فروشندگی کنار پیاده‌رو

محمد سرابی؛ روزنامه‌نگار

دستفروشی در شهر‌های مختلف جهان دیده می‌شود، اما این کار اغلب به‌عنوان یک عمل خلاف مقررات از سوی شهرداری و پلیس پذیرفتنی نیست. از آنجا که دستفروشی نسبت مستقیمی با فقر و طبقه آسیب‌پذیر دارد و از طرف دیگر با جرم هم ارتباط پیدا می‌کند، برخورد با آن نیز دشوار است. در ادامه رویکرد‌های 3شهر بزرگ در مقابل افزایش تعداد دستفروش‌ها را می‌خوانید.

فقط فقرا مجاز هستند
خیابان‌های بانکوک پر از دستفروش هستند، اما بخش زیادی از آنها فقیرند و اگر شهرداری مانع کار این گروه از مردم شود، تنها راه اشتغال آنها از بین می‌رود. شهرداری پایتخت تایلند دستفروشی را فقط برای افراد کم‌درآمد مجاز کرده است. براساس قانون جدید فقط کسانی که کمتر از 25000بات (680دلار آمریکا) درآمد ماهانه دارند می‌توانند در خیابان‌ها بساط پهن کرده و بقیه باید یک محل کسب مشخص مانند غرفه اجاره کنند. این بخشی از طرح پاکسازی خیابان‌های بانکوک است که از سال 2022شروع شد. سال 2023نیز تعداد دستفروش‌ها و فروشنده‌های خیابانی حدود 20هزار نفر تخمین زده ‌شد. شهرداری بانکوک تاکنون 125بازارچه برای آنها ایجاد کرده است.

دستفروشی مهاجران ممنوع
جمعیت زیاد دستفروشان باعث شد که شهرداری به‌دنبال راهی برای کم کردن تعداد آنها باشد؛ مثلا دستفروشان مجاز باید شهروند تایلند باشند و دستفروشی مهاجران ممنوع است. شهروندان تایلند هم باید در طرح‌هایی مانند دریافت کمک‌های رفاهی دولتی یا خانه‌های ارزان‌قیمت عمومی ثبت‌نام کرده باشند. محل دستفروشی باید از ایستگاه‌های اتوبوس، پل‌های عابر یا ورودی‌های پررفت‌وآمد مشابه دور باشد و مانعی برای حرکت عابران یا خودرو‌ها ایجاد نکند. شهرداری می‌گوید که با اجرای این قوانین نزدیک نیمی از دستفروش‌ها از خیابان‌ها جمع‌آوری می‌شوند.

اتحادیه دستفروشان غیرقانونی
در شهر بارسلونا تعداد پناهنده‌های آفریقایی که در کنار خیابان دستفروشی می‌کنند آنقدر زیاد شده است که تبدیل به یک صنف شده‌اند. آنها در خیابان‌ها یک پتو روی زمین پهن می‌کنند و روی آن کیف و کفش‌های مارک‌دار می‌‌گذارند. مردم شهر برای اشاره به این دستفروش‌ها از کلمه «مانتا» استفاده می‌کنند که به معنای پتوست. در سال 2015پلیس با این دستفروشان مقابله کرد و آنها که بیشتر اهل کشور سنگال بودند یک اتحادیه (تعاونی) برای خود تشکیل دادند و حالا قصد تولید یک برند پوشاک به نام خود را دارند.

شرایط ویژه برای بومی‌ها
شورای شهر بارسلونا فعالیت مانتا‌ها را ممنوع کرده است و طبق قانون پلیس باید مانع کار آنها شود، اما دستفروشان به عمد در نقاطی مانند راهرو‌های ایستگاه‌های مترو یا پل‌های باریک پرتردد، پتو‌های خود را پهن می‌کنند تا پلیس نتواند به‌سادگی با آنها برخورد کند. وقتی مأموران مترو یکی از بساط‌ها را جمع می‌کنند بساط‌های دیگر
 به سرعت در نقاط دیگر پهن می‌شوند. طبق قوانین اسپانیا برای دریافت اقامت باید 3سال در این کشور زندگی کنند و حداقل برای یک سال نشانی ثابت محل زندگی داشته باشند و بعضی شرایط دیگر، اما مهاجرانی که با قایق از راه دریا وارد این کشور شده‌اند، معمولا جایی برای زندگی و شغلی جز دستفروشی ندارند.