سالمندی براساس سن است که می‌تواند شاخص مناسبی برای آن نباشد.
باید واقعی‌تر به پدیده سالمندی نگریست و مفاهیم آن را تعریف کرد. سن تنها یک عدد است که نباید در قید و بند آن بود. جامعه نیازمند استفاده از افراد سالمند و تجربه و دانش آنهاست. باید برنامه‌‌ریزی و سیاستگذاری شود و ببینیم اکنون در چه شرایطی هستیم و در آینده چه می‌شود و چه باید کرد.یونسی به آمار سازمان ملل اشاره و اضافه می‌کند: براساس آمار اعلام‌شده از سوی سازمان ملل، 26 میلیون کودک در آفریقا توسط پدربزرگ‌ها و مادربزرگها نگهداری می‌شوند که علاوه بر کاهش هزینه‌ها، تربیت این کودکان از کیفیت خوبی برخوردار است. این می‌تواند یک پیشنهاد باشد زیرا سالمندان انتقال‌دهنده میراث فرهنگی، هویت و اصالت هستند که می‌توانند شخصیت جامعه را تشکیل دهند؛ بنابراین خانواده‌ها می‌توانند فرزندانشان را به پدربزرگ‌ها و مادربزرگها بسپارند تا هزینه‌های مهد کودک و پرستار از سبد خانواده کم شود.
این جامعه‌شناس وضعیت کنونی جامعه را مساعد نمی‌داند و ادامه می‌دهد: با توجه به وضعیت اقتصادی، کمبود امکانات رفاهی و اجتماعی نمی‌توان مردم را فقط به نسل‌آفرینی تشویق کرد، چراکه تورم و آمار بالای جمعیت بیکار، برای نسل‌آفرینی یک تهدید است. داشتن یک جامعه سالمند بهتر از داشتن یک جامعه جوان است که بر اثر کمبود امکانات رفاهی و اجتماعی دچار آسیب و سرخوردگی شده است.وی ادامه می‌دهد: در شرایط فعلی معماری و شهرسازی در شهرها باید به سمت مناسب‌سازی پیش برود تا در آینده دسترسی سالمندان به فضاهای شهری به مشکل برنخورد.
