گپ و گعده تا رسیدن نوبت
موضوع: حمام شب عید
ویژگی: نظافت ویژه سال نو
از چند روز مانده به سال نو به‌ویژه تا لحظه سال تحویل، گرمابه‌ها از فرط مراجعه جماعت جا برای سوزن انداختن نداشتند. حتی کار به فعالیت 24ساعته می‌رسید و یک نفر از اعضای خانواده مأمور بود تا برای اهل خانه به‌صورت جداگانه زنانه و مردانه نوبت بگیرد. سیدرسول امینی، تهران پژوه، تعریف می‌کند:«همیشه شب‌های عید صف‌های طولانی در حمام‌ها شکل می‌گرفت و مردم ساعت‌ها برای نوبت‌شان منتظر می‌ماندند. جالب اینجا بود که کسی به ماجرا و انتظارهای طولانی اعتراضی نداشت و از همین فرصت هرکسی برای دورهمی و گپ زدن استفاده می‌کرد. این انتظار برای بچه‌ها هم یک تفریح محسوب می‌شد و تا زمان رسیدن نوبت دسته‌جمعی در حوالی حمام بازی می‌کردند. البته این حمام شب عید در واقع آخرین مرحله همه بدوبدو‌های استقبال از سال نو محسوب می‌شد.»
امینی در بخش دیگر خاطراتش از حال و هوای حمام‌های شب یادی می‌کند:« معمولا به مناسبت سال نو، لنگ‌های نو جایگزین لنگ‌های کهنه می‌شدند. قدیم‌ترها رختکن حمام‌های قدیمی معمولا چهارسکو و ستون داشت، برای استحکام بنا بین ستون‌ها تیرهایی می‌کشیدند. سال نو که از راه می‌رسید برای زیبایی بیشتر میان تیرها را با کاغذهای رنگی می‌پوشاندند و روی این تیرها شیشه‌های قلیان بلوری را که از مد افتاده بودند، می‌چیدند و در فاصله بین آنها هم کاغذهای رنگی لوله شده قرار می‌دادند. داخل کوزه این قلیان‌های بلور که اغلب گل سرخ‌های برجسته وسطش داشت آب جوهر می‌ریختند تا فضا زیبا‌تر شود. البته ناگفته نماند در قدیم حمام‌ها با آمدن دوش به دوبخش عمومی و خصوصی (نمره) تبدیل شدند و این فضا‌سازی بیشتر در بخش عمومی که حال‌وهوای خزینه‌های قدیمی را داشت انجام می‌شد.»
این تهران‌پژوه همچنین از حمام خورشید در محله سلسبیل یاد می‌کند:«خدا رحمت کند، مدیر این حمام حسین‌سیف نوریان بود و 2 کارگر به نام‌های خدایار و هوشنگ داشت که اغلب مردم همه اشیاي ارزشمند‌شان را دست آنها می‌سپردند و با خیال راحت برای استقبال از سال نو حمام می‌کردند.»
در همینه زمینه :
