سهم خودروهای غیربومی در مشکلات تهران

مهدی اسماعیل‌پور | روزنامه‌نگار

آمار دقیقی از تردد خودروهای پلاک شهرستان در محدوده پایتخت وجود ندارد، اما براساس برخی آمارها، تقریبا به ازای هر 3خودرویی که در شهر تهران تردد می‌کند، یک خودرو، پلاک شهرستان دارد! رفت‌وآمد خودروهای پلاک شهرستان درتهران، هرچند این روزها سرتیتر اخبار و نقل محافل شده، اما موضوع تازه و جدیدی نیست. سال‌هاست درباره مشکلات و عوارض ناشی از تردد پرحجم خودرو‌های پلاک شهرستان، از ترافیک‌های سنگین در معابر و مشکل کمبود جای پارک تا آلودگی هوا و تصادفات جرحی و فوتی هشدار و تذکر داده می‌شود. حال سؤال اینجاست که چه تعداد خودروی پلاک شهرستان در تهران تردد دارد و سهم آنها از آلودگی هوای شهر و حوادث رانندگی چقدر است؟ 

ورود روزانه یک و نیم میلیون خودروی غیربومی
اواخر سال گذشته شورای شهر تهران و پلیس راهور به‌دنبال ایجاد محدودیت‌هایی برای تردد خودروهای پلاک شهرستان در پایتخت و به‌ویژه در محدوده طرح ترافیک بودند که این موضوع درنهایت باتوجه به همراهی نکردن برخی افراد و نهادها به نتیجه خاصی نرسید و عقیم ماند. موضوع اصلی اینجاست که حجم بالای خودروها و حتی موتورسیکلت‌های پلاک شهرستان مشکلات زیادی را به شهر تهران تحمیل کرده است. سردار ابوالفضل موسوی‌پور، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، درباره تردد پلاک‌های غیربومی در تهران می‌گوید: «روزانه حدود یک‌میلیون و ۵۰۰هزار خودرو وارد تهران و حدود ۹۰۰ هزار خودرو از آن خارج می‌شود.» البته این آمار فقط مربوط به ورود و خروج روزانه خودروهای پلاک شهرستان از تهران است. مالکان بخشی از خودروهای پلاک شهرستان در تهران سکونت دارند.

بیشترین ورودی از غرب و جنوب 
براساس اطلاعات دوربین‌های ترددشمار در یک بازه زمانی یک‌ماهه، سهم خودروهای پلاک شهرستان در تردد کل خودروهای عبوری شمارش شده در شهر تهران ۲۸.۷ درصد بوده است. خودروهای پلاک شهرستان از 18معبر مختلف از شمال، جنوب، شرق و غرب وارد محدوده شهر تهران می‌شوند، اما طبق اعلام پلیس راهور تهران، بیشترین ورودی را در بخش غربی و جنوبی شاهد هستیم. درواقع ساکنان شهرها و شهرک‌های اقماری و اهالی دیگر استان‌ها برای سفر روزانه به کلانشهر تهران، بیشتر از این مبادی خودشان را به محدوده پایتخت می‌رسانند. بخش غربی و جنوبی شهر تهران در مجموع ۶۱درصد از ورود و خروج‌های شهر تهران را به‌ خودشان اختصاص داده‌اند. سرهنگ مصطفی زینی‌وند، رئیس اداره کل تصادفات و مهندسی ترافیک پلیس راهور تهران می‌گوید: «۳۰ درصد خودرو‌ها از غرب، حدود ۳۱درصد خودرو‌ها از جنوب، ۲۲درصد از شرق و ۱۵.۷درصد از شمال وارد تهران می‌شوند.»

23درصد خودروها پلاک شهرستان هستند
بر اساس آمارهای ثبت شده توسط دوربین‌ها حضور خودرو‌های پلاک شهرستان در سال 1404در محدوده کنترل ترافیک، 23درصد از تردد روزانه خودروها مربوط به پلاک‌های شهرستان هستند. به‌عبارت دیگر از حدود 500هزار خودرو که روزانه در محدوده مرکزی تهران تردد دارند، تقریبا 115هزار موردشان پلاک شهرستان است. نکته جالب اینکه روزانه 500هزار خودرو در مجموع یک و نیم میلیون تردد (ورود و خروج) ثبت می‌شود.

عامل ۱۸درصد تصادفات خسارتی
براساس آمارهای موجود، روزانه 4میلیون و ۷۰۰هزار خودرو و 4میلیون و ۴۰۰هزار موتورسیکلت در پایتخت تردد دارند که بخش قابل‌توجهی از آنها پلاک شهرستان هستند و به همان میزان هم این خودروها در سوانح و حوادث رانندگی شهر تهران سهم دارند. سرهنگ مصطفی زینی‌وند، رئیس اداره کل تصادفات و مهندسی ترافیک پلیس راهور تهران بزرگ به آمارهای سال 1403استناد می‌کند و می‌گوید: «حدود ۱۸درصد تصادفات خسارتی، ۱۷درصد تصادفات منجر به جرح و ۱۳درصد تصادفات منجر به مرگ در تهران مربوط به‌خودروهای پلاک شهرستان است.»

رد پای پلاک‌های شهرستان در آلودگی هوای تهران
مشکلات مربوط به تردد خودروهای پلاک شهرستان فقط ترافیک و تصادف نیست. این خودروها که اغلب معاینه فنی‌شان را در مراکز خارج از شهر تهران دریافت کرده‌اند و گاه فاقد معاینه فنی هستند، به جز بحث زیبایی بصری شهر، تأثیر زیادی هم در آلودگی هوای پایتخت دارند. سیدمحمدمهدی میرزایی‌قمی، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران درخصوص سهم سالانه خودروهای پلاک شهرستان در انتشار آلودگی هوای شهر تهران، می‌گوید: «براساس مطالعات سیاهه انتشار شهرداری تهران، میزان تولید و انتشارآلایندگی سالانه خودروهای پلاک شهرستان براساس حجم تردد در شهر تهران در بخش آلاینده‌های گازی 75هزار تن و در بخش ذرات معلق 415تن برآورد می‌شود.»

۲۸.۷% 
سهم خودروهای پلاک شهرستان در تردد کل خودروهای عبوری شمارش شده در تهران است

23% 
سهم تردد خودروهای پلاک شهرستان در محدوده طرح ترافیک است

000, 000, 4 
نفر جمعیت شناور شهر تهران است

800,000 
خودرو ظرفیت استاندارد معابر شهر تهران است

سهم مبادی مختلف تهران در ورود خودرو‌های غیربومی
حدود 30% غرب
حدود 31% جنوب
حدود 22% شرق
حدود 16% شمال

میزان آلایندگی سالانه خودروهای پلاک شهرستان
۷۵000 تن آلاینده‌های گازی
415تن ذرات معلق

سهم خودروهای پلاک شهرستان در تصادفات شهر تهران
18% 
تصادفات خسارتی

17% 
تصادفات جرحی

13% 
تصادفات فوتی

18معبر ورودی به تهران
 جاده کن 
 بزرگراه خرازی
 آزادراه کرج
 جاده مخصوص
 جاده اندیشه
 سه‌راه شهریار
 جاده احمدآباد مستوفی
 آزاده‌راه ساوه
 آزادراه قم
 جاده قدیم قم
 دورسون آباد
 ‌جاده ورامین
 جاده شمس‌آباد
 بزرگراه امام رضا(ع)
  جاده هراز(دماوند)
 جاده تلو
جاده ساوه
 جاده فشم