گره کور اشتغال کاذب

آنا مغانلو| اردبیل – خبرنگار:

زندگی و تردد شهری در محیطی امن و فارغ از مشاغل مزاحم حق مسلم شهروندان یک شهر است. با این حال برخی از معابر اردبیل به تصرف دستفروشان و میوه‌فروشان سیار درآمده است که علاوه بر ایجاد ترافیک باعث به هم خوردن نظم شهری شده‌اند. آن هم در حالی که بسیاری از کسبه و بازاریان اردبیل منتقدان اصلی فعالیت این دستفروشان هستند اما شرایط اقتصادی حاکم به‌گونه‌ای رقم خورده که تامین معیشت و عبور از رکود حاکم بر بازار بر کلیه اصناف سایه انداخته و آنها را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است، به‌طوری که بسیاری از کارشناسان معتقدند مقابله و برخورد ضربتی با این دستفروشان در شرایط اقتصادی حال حاضر تنها راه جلوگیری از ترویج مشاغل کاذب نیست. امری که به نظر می‌رسد گره رفع اشتغال کاذب و فعالیت دستفروشان را کور کرده است.


معابر آشفته اردبیل

بساط دستفروشی‌ها، معضلی برای شهر اردبیل شده است. در گوشه و کنار خیابان‌ها و پیاده‌روهای شهر به‌ویژه در مرکز شهر شاهد حضور دستفروشانی هستیم که کالاهای خود را روی پیاده‌رو یا وانت چیده‌اند و باعث ایجاد مشکل در تردد شهروندان شده‌اند. فارغ از مسائل معیشتی این افراد که برای عبور از بحران بیکاری راهی جز روی ‌آوردن به این مشاغل کاذب برایشان نگذاشته است، آشفتگی بصری و ساماندهی منظر شهری دغدغه‌ای برای مردم و مسئولان شهر شده است. برخی دستفروشان شهر اردبیل در معابر پرتردد شهر بساط اجناس خود را پهن می‌کنند که با ساماندهی این نوع دستفروشان در خیابان سی‌متری منتهی به پیرعبدالملک تاحدودی ساماندهی نسبی را شاهد هستیم؛ هر چند در مناسبت‌ها مانند بازگشایی مدارس باز هم حضور دستفروشان بیشتر می‌شود.


گلایه کسبه علی‌آباد

برخی دیگر از دستفروشان عمدتا میوه‌فروشان سیاری هستند که در تمام نقاط شهر از کمربندی و میادین ورودی شهر گرفته تا معابر مرکزی شاهد حضور آنها هستیم و تاکنون اقدام جدی برای ساماندهی آنها نشده است. کسبه محله علی‌آباد می‌گویند تجمع وانت‌های میوه‌فروش باعث ایجاد ترافیک در این خیابان می‌شود و مشتریانی که برای خرید میوه نگه می‌دارند باعث به هم خوردن نظم این محله شده‌اند.


ساماندهی دستفروشان در مرکز شهر

معاون خدمات شهرداری اردبیل می‌گوید: وضعیت دستفروشان در مرکز شهر موجب اعتراض کسبه و بازاریان شده بود و ما با راه‌اندازی محل دائمی در مرکز شهر و تحویل غرفه دستفروشان این منطقه را در این مکان ساماندهی کردیم. 

«شهرام لازمی زارع» تاکید می‌کند: جمع کردن دستفروشان راه‌حل این معضل نیست، چراکه این دستفروشان مشکل مالی دارند که می‌خواهند از راه حلال کسب کنند و نباید امکان کسب درآمد از آنها سلب شود. وی در مورد تخمین تعداد دستفروشان اردبیل بیان می‌کند: در طول سال 500 تا 600 نفر دستفروش ثابت در شهر داریم که در مناسبت‌هایی مانند اعیاد یا بازگشایی مدارس 2 و حتی 3 برابر افزایش می‌یابد.


مکان‌یابی 2 نقطه شهر

لازمی زارع تاکید می‌کند: تصور می‌شود ساماندهی دستفروشان فقط وظیفه شهرداری است، در حالی که همکاری دستگاه‌های مختلف مانند اداره کل صنعت، معدن و تجارت، فرمانداری، نیروی انتظامی و دادگستری برای به کار بردن راهکارهای مناسب ضروری است. 

وی با بیان این‌که حل مشکل شهری مانند ساماندهی دستفروشان نیازمند هماهنگی همه ارگان‌هاست، می‌افزاید: با برخورد قهری شاید بتوان برای کوتاه‌مدت این وضعیت را ساماندهی کرد، اما چنین برخوردی مشکل را از ریشه حل نمی‌کند و مشکلات بیشتر در پی این برخوردها ایجاد می‌شود و لازم است راهکارها با در نظر گرفتن همه جوانب مسائل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی شهر باشد تا فقط به پاک کردن صورت مساله اکتفا نکنیم. این مسئول با اشاره به این‌که ساماندهی دستفروشان در دستور کار نهادهای اجرایی مربوط قرار گرفته است، اظهار می‌کند: برنامه‌هایی داریم تا علاوه بر دستفروشان مرکز شهر، ورودی‌های شهر را از بی‌انضباطی وانت‌بارها سامان دهیم.

معاون خدمات شهری شهردار اردبیل عنوان می‌کند: وانتی‌ها و فروشندگان سیار طبق برنامه ازپیش تعیین‌شده در میدان ایثار و میدان جهاد به طرف چهارراه حسینیه ساماندهی خواهند شد.
لازمی زارع می‌افزاید: در این زمینه با شناسایی میوه‌فروشان سیار و ارسال کدینگ وانت‌ها اقدامات لازم انجام شده است و امیدواریم با نهایی شدن این طرح شاهد ساماندهی حضور میوه‌فروشان سیار باشیم.


تدبیر برای حل ریشه‌ای مشکل

کارشناس ارشد علوم اجتماعی معتقد است نبود اشتغال در روستاها مهم‌ترین دلیل افزایش دستفروشی در شهر است. «مهدی ویسانیان» عنوان می‌کند: به دلیل نبود درآمد و اشتغال اهالی روستا به شهرها مهاجرت می‌کنند و در شهر نیز برای کسب درآمد به این مشاغل کاذب روی می‌آورند. این مشکل فقط مربوط به اردبیل نیست و برای حل آن باید برنامه‌های کلان کشوری در نظر گرفته شود. مسئولان باید برای اشتغال مردم روستاها و مناطق محروم چاره‌اندیشی کنند؛ در صورتی که زمینه اشتغال مناسب برای این افراد وجود ندارد برخورد قهری و قلع و قمع دستفروشان نتیجه مطلوبی به دنبال ندارد.

وی اظهار می‌کند: مسئولی که دستور جمع‌آوری دستفروشان را می‌دهد، باید برای تداوم درآمد این افراد برنامه داشته باشد و با راهکار به ساماندهی اوضاع اقدام کند چراکه این افراد دارای خانواده و نیازمند تأمین مخارج زندگی خود هستند و جمع‌آوری بساط معیشت زندگی به مشکلات بحرانی‌تر دامن می‌زند.