شهری
رویش آپارتمان در جنگل ناهارخوران
مهندس عمران: توسعه شهری مانند گرگان، نیازمند بلندمرتبه‌سازی نیست
بنیامین شریعتی اشرفی| گرگان-خبرنگار:
دولت یازدهم برای جلوگیری از افزایش تراکم در همه شهرهای کشور، مناطقی را به بافت شهری و روستایی الحاق کرد؛ تصمیمی که تا حد زیادی گرگان را به سمت شهری با توسعه متوازن در حوزه ساختوساز تجاری و مسکونی پیش برد، اما به نظر می‌رسد در حال حاضر توازنی که برای آن تلاش‌های زیادی هم انجام شد، در حال برهم خوردن است.
جنوب گرگان، منبع درآمد شهرداری
برهم خوردن توسعه متوازن در مرکز استان باعث نگرانی کارشناسان حوزه شهری و حتی شهروندان در این زمینه شده است. آنها معتقدند زاویه نگاه مدیریت شهری در این زمینه تغییر کرده و به سمت مناطق جنوبی شهر یعنی منطقه تفریحی و جنگلی ناهارخوران متمایل شده است؛ موضوعی که شهردار گرگان درباره آن می‌گوید: یکی از مهم‌ترین درآمدهای شهرداری از طریق همین ساخت‌و‌سازها در محدوده جنوبی شهر است که عموم شهروندان تمایل دارند به ساخت‌ساز در آنجا دارند.
«عبدالرضا دادبود» ادامه می‌دهد: شهروندان هر زمانی که شرایط فراهم شود دوست دارند به این محدوده نقل مکان کنند و این طبیعی است. اگر شهرداری هم اجازه ساختوساز ندهد، پرونده‌های آنها به کمیسیون ماده5 استانداری گلستان می‌رود و درخواست‌کنندگان، مجوز خود را از آنجا خواهند گرفت.
آپارتمان‌ها جایگزین درختان
در کمیسیون‌های ماده5 در استانداری گلستان با افزایش تراکم و طبقات بیش از 60 طرح موافقت و در همین زمینه درخواست‌هایی به این کمیسیون ارائه شده است که عموما بر محور جنوبی گرگان تمرکز دارند. با اجرای هر یک از مصوبات، ساختمان‌های بلندمرتبه با نمایی از سنگ، بتن و آجر جایگزین درخت‌های سر به فلک کشیده در حاشیه جنگلی شهر می‌شوند.
اما سوال اساسی اینجاست که آیا طرح توسعه گرگان با عنوان طرح جامع به سازندگان و مجوزدهندگان اجازه این کار را می‌دهد یا خیر. طرح جامع گرگان مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی است و به عنوان سند اصلی توسعه گرگان به‌ویژه تا زمان تصویب طرح تفصیلی شهر باید از سوی شهرداری و کمیسیون ماده5 به طور کامل اجرا شود.
ساختمان 10 طبقه مرتفع محسوب نمی‌شود
عضو کمیسیون خدمات، فضای سبز و زیست شهری شورای اسلامی شهر گرگان معتقد است تاکنون در کمیسیون ماده5 مصوبه‌ای خلاف ضوابط طرح جامع به تصویب نرسیده است.
«سید محمد مرتضوی» می‌گوید: در گرگان مرتفع‌سازی انجام نمی‌شود و ساختمان‌های 7 تا 10 طبقه مرتفع به حساب نمی‌آیند. طرح جامع برای این طبقات، ساز و کار ویژه‌ای مانند الگوی وسط ساخت طراحی کرده است که در صورت تجمع زمین‌ها فرد را مجاز به ساختوساز تا این حدود می‌کند. بنابراین آنچه تا امروز در گرگان انجام شده مطابق با موازین است. حالا سوال دیگری که ایجاد می‌شود این است که اگر ساختمان 10طبقه مرتفع نیست، پس چیست؟
کسی اجازه صدور مجوز مرتفع‌سازی را ندارد
نظر برخی کارشناسان حوزه شهری و نظام مهندسی با این عضو شورا متفاوت است. «مزدک خالدی» یکی از مهندسان است که اعتقاد دارد گرگان نه دلیلی برای مرتفع‌سازی دارد و نه مدیران شهری اجازه دارند برای این مرتفع‌سازی‌ها مجوز بدهند. خالدی می‌گوید: بارگذاری اضافی به‌ویژه در محدوه ناهارخوران عملا امکان‌پذیر نیست، زیرا کیفیت زندگی شهروندان را پایین می‌آورد.
وی ادامه می‌دهد: باید اذعان کنم در طرح جامع برای پهنه‌های گوناگون شهری، سقف جمعیتی و سقف تراکم دیده شده است. از سوی دیگر افزایش جمعیت در یک منطقه به این معناست که باید بتوان از عهده خدمات‌رسانی به شهروندان برآمد.
این مهندس می‌افزاید: زیرساخت‌های یک منطقه مانند شبکه انتقال آب براساس سرانه جمعیت و پیش‌بینی‌های افزایش آن ایجاد می‌شوند. هنگامی که در یک منطقه بارگذاری صورت می‌گیرد، یعنی نمی‌توان خدمات مطلوبی ارائه داد. به ناچار باید در مرحله‌ای دیگر هزینه‌ای صرف به‌روز‌رسانی زیرساخت‌هایی مانند انشعابات آب شود.
این هزینه‌ها از جیب شهروندان تامین می‌شود. مواردی مانند درمانگاه‌ها، مدارس، مساجد و خطوط حمل‌و‌نقل هم براساس همین جمعیت تعریف می‌شوند. نیازی به نتیجه‌گیری پیچیده‌ای نیست تا اثبات شود که انجام این کار از بنیان منطقی نیست. خالدی اضافه می‌کند: در قوانین ملی ساختمان، مقرراتی وجود دارد که برای حفظ حریم و حقوق شهروندی وضع شده است. این قوانین به کسی اجازه مشرف بودن به خانه همسایه را نمی‌دهد.
وی می‌گوید: همه این موارد به هم پیوسته است. این اصول علاوه بر این‌که در قوانین ملی ساختمان، آیین‌نامه‌ها و قوانین شورای عالی معماری همه ضوابط را مشخص کرده، در طرح جامع گرگان نیز به صراحت عنوان شده است.
این مهندس عمران ادامه می‌دهد: معتقدم توسعه شهری مانند گرگان، نیازمند بلندمرتبه‌سازی نیست. به‌ویژه در محدوده ناهارخوران که یک محور مهم و گردشگر‌پذیر است. شهرداری می‌تواند با ارائه طرح‌های تشویقی و توزیع امکانات متوازن در همه نقاط، شهروندان را متقاعد کند که زندگی خوب فقط در منطقه ناهارخوران نیست.
بازگشت به 20سال قبل
یک کارشناس برنامه‌‌ریزی شهری معتقد است اگر شهرداری برای کسب درآمد، اقدام به افزایش و فروش تراکم کند، مانند آنچه در آخرین کمیسیون ماده5 درباره زمینی در عدالت 111، فرهنگ‌شهر، عدالت 92 و در مورد ساختمان‌های دولتی رخ داد، یعنی یک بار دیگر به مدیریت‌های سنتی 20 سال قبل بازگشته و دستاوردی جز از دست دادن شهر نخواهد داشت.
«مریم مجدی» می‌گوید: شهرداری باید به سمت درآمدهای پایدار برود. طبیعی است که در چنین شرایطی ناچار به کاهش طرح‌های عمرانی‌اش خواهد شد. البته آن مشکل را هم می‌تواند با جذب سرمایه‌گذار حل کند، اما اگر فقط توجه به درآمد شهرداری در یک دوره خاص باشد، فروش تراکم و طبقات، نخستین راه‌حل است. وی ادامه می‌دهد: درآمد کوتاه‌مدت شهرداری آثار زیان‌باری برای شهر و شهروندان به دنبال دارد. گرگان توان ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه و ایمن را ندارد. به عنوان مثال آیا آتش‌نشانی گرگان می‌تواند از عهده اطفای حریق در ساختمان‌های 10 طبقه برآید؟
توسعه شهر؛ طبق اصول پایدار
این کارشناس برنامه‌‌ریزی شهری می‌گوید: پاسخ همین سوال را معاون عمرانی استاندار گلستان در روز آتش‌نشان داده بود.وی گفته بود که آتش‌نشانی گرگان از عهده اطفای حریق در ساختمان‌های 6 طبقه به بالا بر نمی‌آید. وقتی به شهروندان امکان زندگی در شرایط خاصی را می‌دهیم، باید بتوانیم همه زمینه‌های لازم را هم ایجاد کنیم. از سوی دیگر شهر را طبق اصول پایدار توسعه دهیم. فکر می‌کنم این موضوعی است که استاندار می‌تواند به عنوان رئیس کمیسیون ماده5، یک بار برای همیشه تکلیف آن را روشن و زیست سالم شهروندان گرگانی را حداقل در دوره مدیریت خود تضمین کند.
ایرادهایی بر طرح جامع گرگان وارد است
یک کارشناس ارشد شهرسازی هم که طرح جامع گرگان را مطالعه کرده، اظهار می‌کند: طرح‌هایی که به کمیسیون ماده5 برای بررسی وارد می‌شوند با طرح جامع شهری، مغایرت اساسی دارند و استان مرجع تصمیم‌گیری در مورد این مغایرت‌ها نیست.
«زهرا رهبریان» می‌گوید: طرح جامع گرگان دارای ایراداتی است که شهرداری و کمیسیون ماده5 موظف به اصلاح آنها هستند و نباید از این ایرادات به نفع بلندمرتبه‌سازی استفاده شود. وی بیان می‌کند: طرح جامع تا افق 1400، رشد جمعیتی گرگان را تا 730 هزار نفر پیش‌بینی کرده است. البته پر واضح است که این عدد به حقیقت نخواهد پیوست، اما این پیش‌بینی که دلیلش هم معلوم نیست، می‌تواند اتفاق‌های ناگواری به دنبال داشته باشد.
این کارشناس شهرسازی ادامه می‌دهد: یکی از این اتفاق‌ها انباشت جمعیت در مناطق مستعد ساختوساز است. یعنی برخی نقاط به این دلیل که طرح جامع، فضا را بازگذاشته به مرور به جمعیت بیش از حد اشباع تراکمی خود رسیده است، به همین دلیل توزیع متوازن جمعیت در شهر اتفاق نمی‌افتد.
در همینه زمینه :
