محمدتقی حاجی‌موسی
از سال 1385و همزمان با اوج‌گرفتن موج کتاب‌های صوتی در دنیا، نشر نوین کتاب گویا به‌عنوان نخستین ناشر رسمی کتاب صوتی در ایران شکل گرفت؛ نشری که تمرکزش روی کتاب صوتی است؛ از رمان گرفته تا شعر و کتاب‌های حوزه کسب و کار. فاطمه محمدی -مدیر این نشر- یکی از حرفه‌ای‌ترین افرادی‌است که در این حوزه فعالیت می‌کنند. به همین دلیل سراغ او رفتیم تا در این‌باره از او سؤال‌هایی بپرسیم.
صداهای جذاب برای خوانش شعر چگونه انتخاب می‌شوند؟
خوانش شعر از جهتی راحت‌تر از خوانش داستان است و از جهتی دشوارتر. لحن‌گرفتن در خوانش شعر کاریاست ساده که عموما بیشتر کسانی که کار صدا می‌کنند، در آن مهارت دارند، اما قصه‌گویی مهارتی‌است که آموزش و تمرین بیشتری نیاز دارد؛ از این‌رو خواندن شعر کار ساده‌ای‌است. اما شعر خواندن از جهت درک درست شعر کاریاست دشوار؛ به‌ویژه اشعار بعضی شاعران. صدایی برای خوانش شعر جذاب است که اولا آن صدا و لحن با سبک شعر و موضوع شعر متناسب باشد و ثانیا تسلط و اشراف کامل بر شعر وجود داشته باشد.
ویژگی صدای شاملو چه بود که تا این حد شعر‌خواندن‌هایش محبوب بود؟
شاملو خودش چهره‌ای محبوب بود و شخصیتی کاریزماتیک داشت، ولی او معمولا شعرهای خود را می‌خواند و بهترین انتخاب برای خوانش شعرهای خودش بود. درکی که شاملو از شعر خود داشت، برتر و درست‌تر از درک هر شخص دیگری بود؛ بنابراین هر 2شرط یک خوانشگر خوب شعر را داشت و علاوه بر این 2ویژگی، شاملو صدا و لحنی بسیار تأثیرگذار داشت و با قدرت صدایش در دل‌ها نفوذ می‌کرد.
یعنی شما نقش تسلط را مهم‌تر از آیتم‌های دیگر می‌دانید؟
بله، قطعا دانش خوانش هر شعر یا متن، نخستین و مهم‌ترین شرط این کار است؛ با این حال این شرط در کنار سایر ویژگی‌ها، مانند صدا و لحن مناسب و تأثیرگذار است که مخاطب را مجذوب خود می‌کند.
الان بهترین افرادی که شعرخوان باشند، چه کسانی هستند؟
این روزها شاعرانی هستند که شعرهای خودشان را خیلی خوب می‌خوانند و به کمک فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، خوب هم در جامعه مطرح می‌شوند، اما برای خوانش شعرهای دیگران، مثلا اشعار کلاسیک، انتخاب فرد مناسب، چالش‌های خاص خود را دارد.
دلیل همکاری شما با کسانی مثل مهدی پاکدل به‌دلیل شناخته‌شده بودن آنهاست؟
ما در تولید آثار خود از عزیزان بسیاری دعوت به‌کار کرده‌ایم. کسانی مثل مهدی پاکدل یا بسیاری دیگر از همکاران خوب ما که شناخته‌شده هستند، قطعا به معرفی آثار کمک فراوانی می‌کنند، اما این بدان معنی نیست که صرفا شهرت موجب این دست انتخاب‌هاست، چراکه شرط اول و اصلی این امر، همانطور که پیش‌تر اشاره کردم، دانش و تسلط و درک درست از محتواست و اینکه واقعا اهل کتاب باشند.
شناخته‌شده بودن چه تأثیری در جذب مخاطب دارد؟
قطعا بی‌تأثیر نیست. وقتی مخاطب شخصیتی را می‌شناسد و او را قبول یا دوست دارد، حتما انتخاب آن شخص را هم محترم و قابل اعتماد می‌داند و بیشتر رغبت می‌کند تا آن اثر را بشنود. اما این هم ممکن است که یک انتخاب نادرست یا غیرهوشمندانه باشد و تأثیر عکس داشته باشد و به هیچ‌وجه موجب موفقیت یک اثر هم نشود.
به‌نظر شما می‌توانیم منتظر ورود سلبریتی‌ها به این حوزه باشیم؟
تا جایی که من اطلاع دارم، سلبریتی‌ها هم به این حوزه علاقه‌مند هستند و این فرصتی‌است تا پیوندی بین کتاب و سلبریتی‌ها و اهالی سینما ایجاد شود. باید قدردان این موقعیت باشیم و از آن به شایسته‌ترین شکل بهره ببریم.
الان چه اشعاری مخاطب بیشتری دارند؟
فکر می‌کنم این روزها مخاطب شعر نو بیشتر از شعر کلاسیک است و به‌ویژه جوانان اقبال بیشتری به شاعران جدید با سبک‌های جدید دارند. البته نباید تأثیر فضاهای مجازی را هم در این مورد نادیده بگیریم. این فضاها کمک زیادی به شناخته‌شدن شاعران جوان کرده است.
این دردسترس بودن باعث تبلیغ شعرخوانی و حذف مخاطبان حرفه‌ای و پیگیر نمی‌شود؟
به نوعی بله، همینطور است، اما از سوی دیگر از آنجا که این دست محتوا به وفور و به رایگان در فضاهای مجازی دست‌به‌دست می‌شود، طبیعی‌ا‌ست که رغبت کمتری نسبت به تولید و انتشار و خرید آثار حرفه‌ای دیده شود؛ در‌واقع دست‌کم در مورد اشعار شاعران امروز چنین است.
صداهای جذاب برای خوانش شعر چگونه انتخاب می‌شوند؟
سلبریتی‌ها شعرخوان می‌شوند
مدیر نشر نوین کتاب گویا درباره چندوچون انتخاب صدا برای خواندن شعر می‌گوید
در همینه زمینه :
