تاریخچه سرودهای ملی ایران

بیژن تلیانی


سرود چامه‌ای است که بلندی و کوتاهی لت‌ها (مصراع‌ها) در آن چندان مورد توجه نیست و نظام عروضی آن با شعر یکسان نیست. در واژه‌نامه دهخدا این کلمه برآمده از واژه پهلوی «سروت» دانسته شده است. در واژه‌نامه‌های گوناگون معنی آن سخن سرودن و سراییدن و همچنین نغمه و آواز، غنا، گویندگی و خوانندگی است. کهن‌ترین سرود ملی که رسمی است سرود ملی ژاپن «کی‌می‌گایو» است؛ چامه‌ این سرود از دوره 700 تا 1100 میلادی بوده است.درباره تاریخ سرود ایران می‌توان گفت نمونه‌هایی از سرود با زمینه ملی در اوستا یافت می‌شود، گرچه این کتاب امروزه کتابی مذهبی شناخته می‌شود، ولی می‌توان از لابه‌لای واژه‌های آن، به دستاوردهای نیاکان یا  دلبستگی‌ها و ارزش‌های موردنظر ایشان پی‌برد. طبق پژوهش‌های انجام‌شده در دوره هخامنشی نمونه‌ای بسیار ارزشمند از سرود ملی یافت می‌شود. این کتاب، پیوستگی نام واژه «ایران» در همه تاریخ، آشکار و مشخص بودن هویت مستقل ایرانی در همه دوران و خواست ملی برای یکپارچگی و ملت بودن را به گستردگی هزاره‌ها به‌نمایش می‌گذارد و هاله‌ای از رنج‌ها و گاه شکوه تاریخی این سرزمین را فرایاد خواننده می‌آورد. کتاب تاریخچه سرودهای ملی ایران و نگاهی به سرودهای ملی 99کشور به کوشش فرشید خدایاری از سوی نشر آرتامیس منتشر شده است.