
زندانیان قاجار

این تصویر که از آن به عنوان قدیمیترین عکس موجود از زندانیان در ایران یاد میشود، گروهی از زندانیان دوره قاجار را به تصویر در آورده است که همگی به غل و زنجیر کشیده شدهاند و پابندهای چوبی بزرگ به آنها زده شده است. آنها با غل و زنجیرهایی سنگین محدود شدهاند و همگی لباسهای سنتی دوره قاجار را بر تن دارند. احتمال میرود برخیشان محکومان جرائم سنگین یا سیاسی باشند اما جزئیاتی از دلیل زندانی شدن آنها در دست نیست. زندانبانها پشت سر زندانیان ایستادهاند که نشاندهنده قدرت و کنترل زندانیان است. لباسها و تجهیزاتشان هم به نوعی رسمی و نمادین است که مشخص میکند این عکس اتفاقی گرفته نشده و چیدمان تصویری آن از پیش تعیین شده است.
تصویر احتمالا در محوطهای باز یا داخل حیاط زندان گرفته شده است؛ مکانی که نامی از آن برده نشده تا مشخص شود متعلق به تهران یا شهرهای دیگر ایران است. این تصویر اطلاعات ارزشمندی درباره نحوه نگهداری زندانیان، شیوههای مجازات و وضعیت زندانها در دوره قاجار ارائه میدهد. آن زمان عکاسی در ایران هنوز در ابتدای راه بود و ثبت تصاویر گروهی نظیر این تصویر با محدودیتهای تکنیکی کار بسیار دشواری بود. همین موضوع این تصویر را ارزشمند کرده است. متأسفانه تاریخ دقیق ثبت عکس مشخص نیست اما با توجه به ویژگیهای بصری و سبک عکاسی میتوان تاریخ تقریبی آن را اواخر قرن نوزدهم (دهه ۱۸۸۰ تا اوایل دهه ۱۹۰۰) تخمین زد. آن زمان آنتوان سوریوگین و عبدالله میرزا قاجار مشغول ثبت لحظات مختلف اجتماعی و سیاسی بودند.