بهزان یا تهران

درباره نام تهران و ردپای آن در متون قدیمی و میان مورخان داستان‌ها و قصه‌های فراوانی روایت شده است. در روزگار قدیم شهر تهران را «بهزان» یا «بهنان» می‌خواندند. «دخویه» محقق هلندی‌ در زمان تصحیح کتاب «المسالک و الممالک» به این موضوع اشاره می‌کند. او در صفحه 209 این کتاب زیر نام «بهزان» با سنجش آن در دستنویس دیگر به‌گونه «بهنان» می‌نویسد: «شاید این کلمه را تهران باید خواند.» البته در این میان محقق ایرانی «محمد عبدالوهاب قزوینی» و «عباس اقبال آشتیانی» هم این موضوع را تأیید کردند. 
البته باز هم بنا بر تحقیقات انجام شده در کتاب‌های «صورت الارض» ابن حوقل و «احسن التقاسیم» مقدسی هم اشاره‌ای به کلمه «بهزان» شده است. علاوه بر اینها نام بهزان در ترجمه فارسی «المسالک و الممالک» توسط مترجمی ناشناس در قرون پنجم و ششم هجری بیان شده.
 یک نسخه قدیمی دیگر هم از این کتاب موجود است که «محمد بن اسعد عبدالله تستری» آن را به فارسی ترجمه کرده و به جای واژه بهزان از کلمه «بهنان» استفاده کرده و آن را یکی از روستاهای ری عنوان می‌کند. یاقوت حموی در این میان بیکار ننشسته و بعد از کلی تحقیق و تفحص در این زمینه در کتاب «معجم البلدان» نوشته است: «بهزان جایی است نزدیک ری. گفته‌اند شهرری آنجا بوده و مردمش به موضع کنونی نقل مکان کرده‌اند و آنجا خراب شد و آثارش تاکنون برجاست. میان آن و شهرری 6فرسنگ فاصله است.»
همچنین همان‌طور که یاقوت حموی از آن یاد کرده در بهزان خرابه‌های باستانی وجود داشته که احتمال می‌دادند متعلق به ری عتیق باشد. البته تاکنون در هیچ منبعی دیده نشده که خرابه‌های قدیمی تهران محل ری باستان باشد.